Ma’ruza. Grafika. Orfografiya

Simvollar — ilm-fanning ma’lum sohalarida qabul qilingan maxsus ideografik belgilar

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
Fonetika 10-mavzu

Simvollar — ilm-fanning ma’lum sohalarida qabul qilingan maxsus ideografik belgilar:
a) matematik simvollar —√ (ildiz), — (oluv), + (qo'shuv), x (ko'paytiruv),: (bo'luv), x (iks), x2(iks kvadrat), ~ (davriylik, uzluksizlik), > (katta), < (kichik) va boshqalar;
b) astronomik simvollar — O (Quyosh), C (Oy), cf (Mars), $ (Merkuriy), \ (Yupiter), ? (Venera, Zuhra), *5 (Saturn) va boshqalar;
d) kimyoviy simvollar - O (oltin), € (kumush), O (mis), "5 (qo'rg'oshin), $ (simob), cf (temir) va boshqalar;
e) botanik simvollar - A (androtsey, changchilar), O (bir yillik o‘simlik),0 (ikki yillik o'simlik), h (buta), G (ginetsey, urug'chi), (), (gul bo‘laklari qo'shilib o'sgan), ] (daraxt), © (kuzgi o'simlik) va boshqalar.

Diakritik harflar o'z referentiga (kodlashtirilgan til birligiga) ega bo'lmagan, ammo so'z qismlari yoki fonemalarning o'ziga xos jihatlariga (differensial belgilarga) ishora qiladigan harflardir. Masalan, kirill o'zbek yozuvidagi ayirish (ъ) va yumshatish (ь) belgilari shunday harflar sanaladi. Qiyos qiling: cypam va cypъаm, maнa va maънa, yкол (qattiq «л») — anpeль (yumshoq «л») kabi.

Diakritik belgilar bir xil grafik shaklga ega bo'lgan harfiardan birini ikkinchisidan farqlash uchun ishlatiladigan qo'shimcha (yordamchi) vositalar — nuqtalar, chiziqcha, ilmoqcha yoki «belbog‘»lar. Ular harflarning ustiga, o'rtasiga, yoniga qo'yiladi: ä, ã, ā, ö, o, õ , ş, ҳ, k,қ, f, θ, o', g‘.
Qiyos qiling: o (o‘zbek tilining quyi keng, kuchsiz lablangan unlisi) - o‘ (o‘zbek tilining o‘rta keng, lablangan unlisi) — Q (o‘zbek tilining chuqur til orqa, portlovchi undoshi); g (sayoz til orqa, portlovchi undosh) — g‘ (chuqur til orqa, sirg‘aluvchi undosh).

Download 243.38 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8