Ma’ruza mashg`ulot uchun

2.10. C# tilining tiplari tizimi
Ma’lumotlarning tiplari
Dastur ishlash jarayonida qayta ishlanayotgan yoki dasturda foydalanilayotgan ma’lumotlar operativ xotirada joylashadi. Kompilyator ushbu ma’lumotlarning operativ xotiradan qancha joy egallashi, qanday kodlanishi va ular ustida qanday amallar bajarish mumkinligini aniq bilishi lozim. Bularning barchasi ma’lumotlarni tiplar yordamida aniqlashtirib olish orqali amalga oshiriladi.
Ma’lumotlarning tiplari – ma’lumotni taqdim etilishi, uning qabul qilishi mumkin bo‘lgan qiymatlar to‘plami bilan xaraterlanadi.
Dastur bajarilishi jarayonida ma’lumotlar saqlanuvchi xotira 2 ga bo‘linadi: stek(stack) va dinamik oblast(heap, kucha ham deb ataladi). Stekda kompilyator tomonidan ajaratilib, unda ma’lumot saqlanuvchi dinamik xotira adresi saqlanadi. Ma’lumotlar asa asosan dinamik xotirada saqlanadi. Vaqti-vaqti bilan ushbu xotira dastur bajarilishi jarayonida maxsus buyruq bilan tozalab turiladi.


Tiplarning klassifikatsiyasi
Tiplar ularning turli belgilariga ko‘ra klassifikatsiyalanadi. Tip yaratilishiga ko‘ra oddiy va strukturali turlarga, uni yaratuvchiga ko‘ra standart va dasturchi tomonidan aniqlangan turlarga bo‘linadi. Ma’lumotlarni saqlash imkoniyatiga ko‘ra tiplar: o‘lchamli(qiymatli) va ishoratli turlarga bo‘linadi.
O‘lchamli tiplar – biz avvaldan foydalanib kelganimiz standart tiplardir. Ishoratli tiplar esa – ob’ektlardir. C# da o‘lchamli tiplardan ishoratli tiplar sifatida foydalanish ham mumkin. Ya’ni ular o‘z navbatida ob’ekt sifatida ham ishlatiladi. Buning uchun System kutubxonasini proyektga bog‘lab olish lozim.

Jadval 2.4. C# da asosiy tiplar (CTS- Common types System)
Ob’ekt	o‘lchamli	Tavsifi
Object	object	CTS ning barcha tiplarining bazaviy sinfi
String	string	Satrli tip
SByte	sbyte	8-razryadli ishorali butun sonlar. 128 ... 127
Byte	byte	8-razryadli ishorasiz butun sonlar. 0 .. 255
Int16	int	16-razryadli ishorali butun sonlar. 32 768.. 32 767
UInt16	uint	16-razryadli ishorasiz butun sonlar. 0 .. 65 535
Int32	int	32-razryadli ishorali butun sonlar. 2 147 483 648 .. 2 147 483 647
UInt32	uint	32-razryadli ishorasiz butun sonlar. 0 ..4 294 967 295
Int64	long	64-razryadli ishorali butun sonlar. 9 223 372 036 854 775 808 .. 9 223 372 036 854 775 807
UInt64	ulong	64-razryadli ishorasiz butun sonlar. 0 .. 18 446 744 073 709 551 615
Decimal	decimal	128-razryadli haqiqiy sonlar.
Char	char	16-razryadli belgili tip.
Single	float	32-razryadli haqiqiy sonlar.
Double	double	64-razryadli haqiqiy sonlar.
Boolean	bool	Mantiqiy tiplar (true/false)