Ma’ruza Shimoliy Afrika va janubi-g‘arbiy osiyo arab mamlakatlari

Janubi-G‘arbiy Osiyo davlatlari aholisining milliy tarkibi bir xil, ko‘pchiligini arablar tashkil qiladi. Undan tashqari yirik milliy guruhlardan - turk, fors, afg‘onlar. Bu yerda yana kurdlar, ozorlar, jugutlar, greklar, tojiklar, arman va boshqa xalqlar yashaydi.

Aholining katta qismi islom diniga e’tiqod qiladi. Islomning ikki asosiy y o ‘nalishi-sunniylik va shialik tarixan tarkib topgan. Islonida bosh yo‘nalishni sunniylik egallaydi. Eron, Iroq, Yamanda shialar ko‘pchilikni tashkil qiladi. Livanda 50%gacha boMgan aholini xristianlar tashkil qiladi.

5. Janubi-G’arbiy Osiyo subregioni qishloq xo’jaligi va sanoati

Xo‘jaligining umumiy ta’rifi. Janubi-G‘arbiy Osiyo davlatlarida dunyo imperializmining uzoq vaqt hukumronligi ulaming iqtisodiy rivojlanishiga katta to ‘sqinlik qildi. Bu mintaqadagi ko‘pgina mamlakatlar siyosiy mustaqillikka erishgandan keyin iqtisodiyotidagi mustamlaka asoratlarini yoqotish uchun kurashga kirishdilar. Milliy iqtisodiyotni rivojlantirishda ko‘pgina mamlakatlar katta iqtisodiy va texnik yordam ko‘rsatdilar. Bu mamlakatlaming ko‘pchiligida sanoat o ‘sdi. Turkiya, Iroq, Suriya agrar davlatdan agrar-sanoat mamlakatiga aylandilar.

Sanoati. Janubi-G‘arbiy Osiyo mamlakatlari sanoatida neft sanoati yetakchi o ‘rinni egallaydi. Mintaqa mamlakatlaridagi neft konlari yuqori mahsuldorligi bilan farq qiladi. 1960-yil (OPEK)-neft eksport qiluvchi mamlakatlar tashkiloti tuzildi, 1968-yil (OAPEK) arab neft qazib chiqaruvchi mamlakatlami o‘z ichiga olgan mintaqaviy neft tashkiloti tuzildi. Bulaming tashkil qilinishi bu davlatlar suverenitetini mustahkamlash yo’lida va hususiy neft resurslari ustidan nazorat o‘matishda muhim qadamlar bo‘ldi. Bu tashkilot neft bahosi ustidan nazoratni o‘z zimmasiga oldi. 1970- yillrda neftning boshlang‘ch bahosi bir necha marta oshdi. 0 ‘z navbatida neftdan keladigan daromad ham o ‘sdi. Bu esa qator mamlakatlarda milliy iqtisodiyotni mablag‘ bilan ta’minlashga imkon berdi. Neft sanoati bilan bir qatorda tog‘-kon sanoati, shuningdek qora va rangli metallurgiya, metalni qayta ishlash sanoati ham rivojlandi.