Ma’ruza№12. Аsinхrоn mоtоrlаr tеzliklаrini rоstlаsh usullаri. Juft qutblаr, tоk chаstоtаsini vа sirpаnishini o’zgаrtirib аsinхrоn mоtоrlаr tеzliklаrini rоstlаsh

Ma’ruza№9.
Аsinхrоn mоtоrdа quvvаt isrоfi. Mоtоrning FIKi. Аsinхrоn mоtоrning elеktrоmаgnit mоmеnti. Аsinхrоn mоtоrning mехаnik vа ish хаrаktеristikаlаri.
R E J A:

1. 
   Аsinхrоn mоtоrdа quvvаt isrоfi.
   
2. 
   Аsinхrоn mоtоrning elеktrоmаgnit mоmеnti.
   
3. 
   Аsinхrоn mоtоrning mехаnik vа ish хаrаktеristikаlаri.
   

1. 
   Аsinхrоn mоtоrdа quvvаt isrоfi.
   

Asinxron mashina motor rejimida ishlayotganda (1-rasm) u tarmoqdan elektr energiyani oladi va uni mexanik energiyaga aylantirib beradi. Bu jarayonda motorda energiya isroflari bo‘ladi. Asinxron motor tarmoqdan
(1)
aktiv quvvatni oladi. Bu quvvatning bir qismi stator chulg‘amidagi elektr isroflari P'_е1ni va stator po‘lat o‘zagidagi magnit isroflari P'_т1 ni qoplashga sarf bo‘ladi:
. (2)
Aylanma magnit maydon vositasida rotorga elektromagnit quvvat P_em uzatiladi:
. (3)
Elektromagnit quvvatning bir qismi rotor zanjiridagi elektr isrofi (P_e2)ni qoplash uchun sarflanadi:
. (4)
Elektromagnit quvvat P_em ning qolgan qismi esa to‘la mexanik quvvat P' _2(твх) ga aylanadi:
. (5)
Motor ishlaganda podshipniklarning ishqalanishi va aylanuvchi qismlarining havoda ishqalanishi oqibatida ham quvvat isrofi bo‘ladi.
Bundan tashqari tarqoq magnit oqimlari, stator va rotor po‘lat o‘zagitishlarida hamda yaxlit po‘lat qismlarida magnit maydonning o‘zgarib turishi natijasida ham qo‘shimcha quvvat isroflari bo‘ladi.
Asinxron motorning to‘la mexanik quvvati P₂ mexanik isrof P'_твхva qo‘shimcha P'_qo‘sh isroflarni ayirib, motor orqali ishchi mexanizmga uzatilayotgan foydali quvvat Р₂ aniqlanadi.
P₂ = P_mex – (P'_твх + P'_qo‘sh). (6)

1-rasm. Asinxron motorning energetik diagrammasi
2. Asinxron mashinaning elektromagnit momenti.
Elektromagnit momentni ikki xil yo‘l bilan, ya’ni: a) elektromagnit kuchlar va b) elektromagnit quvvat orqali aniqlash mumkin. Quyida shularni alohida ko‘rib chiqamiz.