Mashg’ulot№17 Mavzu: Turli lokolizatsiyali

Qisilgan chov churrasi 
Bolalarda odatda ichak qovuzlog‘i qisiladi. 
Kisilgan a’zoning kattaligi uning obstruksiyasiga va devorining nekroziga 
olib keladi. SHishli qisilgan churra urug‘ tizimchasi qon tomirlarining 
ezilishiga va moyakning nekrozi va atrofiyasiga olib keladi. Qizaloqlarda 
esa tuxumdon qisladi. 
Davolash: 
Konservativ. 12 oylikkacha bo‘lgan bolalarda og‘ir somatik 
kasalliklar bo‘lganda quyidagi choralar qo‘llaniladi: Iliq vanna, 1% li 
promedol v/m va 0.1 %li atropin v/m, tosni ko‘targan xolatda tutish. Kuch 
bilan to‘g‘irlashga urinish mumkin emas. Konservativ choralar naf bermasa, 
1-2 soat ichida operatsiya qilinadi. 
Xirurgik davo. Churra qopini ajratish va kesish, qisilgan a’zoni 
fiksatsiya qilish, qisib turuvchi xalqani kesish: qiyshiq chov churrasida 
pastga kesish(son qon tomirlarini zararlash mumkin) va medial kesish 
(pastgi charvi osti tomirlarini zararlash mumkin) mumkin emas, qisilgan 

---

5 
a’zoning to‘g‘irlash yoki olib tashlashni xal etish uchun uning xayotga 
layoqatliligiga baxo berish, qorin old devorini mustaxkamlash. 
Operatsiya asoratlari: 
Urug‘ yo‘li, moyak qon- tomirlarining zararlanishi, kriptorxizm, churra 
retsidivi. yatrogen kriptorxizm moyakni operatsiya paytida mobilizatsiya 
qilish va churra darvozasini mustaxkamlagandan so‘ng moyakni bo‘sh 
fiksatsiya kilish tufayli kelib chiqadi. 
Diagnostikasi: deyarli kiyinchilik tugdirmaydi. Kista va istiskoni diafanoskopiya 
bilan diagnostika qo‘yish mumkin.  
Dif diagnostikasi: chov-yorgok churralarini kuyidagilar bilan farklanadi. 
Urug tizimi kistasi 
Istisko 
Chov limfaadeniti 
Seminoma 
Orxoepididimit 
Kista va istiskoda diafanoskopiya shularning simptomida asosiy rol uynaydi. 
Limfadenit va orxoepididimitda xarorat kutarilishi yalliglanish jarayonini 
ustivorligi bilan kechadi. 
Davolash: chov churralarini xar kanday yoshda rejali ravishda operatsiya kilinadi. 
Nisbiy monelik raxit gipotrofiya, anemiya bulishi mumkin. Kista va istisko 1 
yoshda surilib ketishi mumkin. Agar 2 yoshgacha saklansa shundan keyin 
operatsiya yuli bilan davolanadi. 
Asoratlari: churrani kisilishi, 70-80 % kismini somatik kasaliklardan sung yuz 
beradi. Pnevmoniya respirator kasalliklar, utkir ichak invaginatsiyasi sabab bulishi 
mumkin. Ushbu kasalliklar sababli kista va istisko taranglashishi mumkin. 
Davolash: churralar kisilganda shoshilinch operatsiya kilinadi. Agar bemorda 
yukoridagi ko‘rsatilgan kasalliklar bulib axvoli ogir bulsa birinchi 10-12 soat 
mobaynida konservativ davo choralari kuriladi. Agar churra kirib ketmasa 12 
soatdan sung kattiy ko‘rsatma bilan albatta operatsiya kilinadi. Ba’zi xollarda 

---

6 
taranglashgan kista va istiskoni kisilgan churra bilan farklash kiyin buladi. Bunday 
xollarda fakat operatsiya kilinadi.