Mashhur arab alkimyogarlari. Yevlopada alkimyo va uning rivojlanishi

Abu Ali Ibn Sino (980-1037) asarlari ko`p asrlar davomida tibbiyotchilar uchun muhim qo`llanma bo`lib hizmat qildi. Alkimyogarlar orasida faqat Ibn Sino boshqa metallardan oltin olish mumkinligiga ishonmagan. Albertus Magnus (Buyuk Albert) nomi bilan mashhur bo`lgan Albert Bolshtedskiy (1193-1280) birinchi atoqli yevropalik alkimyogar edi. U Aristotel asarlarini chuqur o`rgandi. Natijada uning sharofati bilan o`rta asrning oxirlari va Yangi Davr boshidagi olimlar uchun Aristotelning falsafasi o`ziga xos ahamiyatga ega bo`ldi.

Ingiliz olimi (monax) Rodjer Bekon (1211-1292) buyuk Albertning zamondoshi edi. Bekon bilimlarining umumiy ensiklopediyasini yozishga urundi va o`z ishlarida portlovchi moddaga birinchi bo`lib ta’rif berdi.ancha mukammal metal-oltinning hosil bo`lishi hammasidan ham murakkabdir. Shuning uchun oltin olish uchun oltinnig “yetilishini” tezlatadigan moddani toppish kerak edi. Bu modda quruq kukun holida bo`ladi. Greklar uni herion, ya’ni “quruq” deb atashardi. Arablar uni al-iksir deb o`zgartirishdi va nihoyat yevropaliklar tilida eliksir so`zi paydo bo`ldi. Yevropada bu ajoyib modda falsafiy tosh degan nomni oldi.

1455-yilda Konstantinopol turklarning qo`liga o`tgandan so`ng bosqinchilardan qutilish maqsadida Grek olimlari yevropaga qochishdi va qadimgi grek fanining an’analari Yevropada ilm-fanning rivojlanishiga kuchli ta’sir ko`rsatdi. Shunday qilib yevropada buyuk kashfiyotlar va izlanishlar davri boshlandi. XIII asrda magnitli komposning kashf etilishi bilan dengizda suzish yanada rivojlana boshladi. “Kashfiyotlar asri” da nemis kashfiyotchisi Iogann Gotenberg (1397-1468) matn bosadigan birinchi uskunasini yaratdi. Kimyo masalalariga umuman o`zgacha qarashlar ikkita zamondosh tabib- nemis Georg Bauer (1494-1555) va shvedsariyalik Teofrast Bombast fon Gogengeymning (1403-1541) ishlarida nomoyon bo`lgan. Bauer mineralogiya va uning tibbiyot bilan bog`liq tomonlarini o`rganishga qiziqqan.