Mashinalaridan foydalanish, texnik

9.2-§. Agregatning nazariy ish unumini aniqlash 
 
Mehnat unumdorligini belgilaydigan asosiy omillardan biri qishloq xo‘jalik 
agregatlarining ish unumi hisoblanadi, agregatning ish unumi qanchalik yuqori 
bo‘lsa, mehnat unumdorligi ham shunchalik yuqori bo‘ladi. 
Ta’rif. Agregatning vaqt birligi ichida belgilangan sifatdagi bajargan ish 
miqdoriga qishloq xo‘jalik agregatining ish unumi deyiladi. 
Agregat ish unumi qishloq xo‘jaligida texnika vositalaridan foydalanish 
samaradorligini belgilovchi asosiy ko‘rsatkichlar qatoriga kiradi. 

---

68 
Qishloq xo‘jalik agregati bajargan foydali ish miqdori gektarda (er haydash, 
chigit ekish, qator orasiga ishlov berish va b.), tonnada (paxta terish, g‘alla o‘rish 
va boshqalar), tonna-kilometrda (yuk tashish ishlari), m.kubda (ariq va kanallarni 
tozalash), metrda (o‘qariqlar olish va tekislash) o‘lchanadi 
Agregatning bir soat, smena, kunlik va mavsumda bajargan ishi yuza
(ga, m
2
), hajm (l, m
3
) va massaviy (kg, s, t) birliklarda ifodalanadi. 
Agregatning nazariy ish unumi - uning konstruktiv qamrash kengligi (B
k
)
, 
nazariy harakat tezligi (υ
t
)
va vaqtdan to‘liq foydalanilganda, ya’ni to‘xtovsiz 
ishlagandagi erishilgan ish unumiga aytiladi. 
Agar konstruktiv qamrash kengligi B
k
bo‘lgan agregat (19-rasm) bir soatda υ
t
nazariy tezlik bilan beto‘xtov Harakatlansa, ishlov berilgan to‘g‘ri to‘rtburchak 
maydon (B
k
υ
t
) agregatning bir soatlik nazariy ish unumini belgilaydi.