Matematik metodlarning tibbiyotda qo'llanilishi: Nevrologiya kardiologiya va patologiya

Tibbiyotning qaysi sohalarida matematika qo'llanilishi muhim savol?
Matematik usullar, masalan, tibbiyot sohasi diagnostika. Tashxis qo'yish uchun shifokor boshqa mutaxasislarlar bilan birgalikda
ko'pincha eng xilma-xillikni hisobga olishga majburlar. Chunki
qisman shaxsiy tajribaga va qisman materiallarga tayangan holda faktlar, ko'plab tibbiy qo'llanmalar va jurnallarda keltirilgan
Axborotning umumiy miqdori ortishi bilan Intensivlik ortadi va shunday kasalliklar borki, ular haqida juda ko'p yozilganki, bir kishi aniq o'rganish, baholash, tushunish va tushuntirishga qodir emas.
tashxis qo'yishda har bir aniq holatda barcha mavjud ma'lumotlardan foydalaniladi va keyin matematik (statistik) usullar yordamga keladi, faqat to'g'ri tanlangan statistik usul yordamida, siz butun to'plamni tasvirlash, tushuntirish va chuqur o'rganishingiz hamda o'zaro bog'liq o'lchov natijalarini tahlil qilishingiz mumkin. Agar omillar yoki muhim natijalar soni shunchalik katta bo'lsa inson ongi ularni kiritilganda ham qayta ishlashga qodir emas ba'zi statistik soddalashtirishlar kiritilsa keyin ma'lumotlarni qayta ishlash bo'lishi mumkin bo’ladi.
Tibbiyotda matematik usullar va statistika
Dastlabki davrda statistika asosan ijtimoiy-iqtisodiy fanlar va demografiya sohasida qo‘llanilgan va bu muqarrar ravishda tadqiqotchilarni tibbiyot masalalarini chuqurroq o‘rganishga majbur qilgan.
Belgiyalik statistik Adolf Ketelet (1796-1874) statistika nazariyasining asoschisi hisoblanadi. U statistik kuzatishlarning tibbiyotda qo‘llanilishiga misollar keltiradi: “Ikki professor yurak urish tezligi haqida qiziqarli kuzatuv o‘tkazdi. Mening kuzatuvlarimni ularningki bilan taqqoslab, ular o'sish va yurak urishi o'rtasida bog'liqlik borligini payqashdi. Yosh pulsga faqat balandlikning o'zgarishi bilan ta'sir qilishi mumkin, bu holda bu tartibga soluvchi element rolini o'ynaydi. Shunday qilib, yurak urishlarining soni o'sishning kvadrat ildiziga teskari bog'liqdir. O'rtacha odamning bo'yi uchun 1,684 m olib, ular yurak urishi sonini 70 ga teng deb hisoblashadi. Ushbu ma'lumotlar bilan har qanday balandlikdagi odamda yurak urishi sonini hisoblash mumkin.
Statistik ma'lumotlardan foydalanishning eng faol tarafdori harbiy dala xirurgiyasining asoschisi N.I.Pirogov edi. 1849 yilda maishiy jarrohlikning muvaffaqiyatlari haqida gapirar ekan, u shunday deb ta'kidladi: "Semptomlarning diagnostik ahamiyati va operatsiyalarning qadr-qimmatini aniqlash uchun statistik ma'lumotlarni qo'llash eng so'nggi jarrohlikning muhim yutuqlari deb hisoblanishi mumkin".
XX asrning 60-yillarida texnologiya va aniq fanlarda amaliy statistikaning yaqqol muvaffaqiyatlaridan keyin tibbiyotda statistikadan foydalanishga qiziqish yana kuchaydi. V.V. Alpatov o'zining "Tibbiyotda matematikaning o'rni to'g'risida" maqolasida shunday yozgan: "Insonga terapevtik ta'sirni matematik baholash juda muhimdir. Yangi terapevtik choralar amalda qo'llanilganlarni faqat qiyosiy xarakterdagi asoslangan statistik testlardan so'ng almashtirish huquqiga ega. ... Statistik nazariya yangi terapevtik va jarrohlik choralarining klinik va klinik bo'lmagan sinovlarini o'tkazishda keng qo'llanilishi mumkin. Tibbiyotda statistik usullardan foydalanishda shubhali kunlar o'tdi. Statistik yondashuvlar zamonaviy ilmiy izlanishlar asosida yotadi, ularsiz fan va texnikaning ko'plab sohalarida bilimlarni amalga oshirish mumkin emas. Tibbiyot sohasida ham bu mumkin emas.
TIBBIYOT - inson organizmi bilan bogʼliq boʼlgan normal va patologik jarayonlarni oʼrganadigan, insonlar salomatligini mustahkamlash, turli kasalliklarning oldini olish bilan shugʼullanadigan ilmiy va amaliy faoliyat sohasidir. Tibbiyot bilan bogʼliq kasblar bilan shugʼullanuvchilar uchun matematikaning fan sifatidagi natijalari juda muhimdir, chunki matematik hisob–kitoblarsiz toʼgʼri tashhis qoʼyish, kuzatishlar oʼtkazish, davolash isHlarini olib boRish mumkin emas. Quyida aynan shu mavzu yuzasidan bir nechta masalalar keltirdik.
Matematik hisob kitobning tibbiyotning bir nechta yo’nalishida ishlatilishi bo’yicha masalalar. Dorilarni to’g’ri qabul qilish, davolanish davomiyligi va boshqa bir nechta davolanish metodlari bo’yicha soddalashtirilgan hisob-kitoblar.
1-masala. Vrachning koʼrsatmasiga koʼra, bemor kuniga 10 mg li tabletkadan 3 ta qabul qilishi kerak. Lekin undagi dorilar 20 mg li tabletkalardan iborat. Vrachning koʼrsatmasini buzmasdan bemor kuniga necha tabletka qabul qilishi kerak?
Yechish: Kuniga 10 mg li tabletkadan 3 ta qabul qilinsa, kuniga 10∙3= 30 mg boʼladi. Tabletkalar dozirovkasi 2 marta orttirilgan (20: 10 = 2). 30−20 = 10 mg yetmaydi. 10 : 20 = 0.5 mg boʼlib, 0.5+1tab.=1.5 tabletka hosil boʼladi.