xossa. Tenglamaning barcha hadlarini nolga teng bocl- magan ayni bir songa kopaytirish yoki boiish mumkin.
Bu xossalar tenglamaning asosiy xossalaridir. Ulami qoilash tenglama iklizini o"zgartirmaydi.
mi so I. Tenglamani veching: Злг+2=5(* + 1) — 2x — 3.
Yechish. Qavslarni ochamiz; noma’lum qatnashgan had-
larni tenglikning chap qismiga, ozod hadlami tenglikning o'ng qismiga 1-xossaga muvofiq o‘tkazamiz va o'xshash hadlarni ix- chamlaymiz. Natijada quyidagini hosil qilamiz:
3x + 2 = 5x + 5 - 2x - 3; 3x + 2 = 3x + 2, 3x - 3x = 2 - 2, 0 ■ x = 0.
Nolni ixtiyoriy songa ko‘paytirganda nol hosil boMadi. Demak, tenglik x ning istalgan qiymatlarida bajariladi. Bu x ning ixtiyoriy qiymati berilgan tenglamaning ildizi ekanini, ya’ni tenglama cheksiz ko'p yechimga ega ekanini bikliradi.
Javob: tenglama cheksiz ko'p yechimga ega.
Yangi mavzuni mustahkamlash: mavzuga doir darslikdagi tegishli misolni yechish
Darsni yakunlash va baholash: darsda ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi, ishtirok
etmaganlari esa ogohlantiriladi.
Uyga vazifa: 1022 - misol.
Mat
|
ematika - 6. 125 - dars
|
Sinf
|
6- A
|
6- B
|
6- D
|
6- E
|
Sana
|
|
|
|
|
Mavzu: Misollar yechish. I- Texnologik xarita
Maqsad, vazifalar
|
Maqsad: O‘quvchilarda kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va ta’lim olishni davom ettirish uchun zarur bo‘lgan matematik bilim va ko‘nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirish;jadal taraqqiy etayotgan jamiyatda muvaffaqiyatli faoliyat yurita oladigan, aniq va ravshan, tanqidiy hamda mantiqiy fikrlay oladigan shaxsni shakllantirish;milliy, ma’naviy va madaniy merosni qadrlash, tabiiy-moddiy resurslardan oqilona foydalanish va asrab- avaylash, matematik madaniyatni umumbashariy madaniyatning tarkibiy qismi sifatida tarbiyalashdan iborat.
|
Vazifalar:
|
Ta'limiy. O‘quvchilar tomonidan matematik tushunchalar, xossalar, shakllar, usullar va algoritmlar haqidagi bilim, ko‘nikmalar egallanishini ta’minlash;
Tarbiyaviy. inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida matematikaning ahamiyatini anglash, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, kundalik hayotda matematik bilim va ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli qo‘llashga o‘rgatish;
Rivojlantiruvchi. o‘quvchilarning individual xususiyatlarini rivojlantirgan holda, mustaqil ta’lim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish hamda ongli ravishda kasb tanlashga yo‘naltirishdan iborat.
|
TK
|
l.Kommunikativ kompetensiya 2. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi 3. O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 4. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 5. Milliy va umummadaniy kompetensiya 6. Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
|
FK
|
Matematika mazmuniga oid kompetensiyalar
Kognitiv kompetensiya(shaxsning mustaqil ijodiy fikrlashi)
|
Dars
usuli
|
Suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”
|
Dars
turi
|
Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.
|
O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi
|
O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.
O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.
O’qitish vositalari:darslik, mavzuga oid dars taqdimoti, multimediya darslari Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2
|
O’tilgan mavzuni so’rash
|
6 daqiqa
|
3
|
Yangi mavzu bayoni
|
27 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
5
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5 daqiqa
|
6
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tas
|
hkiliy qism
|
Salomlashish
Davomatni aniqlash
O ’ quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
Yangi mavzu bayoni:
Qavslarni oching va o"xshash hadlarni ixchamlang:
-{-la + 5) - 4,5a + 2,8; 3) (36 - 2) (-5) + 4;
(2,4* - 1) (-0,5) - 0,5jc; 4) -8(c - 3) + 9c.
O'xshash hadlarni ixchamlang:
[) -%a - 5a + la + 2a; 3) 21 b - 10b +9b - 126;
1,3л - 4,3n - 5,7л - 2,9л; 4) 2 iу + 1 у >> - 4 ^ j? - 3 у .
Ifodani soddalashtiring, so‘ngra uning son qiymatini
toping:
7jc - 4>> + 5.x - by + 9y, bunda x= 1 —, y= -1,8;
-BJy + 15 - 2,3^ - 7,5, bunda *=2^; 1
Ko‘paytirishning taqsimot xossasini qo‘llab, ifodaning qiymatini toping:
17 679 + 17 321; 3) 9,76 3,41 + 6,59 9,76;
a = | - a . 29
ТЧ' 35
\v 43
t i t 57
3) '50 + (-50) + ... + (-50) + (-50). 59
3> и-(“ж): 69
2) (6H-4’2H2iH’2); 99
\L\ 109
I) 4(jc - 3) - 3{x + 2) = -19; 3) -5(7 - x) - 4(x - 8) = 3;
2x + 1 + 3(* - 2) = 14; 4) 2{x - 4) - 5{x - 6) = 1.
1012Л) -9 (2x-7) + 17 (x - 1) = 0; 3) 5(x + 4) = 9* + 12;
- 7 (2x - 3) + 5 ■ Ox - 2) = 0; 4) 8 - 5(4 - 3x) = 18.
Yangi mavzuni mustahkamlash: mavzuga doir darslikdagi tegishli misolni yechish
Darsni yakunlash va baholash: darsda ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi, ishtirok etmaganlari esa ogohlantiriladi.
Uyga vazifa: 1023 - misol.
Mat
|
ematika - 6. 126 - dars
|
Sinf
|
6- A
|
6- B
|
6- D
|
6- E
|
Sana
|
|
|
|
|
Mavzu: Sodda hollarda bir noma’lumli kasr koeffitsientli chiziqli tenglamalarni yechish. I- Texnologik xarita
Maqsad, vazifalar
|
Maqsad: O‘quvchilarda kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va ta’lim olishni davom ettirish uchun zarur bo‘lgan matematik bilim va ko‘nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirish;jadal taraqqiy etayotgan jamiyatda muvaffaqiyatli faoliyat yurita oladigan, aniq va ravshan, tanqidiy hamda mantiqiy fikrlay oladigan shaxsni shakllantirish;milliy, ma’naviy va madaniy merosni qadrlash, tabiiy-moddiy resurslardan oqilona foydalanish va asrab- avaylash, matematik madaniyatni umumbashariy madaniyatning tarkibiy qismi sifatida tarbiyalashdan iborat.
|
Vazifalar:
|
Ta'limiy. O‘quvchilar tomonidan matematik tushunchalar, xossalar, shakllar, usullar va algoritmlar haqidagi bilim, ko‘nikmalar egallanishini ta’minlash;
Tarbiyaviy. inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida matematikaning ahamiyatini anglash, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, kundalik hayotda matematik bilim va ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli qo‘llashga o‘rgatish;
Rivojlantiruvchi. o‘quvchilarning individual xususiyatlarini rivojlantirgan holda, mustaqil ta’lim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish hamda ongli ravishda kasb tanlashga yo‘naltirishdan iborat.
|
TK
|
l.Kommunikativ kompetensiya 2. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi 3. O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 4. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 5. Milliy va umummadaniy kompetensiya 6. Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
|
FK
|
Matematika mazmuniga oid kompetensiyalar
Kognitiv kompetensiya(shaxsning mustaqil ijodiy fikrlashi)
|
Dars
usuli
|
Suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”
|
Dars
turi
|
Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.
|
O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi
|
O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.
O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.
O’qitish vositalari:darslik, mavzuga oid dars taqdimoti, multimediya darslari Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2
|
O’tilgan mavzuni so’rash
|
6 daqiqa
|
3
|
Yangi mavzu bayoni
|
27 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
5
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5 daqiqa
|
6
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tas
|
hkiliy qism
|
Salomlashish
Davomatni aniqlash
O ’ quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
Masalantng matematik rnodeli masalada bayon etilgan muam- moli holatni (vazjyatni) matematika tiliga ко ‘сhIrish, bu ho- fatni formula far, tenglama va tengsizlik far orqafi ifoda fas hdir.
1-masala. To‘gbri to‘rtbnrchakning perimetri 58 sm. Bo‘yi enidan 5 sm uzun. Uning tomonlari uzunligini toping.
Yechish. Tobgbri to‘rtburchaknrng enini x bilan belgilay- miz. U holda Lining bobyi x + 5 bo‘ladi. Tobg‘ri to'rtburchakning qo'shni tomonlari yig'indisi 58 : 2 = 29 (sm) ga teng. Demak, masala shartiga muvofiq, x + (x + 5) = 29, Ayni shu tenglama masala mazmuniga mos tenglamadir. Uni yechish oson:
2x + 5 = 29; 2x = 29 - 5; 2x = 24; x = 12 (sm).
U holda *+5 = 12 + 5=17 (sm).
Javob: toLg‘ri to ‘rtburc ha kning tomonlari 17 sm va 12 sm.
Masala yechishning yana bir usuli borki, uni «masalada aytilgan amallar tartibini va amallarning o'zini ham teskarisiga, qarama-qarshisiga o'zgartirish» usuli deyish mumkin.
Obzbek tilida
Matematika tilida
2x 2x: 8 2x :8 + 20
2*: 8 + 20- 15= 10
0‘ylangan son U 2 ga ko'paytirildi Kobpaytma natijasi 8 ga bo‘lindi Hosil boigan boiinmaga 20 qo'shildi Hosil boblgan yig‘indidan 15 ayirildi va ayirmada 10 hosil boidi
Hosil bo'lgan tenglamani yechish o‘zingizga havola qilinadi Javob: men o'ylagan son 20 ga teng.
Yangi mavzun camlash: mavzuga doir darslikdagi tegishli misolni yechish
Darsni yakunlash va baholash: darsda ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi, ishtirok etmaganlari esa ogohlantiriladi.
Uyga vazifa: 1041 - misol.
Mat
|
ematika - 6. 127 - dars
|
Sinf
|
6- A
|
6- B
|
6- D
|
6- E
|
Sana
|
|
|
|
|
Mavzu: Misollar yechish. I- Texnologik xarita
Maqsad, vazifalar
|
Maqsad: O‘quvchilarda kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va ta’lim olishni davom ettirish uchun zarur bo‘lgan matematik bilim va ko‘nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirish;jadal taraqqiy etayotgan jamiyatda muvaffaqiyatli faoliyat yurita oladigan, aniq va ravshan, tanqidiy hamda mantiqiy fikrlay oladigan shaxsni shakllantirish;milliy, ma’naviy va madaniy merosni qadrlash, tabiiy-moddiy resurslardan oqilona foydalanish va asrab- avaylash, matematik madaniyatni umumbashariy madaniyatning tarkibiy qismi sifatida tarbiyalashdan iborat.
|
Vazifalar:
|
Ta'limiy. O‘quvchilar tomonidan matematik tushunchalar, xossalar, shakllar, usullar va algoritmlar haqidagi bilim, ko‘nikmalar egallanishini ta’minlash;
Tarbiyaviy. inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida matematikaning ahamiyatini anglash, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, kundalik hayotda matematik bilim va ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli qo‘llashga o‘rgatish;
Rivojlantiruvchi. o‘quvchilarning individual xususiyatlarini rivojlantirgan holda, mustaqil ta’lim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish hamda ongli ravishda kasb tanlashga yo‘naltirishdan iborat.
|
TK
|
l.Kommunikativ kompetensiya 2. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi 3. O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 4. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 5. Milliy va umummadaniy kompetensiya 6. Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
|
FK
|
Matematika mazmuniga oid kompetensiyalar
Kognitiv kompetensiya(shaxsning mustaqil ijodiy fikrlashi)
|
Dars
usuli
|
Suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”
|
Dars
turi
|
Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.
|
O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi
|
O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.
O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.
O’qitish vositalari:darslik, mavzuga oid dars taqdimoti, multimediya darslari Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2
|
O’tilgan mavzuni so’rash
|
6 daqiqa
|
3
|
Yangi mavzu bayoni
|
27 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
5
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5 daqiqa
|
6
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tas
|
hkiliy qism
|
Salomlashish
Davomatni aniqlash
O ’ quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
Yangi mavzu bayoni:
1031. 1)
|
0,25x
|
+ 0,4x = 7 -
|
0,35x;
|
2)
|
4(2,5
|
- x) - 4,5 =
|
12,5;
|
Tenglamani yeching (1031—1033):
0,3* - 0,8* + 5 = л; - 4;
2,5л; + 9,5 = 3 - x.
-{x - 5} - 1,2(5 - 4*) = 2,8;
1) 2,5(4 - 2*) - 5(1 - 3x) = 5;
4) -lI(*-3)-|(x + l,5) = 5.
-2,4 : 2,3 = x : 6,9;
у : (-3,5) = 4: 1,4.
2) f(3*-l)4(9*-2i) = I;
1) 0,9 ■ (-4*) ■ (-0,5) = -6,3;
-0,24 - (-0,5>) ■ (-10) = -1,2;
Tenglamani yeching:
3
5
-3x + 4 4x-l
7
-5
x +1 ~x + 2
1
2
2)
3)
4)
D ^ = 3; x + 4
Namuna:
tenglamani yeching.
2jc + 3 5-x
Yechish. Bu tenglamani proporsiya, ya’ni ikki nisbat- ning tengligi deb qarash mumkin: (x + 7): (4 - jc) = 2 : 9. Proporsiyaning asosiy xossasiga muvofiq: 9(x + 7) = 2(4 - x), bundan, qavslarni ochib 9x + 63 = 8 - 2x tenglamaga kelamiz, Uni yechamiz:
9x + 2x = 8 - 63; llx=-55; x =-55 : 11; x =-5.
T e к s h i r i s h : demak
2 (tenglamaning chap qismi),
2
9
4 -(-5> 4 + 5 9
Javob: x = -5.
Masalalarni turli usullarda (izohlab, tenglama tuzib, savol- lar berib) yeching (1035—1036):
Muyassar bir son o'yladi. Uni 5 ga kobpaytirib; 4 ga bo‘l- di. Natijadan 10 ni ayirdi. Hosil boMgan sonning 30% ini 3 ga bollgan edi, 8 chiqdi. Muyassar o‘ylagan sonni toping.
\L\
Yangi mavzi
Yangi mavz uni mustahkamlash: mavzuga doir darslikdagi tegishli misolni yechish
Darsni yakunlash va baholash: darsda ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi, ishtirok etmaganlari esa ogohlantiriladi.
Uyga vazifa: 1042-1043 - misol.
Mat
|
ematika - 6. 128 - dars
|
Sinf
|
6- A
|
6- B
|
6- D
|
6- E
|
Sana
|
|
|
|
|
Mavzu: 11-nazorat ishi.
I- Texnologik xarita
Maqsad, vazifalar
|
Maqsad: O‘quvchilarda kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va ta’lim olishni davom ettirish uchun zarur bo‘lgan matematik bilim va ko‘nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirish;jadal taraqqiy etayotgan jamiyatda muvaffaqiyatli faoliyat yurita oladigan, aniq va ravshan, tanqidiy hamda mantiqiy fikrlay oladigan shaxsni shakllantirish;milliy, ma’naviy va madaniy merosni qadrlash, tabiiy-moddiy resurslardan oqilona foydalanish va asrab- avaylash, matematik madaniyatni umumbashariy madaniyatning tarkibiy qismi sifatida tarbiyalashdan iborat.
|
Vazifalar:
|
Ta'limiy. O‘quvchilar tomonidan matematik tushunchalar, xossalar, shakllar, usullar va algoritmlar haqidagi bilim, ko‘nikmalar egallanishini ta’minlash;
Tarbiyaviy. inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida matematikaning ahamiyatini anglash, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, kundalik hayotda matematik bilim va ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli qo‘llashga o‘rgatish;
Rivojlantiruvchi. o‘quvchilarning individual xususiyatlarini rivojlantirgan holda, mustaqil ta’lim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish hamda ongli ravishda kasb tanlashga yo‘naltirishdan iborat.
|
TK
|
l.Kommunikativ kompetensiya 2. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi 3. O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 4. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 5. Milliy va umummadaniy kompetensiya 6. Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
|
FK
|
Matematika mazmuniga oid kompetensiyalar
Kognitiv kompetensiya(shaxsning mustaqil ijodiy fikrlashi)
|
Dars
usuli
|
Suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”
|
Dars
turi
|
Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.
|
O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi
|
O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.
O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.
O’qitish vositalari:darslik, mavzuga oid dars taqdimoti, multimediya darslari Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2
|
O’tilgan mavzuni so’rash
|
6 daqiqa
|
3
|
Yangi mavzu bayoni
|
27 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
5
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5 daqiqa
|
6
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
I.Tas
|
hkiliy qism
|
Salomlashish
Davomatni aniqlash
O ’ quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
Yangi mavzu bayoni: Qavslarni oching va hisoblang:
(218 - 425) - (18 - 435);
-(29 + 109) - (378 - 78).
(219 + 511)- (-89 + 219);
(625 + 139) - (325 + 139);
Qavslarni oching va o'xshash hadlarni ixchamlang;
-(-7a + 5) - 4,5a + 2,8; 3) (3b - 2) (-5) + 4;
(2,4* - 1) (-0,5) - 0,5*; 4) -8(c - 3) + 9c.
Tenglamani yeching:
* + 2 = -*+ 14;
2* - 3 = * + 1;
4* - 7 = 2* - 3;
8*- 3 = *+ 1 I. f
45 - 2* = 3* + 5;
9* - 32 = 2 + 5*;
Men bir son o'yladim. Agar undan 42 ni ayirib, ayirmani 12 ga ko'paytirsam, 1 080 hosil bo ldi. Men o'ylagan sonni toping.
Yangi mavzuni mustahkamlash: mavzuga doir darslikd >hli misolni yechish
Darsni yakunlash va baholash: darsda ishtirok etgan o’q baholanadi, ishtirok
Do'stlaringiz bilan baham: |
