Matematika va miqdoriy usullar

p (X va Y) = p (X) 

p (Y). 
1 - misol. Yuqoridagi misollarga asosan, mijozlarning 25 foizi “Yaqin Sharq” ni afzal 
ko‘rib, shu bilan birga turfirma xodimlarining 60 foizi esa yangi tashkiliy tuzilmadan mamnun. 
Ushbu ma’lumotni quyidagicha umumlashtirish mumkin: 
p («Yaqin Sharq » afzal) = 0.25; 
p (mamnun ishchi) = 0.6. 

---

38 
Ushbu hodisalar o‘zaro bog‘liqsiz bo‘lganligi uchun ikkala hodisaning bir vaqtda yuz berishi 
ehtimoli quyidagicha hisoblanadi:
p («Yaqin Sharq » afzal va mamnun ishchi) = 
p («Yaqin Sharq » afzal) 

 p (mamnun ishchi) = 
= 0.25 

0.6 = 0.15 (ili 15%). 
2-misol. Turfirmaning 70% xodimlari ingliz tilini bilishadi. Yuqorida ta’kidlanganidek, 
xodimlarning 60 foizi tashkiliy o‘zgarishlardan mamnunligini bildirdi. Endi biz tasodifiy tanlangan 
va o‘zgarishdan norozi xodimning ingliz tilini bilishi ehtimolini hisoblaymiz: 
 
p (qanoatlanmagan ishchi) = 1 – p (mamnun ishchi) = 1 – 0.6 = 0.4. 
Shu bilan birga: p (ingliz tilini bilishi) = 0,7 (70%). Demak:
 
p (Qanoatlanmagan va ing. tilini bilishi) = 
= p (Qanoatlanmagan) 

p (ingliz tilini bilishi) = 0,4 

0,7 = 0,28 (yoki 28%). 
Murakkab hodisalar. Ko‘p misollarda biz oldingi bo‘limda ko‘rib o‘tgan ko‘paytirish va 
qo‘shish qoidalarining kombinatsiyasidan foydalanishimiz kerak bo‘ladi. Shunga doir misollarni 
ko‘rib chiqaylik. 
3-misol. Turfirmaga keladigan buyurtmalarni ko‘rib chiqaylik. Buyurtmalarning 24% 
“Yaqin Sharq” yo‘nalishini va 20% esa “Evropa” ni o‘z ichiga oladi. Ushbu yo‘nalishlar o‘rtasida 
hech qanday bog‘liqlik yo‘q deb faraz qilaylik, va buyurtmaning ikkala yo‘nalishni emas, balki 
faqat bitta yo‘nalish (qaysi yo‘nalish ekanligi no’malum), boshqacha qilib aytganda, biz 
buyurtmada “Yaqin Sharq” va “Evropa” emasligi yoki “Yaqin Sharq” emasligi va “Evropa” bo‘lishi 
ehtimolini topamiz. 
Buyurtmaga ikita yo‘nalishdan faqat bittasining kiritilganligi hodisasi ehtimoli quyidagicha 
hisoblanadi: