Materilashunoslik

TO'QIMAGAN MATONING XUSUSIYATLARI
To'qimagan mato an'anaviy to'qimachilik printsipini buzadi va qisqa jarayon oqimi, tez ishlab chiqarish tezligi, yuqori ishlab chiqarish, arzon narxlardagi, keng qo'llanilishi va ko'plab xom ashyo xususiyatlariga ega.
NOTO'QIMA MATODAN FOYDALANISH
Uning asosiy ishlatilishini quyidagilarga bo'lish mumkin:
(1) Tibbiy va sanitariya-texnik foydalanish uchun noto'qima matolar: jarrohlik xalatlar, himoya kiyimlari, dezinfektsiyalash uchun mo'ljallangan ro'mollar, niqoblar, tagliklar, fuqarolik latta, ro'molcha, ho'l ro'molcha, sehrli sochiqlar, ro'molcha, go'zallik mahsulotlari, gigiena prokladkalari, sanitariya parvarishi uchun mo'ljallangan prokladkalar va bir martali ishlatiladigan narsalar. sanitariya-texnik vositalar va boshqalar;
(2) Uyni bezash uchun noto'qima matolar: devor qoplamalari, dasturxon, choyshablar, choyshablar va hk.;
(3) Kiyim uchun noto'qima matolar: astar, yopishqoq astar, kletchatka, paxta matosi, turli xil sintetik teri asoslari va hk.;
(4) Sanoat noto'qima matolar; filtr materiallari, izolyatsion materiallar, tsement sumkalari, geotekstil, qoplamali matolar va hk.;
(5) Qishloq xo'jaligiga mo'ljallangan noto'qima matolar: o'simliklarni himoya qiladigan mato, bolalar bog'chasi, sug'orish matolari, issiqlikni saqlovchi pardalar va boshqalar.
(6) Boshqa noto'qima matolar: kosmik paxta, issiqlik izolatsiyasi materiallari, yog 'yutadigan namat, tutun filtri, sumka choy paketlari va boshqalar
NOTO'QIMA MATONING TURI
To'qimagan matolarni ishlab chiqarish jarayoniga ko'ra har xillarga bo'lish mumkin:
1. Buralmagan to'qilgan mato: Yuqori bosimli nozik suv oqimi tolalar to'rining bir yoki bir nechta qatlamlariga tolalarni bir-birlari bilan bog'lab qo'yish uchun püskürtülür, shunda tolalar to'rini mustahkamlash va ma'lum kuchga ega bo'lish mumkin.
2. Issiqlik bilan ishlov berilmagan to'qima mato: tolali to'rga tolali yoki kukunli issiq eritilgan bog'lovchi mustahkamlovchi materialning qo'shilishini anglatadi va mato hosil bo'lishi uchun tolalar tarmog'i keyinchalik eritilib, sovutiladi.
3, pulpa airlaid to'quv bo'lmagan mato: uni changsiz qog'oz, quruq qog'oz ishlab chiqaradigan to'qilmagan mato deb ham atash mumkin. Yog'och pulpa tolasi taxtasini bitta tolali holatiga ochish uchun havo bilan qoplangan texnologiyadan foydalanadi, so'ngra to'r pardasida tolalarni aglomeratsiya qilish uchun gaz oqimi usulini qo'llaydi va tolalar tarmog'i matoga yanada mustahkamlanadi.
4. Namlangan mato bo'lmagan mato: suv muhitiga joylashtirilgan tola xom ashyosi bitta tola ichiga ochiladi va shu bilan birga, turli tolalar xom ashyolari tolalar suspenziyasi atala hosil qilish uchun aralashtiriladi va to'xtatilgan pulpa hosil qiluvchi mexanizmga o'tkaziladi va tolalar ho'l holatda bo'ladi. Matoni matoga mahkamlang.
5. Spunbond noto'qima mato: Polimer ekstrude qilingan va uzluksiz filamentlarni hosil qilish uchun cho'zilganidan so'ng, filamentlar to'rga yotqizilgan va to'r keyinchalik bog'langan, termal bog'langan, kimyoviy bog'langan yoki mexanik ravishda mustahkamlangan. Usul vebni to'quv bo'lmagan matoga aylantirishdir.
6. Meltblown noto'qima mato: Jarayon: polimer bilan oziqlantirish --- eritma ekstruziyasi --- tola hosil bo'lishi --- tolani sovutish --- to'rga shakllanish
7. Igna po'choqsiz to'qilgan mato: bu quruq mato bo'lmagan to'quv turi. Igna bilan to'qilgan to'qilmagan mato, lancetning teshilish ta'siridan foydalanib, bekamu-tolali to'rni matoga mahkamlash uchun ishlatiladi.
8. Noto'qima mato: bu quruq to'quv bo'lmagan matoning bir turi. Tikish usuli veb-ip, ip qatlami, to'quv bo'lmagan materiallar uchun (masalan, plastmassa plastmassa, plastmassa yupqa metall folga va boshqalar) payvandlash uchun rulonli tuzilishni ishlatish yoki ularning kombinatsiyasi to'qilmagan mato hosil qilish uchun mustahkamlanadi.

№ 7 TRIKOTAJ O’RILISHLARI VA MAHSULOT TURLARI

Trikotaj sanoati — toʻqimachilik sanoati tarmogi. Trikotaj sanoati korxonalarida trikotaj polotnolar, jumladan, texnik polotnolar, paypok, buyumlari, ichki va ustki trikotaj kiyimlar, qoʻlqoplar, bosh kiyimlar, sharflar hamda sanoat va tibbiyotda qoʻllaniladigan mahsulotlar ishlab chiqariladi. Trikotaj buyumlari ishlab chiqarish.da paxta, jun va kimyoviy tolalardan tayyorlangan iplardan keng koʻlamda foydalaniladi. Trikotaj sanoati 18-asr oxiri va 19-asr boshlarida Buyuk Britaniya va Fransiyada, 19-asr oxirlarida Rossiyada vujudga keldi.
Trikotajdan tayyorlangan kiyimlar salmogʻi muntazam ortib bormoqda. Bu trikotaj buyumlarining xizmat vazifasining yuqoriligi va iqtisodiy tejamligi bilan bogʻliq. Kimyoviy tolalar, ayniqsa, sintetik iplar ishlab chiqarish.ning muntazam oʻsib borishi, trikotaj ishlab chiqarish. texnikasinig tez rivojlanishi Trikotaj sanoatining taraqkiyotiga katta yordam berdi.
Trikotaj ishlab chiqarish. texnikasi va texnologiyasi taraqqiyotining asosiy yoʻnalishlari polotno va paypoq ishlab chiqarish. uchun avtomatlashtirilgan uzluksiz liniyalar yaratishdan, uskunalarni yanada unumliroklari bilan almashtirish orqali ishlab chiqarish. jarayonlarini jadallashtirishdan, organik eritgichlar qoʻllab polotnolarga uzluksiz ishlov berish; turli xildagi buyumlar ishlab chiqarish. boʻyicha korxonalarni ixtisoslashtirib borishdan iboratdir.
Trikotaj sanoati Oʻzbekistonda 30—40-yillarda shakllandi. 1939-yilda Oʻrta Osiyoda eng yirik hisoblangan Qoʻqon paypoqfabrikasi (1943-yildan kombinat) ishga tushirildi. 1945-yilda Toshkent tikuvchilik fabrikasi negizida trikotaj fabrikasi tashkil etildi. Unda 1960-yilda 4572 ming dona ichki va 1597 ming dona ustki trikotaj kiyimlari ishlab chiqariddi. Bundan tashqari, respublikada Toshkent ustki trikotaj kiyimlar fabrikasi (1960), Samarqand (1950), Buxoro (1961), Andijon (1968) trikotaj fabrikalari qurilib, mahsulotlar ishlab chiqara boshladi. Tarmoqdagi eng yirik korxona — Toshkentda 1941-yilda ishga tushirilgan "Malika" trikotaj ishlab chiqarish. birlashmasida erkaklar, ayollar va bolalarning 200 xildan ortiq ustki va ichki trikotaj kiyimlari ishlab chikarildi.
80—90-yillar boshida trikotaj korxonalari yangi uskunalar bilan jihozlandi, yangi korxonalar qurildi. "Malika", Buxoro, Samarqand, Qoʻqon paypoqtoʻquv kombinati tubdan rekonstruksiya qilindi, Oltinkoʻl trikotaj matolar fabrikasi, Qorasuv va Jizzax paypoq fabrikalari ishga tushirildi. Xoʻjaobod (1985), Shahrixon (1986), Chortoq (1986), Shahrisabz (1993)da trikotajtikuvchilik fabrikalari quriddi. Respublika Trikotaj sanoatida 1500 dan ortiq nomda mahsulot ishlab chikariladi. (2004).
Asosiy yirik trikotaj korxonalari Andijon (Shahrixon "Nafis", "Oltinkoʻl", "Qorasuv paypoq fabrikasi" aksiyadorlik jamiyatlari), Fargʻona (Qoʻqon "Ulugʻbek", "Uchkoʻprik" tikuvchiliktrikotaj birlashmasi aksiyadorlik jamiyatlari), Samarqand ("Bofanda" aksiyadorlik jamiyati), Jizzax ("Zilolateks" aksiyadorlik jamiyati), Qashqadaryo (Shahrisabz "Sado" aksiyadorlik jamiyati, "Kashteks" qoʻshma korxonasi), Xorazm ("Gurlan") viloyatlari va Toshkent shahrida ("Malika" aksiyadorlik jamiyati) joylashgan. Oʻzbekiston Respublikasi Trikotaj sanoatida 2003-yilda 28649 (2000-yilda 38887, 2002-yilda 32858) ming dona trikotaj mahsulotlari ishlab chiqarildi.^[