Matn Transkripsiya haqida umumiy ma’lumo
дж – qorishiq portlovchi tovushni ifodalaydi; ң
Download 490,25 Kb. Pdf ko'rish
|
2-Transkripsiya va unga xos xususiyatlar
дж – qorishiq portlovchi tovushni ifodalaydi;
ң - sonor, burun tovushini bildiradi, adabiy orfografiyasi - ng/ng; v - lab-tish tovushini ifoda qiladi; w - lab-lab tovushini ifodalaydi, cyw, qywmaq kabi so‘zlarda uchraydi; f - lab- tish tovushi uchun ishlatilgan va ko‘proq o‘zlashgan so‘zlarda uchraydi; f - lab- lab tovushini ifoda qiladi, aksariyat o‘rinlarda turkiy taqlidiy so‘zlarda qo‘llanadi. Undoshlar transkripsiyasidagi bu belgilar juda ham qat’iy emas, matnlarda w ornida v harfini, f ornida ф harfini ishlatish an’anasi bor. Yangi va an’anadagi o‘zbek transkripsiyasida unlilar mosligi bunday namoyon bo‘ladi: a ~ a, ä ~ ə, ā ~ ↄ, e ~ e, i ~ ъ, ї ~ ь , i: ~ и, ї: ~ ы, u ~ у, ü ~ ү, o ~ o, ö ~ ө, є ~ є. Yangi transkripsiyada undoshlar quyidagi harflar bilan ifodalanadi: b, d, f, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x, z. Shuningdek, turkologiya transkripsiyasidagi γ (amaldagi g‘ o‘rnida), š (amaldagi sh o‘rnida), č (amaldagi ch o‘rnida), j (amaldagi y o‘rnida), η (amaldagi ng o‘rnida), ǯ (amaldagi j o‘rnida) harflari olindi. Diakritik belgilar: : (ikki nuqta) – tovushning cho‘ziqligini bildiradi; ׳ (akut) – belgining o‘ng tomoniga qo‘yilsa, tovushning palatalizatsiyani, chap tomoniga qo‘yilsa, velarizatsiyani bildiradi; > va < – bir tovushning ikkinchisiga o‘tishini ko‘rsatadi; II (parallel chiziq) - ikki tovush yoki so‘zning parallel qo‘llanishiga ishora qiladi; ( ) – qavs ichidagi harf ifodalagan tovushning ba’zan nutqda talaffuz qilinmasligini bildiradi; [ ] - katta qavs matndagi bo‘g‘in, so‘z, transkripsiya qilingan so‘zlarni ajratib ko‘rsatishga xizmat qiladi yoki respondentdan yozib olingan matndagi noaniqliklarning dialektolog tomonidan tiklanganligini bildiradi, masalan: [ Download 490,25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling