Mavzu : Kirish, Qurilish mashinalari klasifikatsiyasi. Reja

13-Mavzu : Qo`lda ishlatiladigan elektr va pnevmatik mashina va asboblardan foydalanish..


Reja : 1. Qo`lda ishlatadigan mashinalar
2. Pnamatik asboblar
D vigatel o `m atilgan va ish jarayonida og `irhgi m ashinani boshqarib turuvchi operator qo`liga to la yoki qisman tushadigan texnologik mashinalar qo`l mashinalari deb yuritiladi. Q o`1 mashinalarining massasi 1,5—10 kg b o ia d i. Q o l mashinalari dvigatelni ta`m inlovchi energiya turi, ish organining xususiyati va harakat ko`rinishiga, ish organining ishlov berilayotgan materialga ta`sir ko`rsatish prinsipiga, bajaradigan qurihsh ishining turiga va boshqa belgilariga ko`ra tasniflanadi. Har bir sinf (guruh) ning ichidagi q o l mashinalari qo`shim cha belgilariga ko£ra, shu jumladan, tezligi, m ehnat xavfsizligining ta`m inlanishi, energiyani boshqa turdagi energiyaga aylantirish usuU, ishlatilish uslubi va boshqa belgilarga ko£ra kichik guruhlarga b o lin ish i mumkin. Ta`m inlash energiyasi turiga ko`ra q o l mashinalari, elektr, pnevmatik, ichki yonuv dvigatelli, gidravlik va pirotexnik xillarga bo`linadi. 0 `matilgan dvigateli bo`lmagan mashinalarning kichik bir qismi ishlatilish samaradorligiga ko`ra qo`l mashinalariga yaqin turadi; ular (tallar, domkratlar, skoba qoqish mashinalari) bevosita q o l kuchi bilan harakatga keltiriladi. Elektr q o l mashinalari elektr dvigatelli va yuritmali m ashinalarga b o `linadi. Bunda mazkur mashinalar o `zgarmas tokda, bir fazali o `zgaruvchan tokda ishlovchi kollektorli va asinxron dvigatellar bilan; uch fazali o`zgaruvchan tokda ishlovchi hamda normal va oshirilgan chastotali tokka moljallangan asinxron dvigatellar bilan jihozlanadi. Elektr yuritmali q o l mashinalariga parmalash, rezba o `yish, silliqlash, jilo berish, y o `nish, shibbalash, gayka burash, bolg`alash, 178 zichlash, perforatsiyalash mashinalari, diskli arralar, elektr randalar, elektr iskanalar, titratkichlar (vibratorlar), elektr qaychilar, b o `yoq purkagichlar, b o `yoq aralashtirgichlar, tebranma elektr elaklar va boshqa k o `pgina mashinalar kiradi.
Pnevmatik qo`l mashinalari rotatsion, turbinali va porshenli xillarga b o `linadi. Pnevmatik yuritmaU qo`l mashinalariga parmalash, jilvirlash, rezba o `rash, rezba qirqish mashinalari, pnevm atik qaychilar, misranglar (lomlar, bolg`alar, o `ygichlar, tebratkichlar, vibratorlar va boshqalar) kiradi. Ichki yonuv dvigatelli qo`l mashinalari benzin bilan ishlaydigan dvigatelh va dizel dvigatelli xillarga bo`linadi. Pirotexnik q o `l mashinalariga asosan pirotexnik pistoletlar (porshenh qurilish-montaj pistoletlari) kiradi. Ish organining xarakteri va ko`rinishiga ko`ra qo`l mashinalari ish organi aylanma, qaytma va murakkab harakat qiluvchi xillarga bo`linadi. Ish organlari aylanma harakat qiluvchi qo`l mashinalari, o `z navbatida, quyidagilarga bo`linadi: — ish organi aylanma harakat qiluvchi (parmalash, rezba ochish, arralash, randalash, frezalash, silliqlab, jilo berish, juvalash mashinalari va b.); — ish organi yopiq kontur bo`yicha harakat qiluvchi (zanjirh va tasmah arralar, zarb berib o `yib ishlaydigan mashinalar). Ish organlari qaytma harakat qiluvchi q o `l m ashinalariga quyidagilar kiradi: — ish organi qaytma-ilgarilama harakat qiluvchi (qaychilar, egovlar, shaberlar va b.); — ish organi tebranma va qaytma-ilgarilama harakat qiluvchi (titratkichlar, titratma silliqlash mashinalari va h. k.); — ish organi zarb bilan ta`sir qiluvchi (bolg`alar, shibbalagichlar, beton maydalagichlar va b.); — ish organi bosim bilan ta`sir etuvchi (turli presslar va ushlab turgichlar). Ish organi murakkab harakat qiluvchi q o `l m ashinalariga quyidagi mashinalar kiradi: — ish organi burilib zarb bilan harakat qiluvchi [turli maydalash bolg`alari va perforatorlar (teshik ochgichlar)]; 179 — ish organi zarb bilan ta`sir k o `rsatuvchi (qurilish-montaj pistoletlari (to `pponchalari) va boshqa mashinalar). Ish organining ishlov berilayotgan m aterialga ta`sir qilish prinsipiga ko`ra qo`l mashinalarini kesish, maydalash, siqib chiqarish, arralash, tekislash mashinalariga ajratish mumkin. Bajariladigan qurilish ishlarining turiga qarab q o `1 m ashinalarini m etallarga, yo g `ochga ishlov beradigan, pardozlash, tunuka qirqish, gidroizolyasiyalash, tem ir-beton va beton ishlarida ishlatiladigan, shuningdek, sanitariya-texnika ishlarida, elektr montaj va boshqa um um iy qurilish ishlarida qo`llanadigan xillarga bo`lish mumkin.