Mavzu: " Matinli informatsiyalar tarkibiga matematik formulalarni kiritish vositalari va matnlarni chop etishga tayyorlash"

1.2. Kompyuter shriftlarining o'ziga xosxususiyatlari.

• Shrift (nemischada yozmoq) — matbaada - harf terish mashinalarida matnlar terish uchun moʻljallangan bosmaxona literlari (harflari). Vazifasiga koʻra, matnlarni terish; muqovalar, titul varaqlari, sarlavhalarni terish va kichik bosmaxona formalari (diplomlar, blanklar, etiketkalar, eʼlonlar va h.k.) matnlarini terish uchun moʻljallangan shriftlarga boʻlinadi. Bosmaxona shriftlari yozilish shakliga, yaʼni qiyaligiga qarab, toʻgʻri, kursiv, qiya; normal, ensiz, enli; oddiy (oq), yarim qora, qora shriftlarga boʻlinadi. Yozilish shakli bir xil boʻlgan shriftlar turli kegldat shriftlarga boʻlinadi; kegli va yozilish shakli turlicha, lekin yozilishi bir xil boʻlgan shriftlar shrift garniturasi deb ataluvchi bitta guruhga birlashadi (qarang Garnitura). Garnitura jurnal uchun moʻljallangan, darsliklarga moʻljallangan va boshqalar xillarga boʻlinadi. Bulardan tashqari, chizmachilik shriftlari ham bor. Ular qoʻlda yozilib, chizmaga qoʻshimcha tushuntirishlar berish, texnik hujjatlarni toʻldirish va boshqalarda qoʻllaniladi. Bosmaxona shriftlari standartlashtirib qoʻyiladi.
• Shrift - qo'shimcha belgilari, raqamlari, tinish belgilari bo’lgan, shriftga oid dasturlarning moddiy yoki moddiy bo’lmagan fayllarida shriftga oid tashuvchida joylashtirilgan, biror bir tilning alifbo harflarining rasmi hisoblanadi. Matbaa shrifti xalqning madaniy merosini ifodalovcliisi boiib, har qanday bosma mahsulotni badiiy bezash vositasi sifatida qabul qilinadi. Har bir tarixiy davr uchun ma’ lum rasmli shrift mavjud.

Olimlar yozuvni to'rtta asosiy turlarga ajratadilar:

• Olimlar yozuvni to'rtta asosiy turlarga ajratadilar:
• 1. Piktografik - bunda ayriin xabarlar tasviriy belgilar bilan uzatiladi. Piktografik yozuv - vozuvning hech qanday tizimini ifodalamaydigan eng ilk turidir.
• 2. Ideografikyozuv - davlatlar barpo etilishi zamonida paydo boigan. Bu so’zlarni bildiradigan matin grafik shakl (masalan. ierogliflar) belgilarining tizimidir. Ideografik yozuv ilk bor qadimgi Misr va qadimgiXitoyda yuzaga kelgan.
• 3. Bo‘ g‘ in li yozuv - bo‘g4 ini ami bildiradig&n belgilar ishlatilishi bilan tavsiflanadi. Bo'gMnliyozuv Hindiston (devanagari vozuvi) va Yaponiyaning ayrim xalqlari tomonidan ishlatiladi.
• 4. Harfiy-tovushli yozuv - bunda grafik ravishda tasvirlangan ayriin tovushlar (fonema) ishlatiladi. Harfiy-tovushli yozuvning birinchi alifbosi eramizdan oldin taxminan XI asrda finikiyaliklar tomonidan yaratilgan edi; grek alifbosi - eramizdan oldin VIII -VII asrlarda: lotin - eramizdan oldin III asrda; slavyan - eramizdan oldin IX asrda yaratilgan. 863-yilda Konstantin-Kirill Filosof va Mefodiy tomonlaridan yaratilgan birinchi alifbo glagolitsa edi; kiiillitsa esa Sharqiy Bolgariyada IX asrning oxirlarida Konstantinning o4quvchilari bilan birga tuzilgan edi. Dastavval glagolitsa va kirilitsa parallel ravishda ishlatilgan. lekin keyin kirilitsa alifbosi glagolitsani siqib chiqardi (barcha slavyanlardan ko*proq uni xorvatlar - to X IX asrga qadar ishlatdilar). KLirilitsa alitbosi rus. bolgar, serb alifbolari asosida tuzilgan. Alifbo - harfiy-tovushli yozuvning muayyan tizimining grafik shakli. Tilning o'ziga xos xususiyatlari alifbodagi belgilar sonini aniqlaydi. Chunonchi, rus alifbosida-33 belgi. lotinda-26, grekda-2+, gotik alifboda — 26 arman alifbosida - 36 belgi bor. Eramizdan oldin V asrda Mesron Mashtots tomonidan tuzilgan arman va gruzin alifbolari o'ziga xos grafik asoslarga ega.