Mavzu : Retsepturaning uash tayyorlashdagi ahamiyati. Retsept va uning tuzilishi. Eritma, damlama, qaynatma, aralashmalarga retsept yozish


Download 78.04 Kb.
bet6/12
Sana16.09.2023
Hajmi78.04 Kb.
#1679249
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Mavzu Retsepturaning uash tayyorlashdagi ahamiyati Retsept va

Resept bo’limlari

Ma’nosi

Namuna

1

Inscriptio

boshlang’ich qism bo’lib, unda davolash muassasasining nomi, manzili va telefon raqami ko’rsatiladi.

10 – poliklinika
Navoiyko’ch., 15, tel. +998-71-246-45-46

a)

Datum

resept yozilgan kun, oy, yil

3may 2018

b)

Nomen aegroti

bemorning ismi-sharifi, yoshi, xususan bolalar va keksa yoshdagi bemorlarning yoshi aniq ko’rsatiladi

YusupovYusuf, 12 yosh

c)

Nomen medici

resept yozgan shifokorning ismi-sharifi

AzizovA.A.

2

Invocatio

shifokorning dorini tayyorlash bo’yicha farmasevtga murojaati bo’lib - Recipe - “Olgin”, qisqacha “Rp.:” yoziladi

Rp.:

3

Designatio materiarum s. ordinatio

ushbu reseptda keltirilgan dori tarkibi. U quyidagilardan iborat:




a)

remedium basis

dori tarkibidagi asosiy ta’sir etuvchi modda;

Rp.:Natrii benzoatis 3,6

b)

remedium adjuvans

yordamchi vosita bo’lib, asosiy moddaning ta’sirini kuchaytiradi;

Liquoris Ammonii anisati 3 ml

c)

remedium corrigens

asosiy moddaning ta’mi va hidini to’g’irlaydi;

Sirupi simplicis 60 ml

d)

remedium constituens

doriga ma’lum shakl beradigan modda. “Adjuvans” va “corrigens” faqat zarur holatdagina asosiy moddaga qo’shiladi.

Aquae destillatae ad 180 ml

4

Subscriptio

dorini kerakli shaklda tayyorlash, miqdori va qanday idishda berilishi bo’yicha farmasevtga ko’rsatma.

M.f. (misce ut fiat – aralashtir… hosil bo’lsin), yoki
M.D.S.(Misce.Da. Signa. – aralashtir, ber, belgila)







Shunday dozalardan shuncha miqdorda berilishi ko’rsatiladi

D.t.d.N.(Da (dentur) tales dosis Numero - shunday dozalardan shuncha miqdorda berilsin)

6

Signatura

dorini qanday va necha marta qo’llash bo’yicha bemor yoki tibbiyot xodimiga ko’rsatma (asosan bemor tushunadigan tilda yoziladi).

S. (Signa) – 1 choy qoshiqdan kuniga 3 mahal 4 kun davomida ichilsin.

7

Nomen medici

shifokorFISh, muhri va imzosi.

AzizovA.A.

Reseptning 2, 3, 4 qismlarilotintilidayoziladi, qolganlari davlat tilida. Doritarkibigakiruvchimoddalar reseptdalotintilida (qaratqichkelishigida) yoziladi.
Agarbemorgadoriniteztayyorlabberishkerakbo’lsashifokorreseptblankasiningyuqoriqismigako’rinibturadiganjoyigaCito– tez,yokiStatim– darholdegan so’zniyozibberadivabundayreseptgadorixonadanavbatsizxizmatko’rsatiladi.
Reseptda 2 tayokibirnechamoddabirxilmiqdordayoziladiganbo’lsa, doza o’shapreparatlaroxirgisiningqarshisigaqo’yiladi, undanoldinanayokiqisqachaāā so’ziniyozibqo’yiladi, bubir xil miqdordadeganma’nonibildiradi.
Agarbemorgaberiladigandorinitakrorlashzaruratitug’ilsa, shifokorbunireseptningko’rinibturadiganjoyigayozibqo’yishi lozim. Masalan, Repetaturtakrorlansin, Bis repetaturikkimartatakrorlansin.
Bittareseptblankasida 2 tareseptyozilgan taqdirdaularbir-biridan # belgisi bilanajratiladi.
Reseptda lotincha so’z va ifodalarning qisqartirilgan shakli qo’llanilishi mumkin. So’z undosh harfda qisqartiriladi, agar juft undosh bo’lsa – ikkinchi harfda qisqaradi.

RESEPTDAGI MUHIM QISQARTMALAR


To‘liq yozilishi

Qisqartma

Tarjimasi

Ana

aa.

dan (baravar)

acidum

ac., acid

kislota

Adde

ad.

qo‘sh, yetkaz

ad usum externum

ad us. ext.

sirtga qo’llash uchun

ad usum internum

ad us. ext.

ichish uchun

ampulla

amp.

ampula

aqua purificata

aq. pur.

tozalangan suv

aqua destillata

aq. dest.

distillangan suv

Cum

cum

bilan

capsula

caps.

kapsula

capsula amylum

caps. amyl.

Kraxmal kapsula

capsula gelatinosa

caps. gelat.

Jelatinkapsula

charta cerata

ch. cer.

Mum qog‘oz

Cito

Cito

tez

cortex

cort.

po‘stloq

Da, Detur, Dentur

D.

ber, berilsin

Da (Dentur) tales doses numero

D.t.d.N.

Shunday dozalardan shuncha miqdorda berilsin

Decoctum

dec.

Qaynatma

Detur. Signetur.

D.S.

Berilsin, ko‘rsatilsin

Dragee

dragee

draje

Emplastrum

empl.

plastir

Emulsum

emuls.

emulsiya

Extractum

extr.

ekstrakt

Ex

ex

Nisbatda

Ex tempore

Ex tem.

Qo‘llashdanoldin

fiat, fiant

f.

hosil bo‘lsin

fluidum

fluid.

suyuq

flos

fl.

gul

folium

fol.

barg

fructus

fr.

meva

gelatinosus (-a, -um)

gel.

jelatinli

granula

gran.

granula

gutta (-m, -s)

gtt.

tomchi, tomchiga, tomchilar

herba

h., hb.

o‘t, giyoh

In

in

da

in ampullis

in amp.

ampulada

in capsulis

in caps.

kapsulada

infusum

inf.

damlama

Misce, misceatur

M.

aralashtir

massa pilularum

m. pil.

pilyula massasi

mucilago

mucil.

shilimshiq

oleum

ol.

yog‘

obductus (-a, -um)

obd.

qoplangan

pasta

past.

pasta

pulvis

pulv.

sochma, kukun

quantum satis

q.s.

kerakbo‘lgancha

radix

rad.

ildiz

Recipe

Rp.

Ol

rhizoma

rhiz.

ildizpoya

Signa, Signetur

S.

Belgila, ko‘rsat

semen

sem.

Urug‘

sirupus

sir.

qiyom

solutio

sol.

eritma

suppositorium

supp.

shamcha

Numero

N.

Miqdori, soni

sterilisetur

steril.

sterillansin

siccus

sicc.

quruq

simplex

simpl.

oddiy (sodda)

suspensio

susp.

suspenziya

tabuletta

tab.

tabletka

tinctura

tinct. (t-ra)

tindirma

unguentum

ung.

surtma

linimentum

lin.

suyuq surtma



Takrorlashuchunsavollar:

  1. Reseptnima?

  2. Resept qanday tarkibiy qismlardan iborat?

  3. Reseptning qaysi qismlari lotin, qaysilari davlat tilida yoziladi?

  4. Qanday reseptlar davolash muassasasining “Reseptlar uchun” va qaysilari yumaloq muhr bilan tasdiqlanadi?

Reseptbo‘yicha dori olishni tezlashtirish uchun yoki reseptni qayta qo‘llash uchun reseptga qanday so‘zlar yozilishi kerak?
DORISHAKLLARININGTASNIFI
Dorishakli–dori moddasini qo’llash uchun engqulayholgakeltirilganshaklidir. Chunonchi,dorishakllariningquyidagiturlari tafovut qilinadi:

  1. Suyuqdorishakllari

  2. Yumshoqdorishakllari

  3. Qattiqdorishakllari

SUYUQDORISHAKLLARI
Suyuqdori shakllariga quyidagilar kiradi:

  • Eritma – Solutio

  • Damlama – Infusum

  • Qaynatma – Decoctum

  • Tindirma – Tinctura

  • Aralashma – Mixtura

  • In’eksiyalaruchunishlatiladigandorishakllari – Formae medicamentorum pro injectionibus

  • Suyuq ekstrakt – Extractum fluidum

  • Quyuq ekstrakt – Extractum spissum

  • Quruq ekstrakt –Extractum siccum

  • Emulsiya – Emulsum

  • Shilimshiq - Mucilago

  • Suspenziya – Suspensio

ERITMALAR
(boshkelishikbirliksonda - Solutio,qaratqichkelishikbirliksonda –Solutionis, qisqartmasi - Sol.)
Eritmalar– dozalarga bo’linmagan suyuq dori shakli bo’lib, ichga yoki sirtga qo’llash uchun mo’ljallangan qattiq yoki suyuq dorimoddasinierituvchidaeritishyo’libilan hosilqilinadi. Ulartiniqsuyuqlikbo’lib, saqlangandacho’kma hosilqilmaydilar.Demak, eritma 2 tatarkibiyqismdaniboratbo’ladi: eruvchivaerituvchi.
Eritmalar offisinal va magistral bo’lishi mumkin. In’eksion qo’llash uchun ampulalarda chiqarilgan ertimalar dozalangan dori vositasi hisoblanadi.
Erituvchisifatidaquyidagilarniishlatishmumkin:

  • Distillangan suv – Aquadestillata

  • Etil spirti – Spiritusaethylicus

  • Gliserin – Glycerinum

  • Vazelinmoyi – Oleum vaselini

  • Zaytunmoyi – Oleum olivarum

  • Shaftolimoyi – Oleum persicorum

  • Bodom moyi – Oleum amygdalarum

  • Kungaboqar moyi – Oleum helianthi

Eritmalar qo’llanilgan erituvchining turiga ko’rasuvli, spirtli va yog’li eritmalarga bo’linadi. Resept yozilganda erituvcining turi ko’rsatiladi (masalan, Sol. Iodi spirituosaeyoki Sol. Camphorae oleosae).


Agar reseptda erituvchi ko’rsatilmagan bo’lsa, u holda eritma distillangan suvda tayyorlanadi.
Eritmalar qo’llanilishiga ko’ra quyidagilarga ajratiladi:
a) ichga qo’llash uchun eritmalar. Bu eritmalar signaturada choy, desert, osh qoshiqlarida, shuningdek tomchilarda dozalanadi.
b) sirtga qo’llash uchun eritmalar. Ko’z, quloq, burun tomchilari, yuvish, bosim ostida yuvish (sprinsevanie), chayish, malham (primochka) uchun buyuriladi.



Download 78.04 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling