Mavzu. 1 Odam anatomiyasi va fiziologiyasi. Modda va energiya almashinuvi reja

Birinchi yordam. Eng awalo, tok ta'sirini to'xtatish kerak. Buning uchun tok uzib qo'yiladi (rubilnik, vkluchatel, probka buraladi), tok urgan odamga tegib turgan sim tayoq bilan olib tashlanadi. Oyoqqa kalosh kiyish yoki quruq taxtada turish shart. U xonaga olib kiriladi, mahalliy kuygan sohani tozalab, issiqdan kuyishdagi kabi bog'lov qo'yiladi. Elektr tokidan shikastlanish uncha og'ir bo'lmasa, birinchi yordam berib, bemorni tezda kasalxonaga olib borish kerak. Birinchi yordam ko'rsatishda og'riq qoldiruvchi (0,25 piramidon, 0,25 analgjn), tinchlantiruvchi (brom eritmasi, Baxterev miksturasi, 0,2-0,4 andoksin) va yurak ishini yaxshilaydigan vositalar (Zelenin tomchisi, Valeriana nastoykasi va boshqalar) berish kerak. Bemorning nafas olishi uzilgan yoki to'xtab qolgan bo'lsa, sun'iy nafas oldiriladi. Bunda yaxshisi «og'izdan-og'izga» usulidan foydalanish kerak. Sun'iy nafas oldirishni yurak ishini yaxshilaydigan dorilardan (kordiamin, kofein) ineksiya qilish va nafas olishni yaxshilaydigan dorilardan (sititon, lobelin, efedrin) yuborish bilan birga olib borish maqsadga muvofiqdir. Yurak urishi susaygan yoki to'xtab qolgan bo'lsa, tezlik bilan yurakni ustdan (yopiq) massaj qilish zarur. Massajni yurak faoliyati to'la tiklanguncha (6-8 soat) davom ettirish kerak. Elektr tokidan shikastlanishning oldini olish uchun xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish zarur.

CHAQMOQ URISHI

Ilgari elektr travmalar tabiatdagi elektr manbai — chaqmoqdan ro'yobga kelar edi. Birinchi yordam yuqorida qayd qilinganday bajariladi. Chaqmoq urishi og'ir o'tishi ham mumin: qo'1-oyoq qorako'mirga aylanishi, tanadan ajralib ketishi ham mumkin. Og'ir chaqmoq urishlar xirurgik, travmatologik bo'limlarda, ba'zan reanimatsiya va intensiv terapiya bo'limlarida davolanadi.

SOVUQ OLDIRISH

Badanning biror qismi past harorat ta'siriga uchraganda sovuq oladi. Sovuq oldirish faqat qishda yoki izg'irin sovuqda sodir bo'lmasdan, balki qishning iliq kunlarida, hatto kuzda yoki bahorda havo harorati 0° dan yuqori bo'lganda ham kuzatiladi.

Sovuq oldirishning sabablari turli-tuman. Ortiqcha namlik, uzoq vaqt sovuq ta'sir etishi, tor va ho'l poyabzal kiyish, uzoq vaqt harakatsiz turish va boshqa sharoitda organizmning tegishli qismini sovuq oladi. Ko'pincha badanning ochiq joyini, qo'l va oyoqlarai, quloqva burunni sovuq oladi. Sovuq olganda bemor oldin sovqotadi, keyin og'riq sezmaydigan bo'lib qoladi, sovuq urgan yer hech narsani sezmaydi. Sovuq oldirishning 4 ta darajasi tafovut qilinadi.