Мавзу 11. Лойиха тавакалчилигини бошкаруви, 11. 1Асосий тушунчалар: хатар ва ноаниқлик

Ишбилармонлик хатари, компаниянинг инвестицион капиталдан 
даромадлар даражасини сақлаб қололмаслигидан далолат беради. Бизнес 
таваккалчилиги корпоратив режалаштиришда, ишлаб чиқаришни ташкил 
қилишда, маркетинг стратегиясида ва маҳсулотлар маркетингида нотўғри 
ҳисоботлар натижасида пайдо бўлади. 
Фоиз хатариқарз маблағлари бўйича фоиз ставкаларининг ўзгариши 
натижасида юзага келади, бу эса инвестицион даромадлар бўйича фоизларни 
қоплаш харажатларининг ўзгаришига ва натижада кутилаётган натижалар 
билан таққосланадиган фойда маржининг ва ҳатто зарарнинг ўзгаришига олиб 
келади. Фоиз ставкалари инфляция таъсири остида, марказий банк 
аралашувлари, бизнес айланиши. 
Валюта хатарлари (таваккалчиликлари) бир чет эл валютасининг 
алмашинув курсининг бошқа бирига нисбатан ўзгариши билан боғлиқ валюта 
зарарларининг хавфини англатади. Чет элда хорижий валютадаги маҳсулотни 
сотиб олган ва сотадиган корхоналар ушбу турдаги хавфга дучор бўладилар; 
хорижий филиаллари бўлган корхоналар; валюта операциялари билан 
шуғулланадиган молиявий институтлар. Валюта хавфининг уч тури мавжуд: 
операцион, транслятсион ва иқтисодий. 
Операцион валюта хатари савдо операциялари ва молиявий 
инвестициялар ва дивиденд тўловлари учун нақд операциялар билан боғлиқ. 
Нақд пул оқимлари ва даромад маржлари операцион хавф остида қолмоқда. 

---

Чет элда инвестициялар ва ташқи кредитлар билан боғлиқ 
транслятсион хатари. У миллий валютага айлантирилганда баланс ва 
зарарлар тўғрисидаги ҳисоботларни таъсир қилади. 
Иқтисодий хатар келажакдаги шартнома билан боғлиқ. Узоқ муддатли 
характерга эга, у корхонанинг истиқболли ривожланиши билан боғлиқ ва 
тахмин қилиш осон. Бундай таваккалчилик корхонанинг ривожланиш 
стратегияси учун салбий оқибатларга олиб келиши мумкин - келгусида 
операциялар бўйича даромадларнинг пасайиши ва хорижий ишлаб 
чиқарувчилар билан таққослаганда нарх рақобатбардошлигининг маълум бир 
қисмини ёъқотиш. Жараён тугагандан сўнг, тўғридан-тўғри иқтисодий 
таваккал операция қилинмоқда.