Мавзу №3 Некроз ваапоптоз. Аъзолардаетишмовчилигининингпатологиканатомияси

Gangrenada (yunoncha gangraina ya'ni yong'in degan so'zdan olingan). Nekrozga uchragan to'qima kuygandek bo'lib, ko'zga tashlanib turadi. Nekrozlangan joy tashqi muhit ta'siri (unga havo tegib turishi, bakteriyalar ta'sir qilishi) tufayli rangi o'zgarib, qorayib qoladi. Quruq gangrenada o'lik to'kimalar quruq havo ta'siri ostida namini yo'kotib, burishadi, qattiq va qora bo'lib qoladi (mo'miyolanish). Keksa odamlar oyoqlarining arteriyalari tortishib, torayib qolganida va ularda tromboz paydo bo'lganida, badan kuygani, badanni sovuq olgan mahallarda ko'pincha shu xildagi gangrena paydo bo'ladi

Nekrozning turlaridan yana biri sekvestrdir. U tirik to'qimalarda erkin holda yotadigan va uyushish jarayoniga berilmaydigan o'lik to'qima bo'lagi bo'lib hisoblanadi. Sekvestrlar odatda osteomiyelitlar paytida suyaklarda yoki o’q tegib suyak singanidan keyin paydo bo'ladi (29-rasm). O'lik to'kima atrofida yiring bilan to'la bo'shliq sekvestr kapsulasi paydo bo'ladi. Yumshoq to'qimalar ham sekvestrlanishi mumkin. Masalan, ich terlama paytida nekrozga uchragan peyer pilakchalari sekvestrlanishi mumkin. Biroq, bu sekvestrlar tez irib, suyuqlanib ketadi.

Infarkt nekroz hammadan ko'p uchraydigan turi (tomirlarga aloqador nekroz) bo'lib, kon aylanishi birdan izdan chikkan mahallarda ichki organlarda ro'y beradi. Ishemik nekrozlar miokard, buyrak, jigar, taloq, o'pkada kuzatiladi. Ularning shakli, katta-kichikligi, rangi va yumshok-qattikligi (konsistensiyasi) juda har xil bo'lishi mumkin. Ular ponasimon yoki noto'g'ri shaklda, katta joyga yoyilgan va ko'zga tashlanib turadigan yoki faqat mikroskop ostida ko'rinadigan (mikroinfarkt) bo'lishi mumkin.

6. Инфаркт: сабаблари, патогенези, оқибатлари. Инфарктнингморфологияси. Инфарктнитурлари: оқ, оқгеморрагикҳошияли (аралаш) вақизил.

Javob:Tashqi ko'rinishi jihatidan olganda infarktning uch turi tafovut qilinadi: oq infarkt, gemorragik tojli oq infarkt va qizil infarkt.

Ok, infarkt atrofidagi tirik to'qimadan ro'yirost ajralib turadigan oqish-sariq rangli tuzilmadir. Kollateral qon aylanishi yetarlicha bo'lmasligi bilan ajralib turadigan buyrak, taloqda shu xildagi infarkt ko'p uchraydi.

Gemorragik tojli ok, infarkt nekroz o'chogi atrofiga qon quyilib qolishi bilan ta'riflanadi. Ishemik nekrozning avj olish jarayonida infarkt atrofidagi joy tomirlarida spazm boshlanib, keyin ular paretik ravishda kengayadi va shu joylarga perivaskulyar tarzda qon quyuladi. Gemorragik tojli oq infarkt buyrak, miokardda uchraydi.

Gemorragik qizil infarktda nekrozlangan to'qimaga qon singib ketadi. Bu xildagi infarkt boshlanishida venoz qonning dimlanib kolishi, organ tuzilishining xususiyatlari ahamiyatga ega bo'ladi. Qizil infarkt yurak mitral nuqsoni dekompensatsiyalanib qolgan mahallarda, o'pkada hammadan ko'ra ko'proq uchraydi. Bir tomondan, o'pkada venoz konning tobora ko'proq to'planib borishi, ikkinchi tomondan bronxial o'pka arteriyalari o'rtasida anastomozlar borligi gemorragik infarkt boshlanishiga qulaylik tug'diradi. O'pka arteriyasi tarmog'ining yo'li berkilib qolganida nekroz bo'lgan joyga bronxial arteriyadan qon o'taverib, kapillarlarni yorib yuboradi va alveolalar bo'shlig'iga qon quyilib qoladi. Qizil infarkt ichak, taloq, buyrakda ham bo'lishi mumkin.

Miokard infarkti oq yoki gemorragik tojli oq infarkt bo'lishi mumkin. Noto'g'ri shaklda bo'lishi bilan ajralib turadi. Ko'proq chap qorinchada va qorinchalar o'rtasidagi to'siqda uchraydi. O'ng qorincha va yurak bo'lmalarida kamroq bo'ladi. Nekroz boshlangan joy qayerdaligiga qarab quyidagilar tafovut qilinadi: 1) subendokardial infarkt (bunda jarayon endokard tagida boshlangan bo'ladi), 2) subepikardial infarkt (nekroz epikard tagida boshlanadi), 3) transmural infarkt (bunda infarkt butun miokard bagrini o'z ichiga olgan bo'ladi).

Nekroz bo'lgan joy atrofida reaktiv yallig'lanish boshlanishi munosabati bilan endokardda trombotik, perikardda esa fibrinoz karashlar paydo bo'ladi. Miokard infarkti o'tkir ishemiya kasalligi deb hisoblanadi va ko'pincha gipertoniya kasalligi bilan ateroskleroz mahalida boshlanadi.