Mavzu №7 elektr qizitish qurilmalari va elektr isitish. Elektr kaloriferi, elektr isitish qurilmalari, elektr quritgich va boshqalar reja

Radiatsion elektr isitgichlar. Turli tarmoqlar va qishloq xo‘jaligida radiatsion isitgichlar keng tarqalgan bo‘lib, ular energiyani atrof muhitga nurlantiradi. Nurlanishning qizigan jism ichiga kirishi uning to‘lqin uzunligiga va jismning shaffofligiga bog‘liq. Turli to‘lqin uzunligi oralig‘ida isitish amalga oshirish uchun, tegishli radiatsiya nurlatgichlar mavjud.
Yorqin lampali nurlatgich volfram spiralli va shisha kolbali cho‘g‘lanma lampani o‘z ichiga oladi. Kolbaning sokolga tegib turadigan pastki qismi yo‘nalishli nurlanish hosil qilish uchun ichi alyumin bilan qoplanadi. Volfram spiralining harorati 2200K atrofida bo‘lib, maksimal nurlanishdagi to‘lqin uzunligi 1,3 mkm bo‘ladi. Energiyaning asosiy qismi to‘lqin uzunligi 0.8-3.5 mkm oralig‘ida nurlanadi.
Yorqin kvarsli nurlatgich kvars shishasidan tayyorlangan naycha bo‘lib, uning ichida volfram, nixrom yoki xrom-alyuminiy spiral joylashtiriladi. Lampali nurlatgichga nisbatan, u uzoq ishlash muddatiga va bir xil quvvatli kichik gabarit o‘lchamlariga ega va nurli oqimni katta zichligini (60 kvt/m² gacha) olish imkonini beradi. Qora nurlatgich - sayqallangan qaytargichning fokusida joylashgan naychali elektr isitgichdir. Nurlatgichning sirtini ishchi harorati 700-1000 K, maksimal nurlanish to‘lqin uzunliklari 2-5 mkm bo‘ladi.
Elektr quritish. Mahsulotlarni quritish uchun qurilmalar radiatsion yoki aralash harakatli bo‘lishi mumkin, radiatsiya bilan issiqlik uzatish konveksiya (konvektiv-nurlanish turi qurilmalar) bilan birga bo‘lsa.
Quritgichlarni loyihalashda, ayniqsa, quritish natijasida portlovchi moddalar bug‘lanib ketgan hollarda havo almashinuvining yetarli intensivligini ta’minlash zarur.
Konvektiv quritgichlarda har xil isitgichlar ishlatiladi, ular isitish kamerasidan tashqarida ham joylashishi mumkin (tashqi isitgichlar).
Yuqori unumdorlikka ega bo‘lgan quritgichlar uzluksiz faoliyat ko‘rsatishi mumkin (uslubiy). Bunday holda, quritilgan mahsulotlar yoki materiallar kameraning devorlari bo‘ylab joylashtiriladi va isitish elementlari joylashgan va transportirovkali qurilmalar orqali ko‘chiriladi (konveyerlar va boshqalar.).
Maxsus nurlanuvchi panellardan turli xil sirtlarni quritish uchun qo‘llaniladigan qurilmalar sifatida foydalanish mumkin (1-rasm). Isitgich panellar sopol naychaga o‘ralgan nixrom spirallar ko‘rinishida bajariladi.

1- rasm. Ko‘chma isitgich panellari:
1 - qaytargich; 2 -isitgich; 3 - korpus; 4 -devor

Panellardagi issiqlik manbai sifatida naychali elektr isitgichlar va ba’zi hollarda esa, ochiq isitgichlar va turli xil lampalar ishlatiladi. Panellarning xarakterli xususiyati nurlanish manbai orqasida joylashgan qaytaruvchi ettiruvchi ekrandir. Ekran tufayli issiqlik oqimining ko‘p qismi qizigan yuzaga yo‘naltiriladi. Issiqlik yo‘qotishlarini kamaytirish uchun panelning orqa devoriga issiqlik izolyasiyasi o‘rnatiladi.

Nurlatgichning panelining ulanish sxemalari ikki rejimda amalga lshiriladi: uzluksiz va rostlovchi, unda havo o‘rnatilgan haroratga etganda isitgichlar avtomatik ravishda o‘chiriladi va harorat pasayganda ular yana yoqiladi.
Elektr isitish qurilmalari. Elektr isitgich quyidagi hollarda oqlanadi: bunda energiya boshqa turdagi foydalanish muhim kapital xarajatlarni talab hollarda iqtisodiy (yangi qozonxona qurishda), u hisobga atrof — muhit omil olish kerak bo‘lsa, yoqilg‘i bilan ta’minlash muhim qiyinchiliklar bor-atrof-muhit tozaligi, shuningdek tunda elektr energiyasi foydalanish elektr stansiyasi va tizimining kundalik elektr yuklamalari grafiklari tekislanadi.
Elektr isitishning quyidagi usullarini ajratish mumkin: qizdirilgan havoli elektr kaloriferlarni isitish; panelli isitgichlar yordamida isitish; past haroratli nurlanuvchi isitgichlardan foydalanib isitish.
Binolar va yuqori gigienik talablar qo‘yilgan alohida xonalarni isitish uchun (kasalxonalar, operatsiya xonalari va boshqalar.), ba’zi hollarda, havoli elektr isitgichlar yordamida qo‘llaniladi. Ulardan tashqari, tabiiy konveksiya (panel isitgichlar) bilan elektr isitgichlar isitish xonalari uchun ishlatiladi, ular vintelyator yo‘qligi bilan isitgichlardan ancha farq qiladi. Bundan tashqari, xonalarni isitishda isitgichlar xonalarning turli qismlariga osongina joylashtirilishi mumkin, bu esa maxsus havo taqsimotisiz issiqlikning yanada bir tekis taqsimlanishiga imkon beradi.
Issiqlik saqlovchi qurilmalar xonalarni isitish uchun ham ishlatiladi. Ular kechasi elektr tarmog‘iga ulanadi, xonalarni isitish uchun ishlatiladi va ayni paytda issiqlik akkumulyatorida issiqlikni saqlaydi. Keyin kunduzi elektr yuritmadan uzilgan holda saqlangan issiqlikni isitilgan xonaga beradilar. Issiqlik saqlash elementiga ega bo‘lgan elektr isitish qurilmaning sxemasi 2 –rasmda ko‘rsatilgan.
Qurilmaning quvvatini va issiqlik saqlash qobiliyatini tanlash isitiladigan xonaning maydoni va hududning iqlim sharoiti bilan belgilanadi. Ba’zi hollarda issiqlik saqlovchi element sifatida katta hajmli elektr qozonlari ishlatilishi mumkin.