Mavzu: 8-9 sinflarda basketbol bo’yicha dastur materiallarini o’rgatishda indevidual mashq usullaridan foydalanish metodikasi reja: kirish i-bob: 8-9 sinflarda basketbol о‘yini texnikasi va taktikasini о‘rgatish metodikasi

1.2 Basketbolning rasmiy qoidalari
О‘yin
Basketbolga, har bir jamoa tarkibida 5 tadan о‘yinchi bо‘lgan 2ta jamoaо‘ynaydi.agarda maydonda, о‘yinga tayyor bо‘lmagan о‘yinchisi bor jamoa bо‘lsa, о‘yin boshlanmaydi.
О‘yin vaqti yakunlanganda qaysi jamoa eng kо‘p ochko tо‘plagan bо‘lsa, о‘sha jamoa G‘olib chiqqan bо‘ladi.
О‘yin, о‘lchamlari 28 x 15 m bо‘lgan maydonda о‘tkaziladi; maydondagi barcha chiziqlarning eni 5 sm.
Jarima tо‘pini tashlash chiziG‘i (yuza qismi), tashqi chiziqning ichkari qismidan 5,80m uzoqda bо‘ladi.
Yarim aylana bilan ajratilgan, raqib savati yonidagi maydonchadan tashqari, maydonni barcha qismi 3 ochkolik tо‘p tashlash zonasiga kiradi 3 ochkolik chiziq, 3 ochkolik tо‘p tashlash zonasiga kirmaydi.
Jamoalar
Jamoada, о‘yinga tushadigan 12 tadan kо‘p о‘yinchi bо‘lmasligi kerak. Agarda jamoa ahzosining familiyasi о‘yin boshlanmasdan oldin protokolga kiritilgan bо‘lsa va diskvalifikatsiya kilinmagunga qadar yoki 5 ta fol olmagunga qadar о‘ynashga havli.
Jamoalar 4 dan 15 gacha bо‘lgan nomerlarni ishlanishlari kerak. Milliy federatsiyalar о‘zlarining о‘yinlari uchun, 2 xonali sondan oshmagan boshqa nomerlarni joriy etishlari mumkin.
Sardor
U jamoaning maydondagi vakili bо‘lgan о‘yinchidir. U tо‘p о‘ynalayotgan va soatlar tо‘xtatilgan paytdagina, hakamlarga kerakli ma’lumotlarni olish uchun muloyim murojat etishi mumkin.
О‘yin holatlari
О‘yin har bir 10 daqiqadan bо‘lgan 4 ta davrdan iborat. О‘yindagi birinchi va ikkinchi, uchingi va tо‘rtinchi hamda har bir qо‘shimcha davr orasidagi tanaffuz 2 daqiqa davom etadi. О‘yinning yarimi о‘tgandan keyin, tanaffuz 15 daqiqa davom etadi. Agar 4-davrning yakunida hisob durang bо‘lsa, hisobdagi tenglikni yо‘qotish uchun о‘yinga 5- daqiqali qо‘shimcha davrlar qо‘shiladi. Agar о‘yin qoidasi, о‘yin soatlarining о‘yin vaqti tugaganligi haqidagi signali chalinishidan oldin bir vaqtning о‘zida buzilgan bо‘lsa, istalgan mumkin bо‘lgan jarima tо‘p(lari), vaqt tugallanganidan sо‘ng bajarilish(lar)i kerak. Barcha qо‘shimcha davrlarda, jamoalar, 4-davrda xujum qilishgan savatlarga xujum qilishadi.
О‘yindagi tо‘p
Tо‘p tо‘G‘ri otilib, havoda ekanligida inobatga olinadi:
hakam xushtak chaladi;
davrning tugaganligini bildirib, о‘yin soatlarining signali jaranglaydi:
24- sekund qurulmasining signali jaranglaydi
О‘yin hohlagan raqibining birida folni amalga oshirishi mumkin. Bu payt tо‘p,
raqib tomondan nazorat qilinib, tо‘p о‘yinga tashlash jarayonida va о‘z tо‘p tashlashini uzluksiz xarakatlar bilan tugatadi. Bu harakat fol bо‘lmasdan oldin boshlanadi.
Munozarali tо‘p
Raqib jamoalardan bitta yoki bir necha о‘yinchi, qо‘pol xarakatlarsiz tо‘pni ololmaydigan darajada bitta yoki ikkala qо‘llar bilan tо‘pni ushlab turgan paytda munozarali tо‘p qayd qilinadi.
Munozarali tо‘p о‘ynalayotgan paytda har bir о‘yinchi shunday turish kerakki, uning bir oyog‘i markaziy aylananing о‘z savatiga yaqin bо‘lgan qismida turishi; bunda ikkinchi oyoq markaziy chiziq yonida turishi kerak.
Bir jamoa о‘yinchilari aylana atrofidagi joylarni, agar raqib jamoasi о‘yinchilari bu joylarni egallashni xoxlashmasa, egallashlari mumkin yemas.
Tо‘p о‘yinga kiritilganda 2 munozarali о‘yinchilarning bir tomonidan, eng yuqori nuqtaga yetganda urib qaytarilmog‘i zarur. Munosarali о‘yinchilarning birontasi, tо‘p tо‘g‘ri qaytarilmaguncha о‘z pozitsiyasini tashlab ketmasligi zarur. Munozarali о‘yinchilardan mumkin emas.
Agar tо‘p о‘yinchilarning birontasi bilan qaytarilmasa munozarali tashlash qaytarilishi lozim.
Munozarali tashlashda ishtirok etmagan о‘yinchilarning birontasining tana ahzolarining hech bir qismi aylana (silindr) chizig‘i ustida bо‘lmasligi, yoki tо‘p qaytarilmagunga qadar uni kesib о‘tmasligi zarur.