Мавзу: Ахборот хавфсизлиги ва уни таъминлаш йўллари


Маълумотларни модификациялаш


Download 315 Kb.
bet6/12
Sana16.06.2023
Hajmi315 Kb.
#1503531
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Ma\'ruza matni

Маълумотларни модификациялаш деганда рухсат берилмаган натижани уосил цилиш мацсадида цонуний ахборот цисмини узгартириш, ёки ахборот келиши кетма-кетлигини узгартириш тушунилади.
Хизмат курсатишдаги халаллар алоца ёки уларни бошцарувчи воситаларнинг нормал ишлашига тусцинлик цилади. Бундай бузилишларда муайян мацсад кузланади: масалан, объект маълум адресатга йуналтирилган барча ахборотларни тухтатиб цолиши мумкин. Яна бир мисол, тармоцни атайин ахборотлар оцими билан ортицча юклаш орцали ёки тармоцни ишдан чицариш йули билан барча тармоц ишини блокировка цилиш.
Химоянинг актив бузилишларини бутунлай олдини олиш жуда мураккаб, чунки бунга факат барча алока воситаларини узлуксиз физик химоялаш оркали эришиш мумкин. Шу сабабли химоянинг актив бузилишларида асосий максад уларни оператив тарзда аниклаш ва тездан тизимнинг ишга лаёкатлилигини тиклаш булиши шарт. Бузилишларнинг уз вактида аникланиши бузгунчини тухтатиш вазифасини хам утайди, ва бу вазифани бузилишлардан огохлантириш тизимининг кисми деб куриш мумкин.
Химоя механизмлари
Амалиётда ишлатиладиган химоя механизмларининг аксарияти криптография усулларига асосланган. Шифрлаш ёки шифрлашга яқин ахборотни узгартиришлар маьлумотларни химоялаш усуллари хисобланади.
Химоя хизмати
Амалиётда қулланиладиган химоя вазифалари тупламларидан бирига қуйидагилар киради: конфиденциаллик, аутентификациялаш, яхлитлик, ёлгоннинг мумкин эмаслиги, фойдаланувчанлик, фойдаланувчанликни бошқариш.
Конфиденциаллик. Конфиденциаллик маьлумотлар оқимини пассив хужумлардан химоя килишга хизмат килади. Ахборотлар мазмунининг мухимлилигига караб химоянинг бир неча сатхлари урнатилиши мумкин. Кенг маьнодаги ҳимоя хизмати ихтиёрий иккита фойдаланувчи уртасида узатилувчи барча маьлумотларни маьлум вакт мобайнида химоясини таьминлаши лозим. Масалан, агар икки тизим уртасида виртуаль алока урнатилган булса бундай кенг маьнодаги химоя фойдаланувчилар маьлумотлари узатилгандаги хар кандай йуколишларга тусиц була олади. Тор маьнодаги химоя хизмати алохида ахборотни ёки хатто ахборотнинг алохида кисмини химоясини таьминлай олади. Аммо бундай чораларнинг самараси кенг маьнодаги ҳимоя хизматига нисбатан кам, уларни амалга ошириш эса баьзида мураккаб ва қиммат булиши мумкин.
Конфиденциалликнинг яна бир жихати маьлумотлар окимини унинг аналитик тадкик килинишидан химоялашдир. Аналиик тадкик деганда алока тизимидаги ахборотлар тавсифига тааллукли ахборот манбаини, адресатни, ахборотлар узатиладиган частотани, ахборотлар улчамини ва х. бузгунчи томонидан билишга уриниш тушунилади.

Download 315 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling