Aktiv va reaktiv qarshiliklari o‘zaro ketma-ket ulangan zanjirlar.
Sinusoidal o‘zgaruvchan tok elektr zanjirida aktiv va reaktiv qarshiliklarni ketma-ket ulash. Elektr zanjiri uchun Om va Kirxgof qonunlari. Kuchlanishlar, qarshiliklar va quvvatlar uchburchagi. Aktiv, reaktiv va to‘la qarshiliklar.
Mexanika kursidan ma’lumki har qanday tebranuvchi sistemalar uchun rezonans hodisasi o‘rinlidir. Biror sistemaga tasir etuvchi kuchning chastotasi shu sistemaning xususiy tebranish chastotasiga mos kelganda sistemada rezonanas yuz beradi va sistemadagi tebranishning amplitudasi keskin ortib ketadi. Bunday hodisalarni biz hayotda ko‘p uchratamiz, masalan avtomobilning tebranishi yo‘lning ma’lum notekisliklarida keskin ortib ketadi, yoki tarixiy ma’lumotlarda keltirilishicha, askarlar ko‘prikdan saf qadami bilan o‘tib borayotganda ko‘prik buzilib ketgan (ko‘prikning xususiy tebranish chastotasi bilan undan o‘tib borayotgan askarlar qadamlari chastotasi teng kelib qolib ko‘prik tebranishi amplitusi keskin ortib ketgan).
Elektr zanjirlaridagi rezonans hodisasi radiotexnikada juda keng qo‘llaniladi. Aynan rezonans hodisasi tufayli aloqa, radio, televidenie kanallarida kerakli signal boshqa millionlab shunday signallar ichidan tanlab ajratib olinadi. Agar rezonans hodisasi bo‘lmaganda edm Yer yuzida faqat bittagina aloqa, radio yoki telekanal mavjud bo‘lar edi xolos.
Aktiv, reaktiv va aniq quvvat.
Quvvatning ifodasi bo'lgan doimiy tarmoqlardan farqli o'laroq 𝑃=𝑈∙𝐼 va vaqt o'tishi bilan o'zgarmaydi, o'zgaruvchan tok tarmoqlarida bunday emas.
O'zgaruvchan tok zanjiridagi quvvat ham o'zgaruvchan. T ning istalgan vaqtida zanjirning istalgan qismida U lahzali kuchlanish va tok qiymatlarining hosilasi sifatida aniqlanadi.
Aktiv kuch nimani anglatishini ko'rib chiqamiz
To'liq aktiv qarshilikka ega bo'lgan davrda u quyidagilarga teng:
𝑝=𝑢∙𝑖
Agar qabul qilsangiz 𝑢=𝑈𝑚𝑠𝑖𝑛⍵∙𝑡 va 𝑖=𝐼𝑚𝑠𝑖𝑛⍵∙𝑡 keyin chiqadi:
𝑝=𝑈𝑚∙𝐼𝑚∙𝑠𝑖𝑛2𝜔∙𝑡=𝑈𝑚∙𝐼𝑚2∙(1−𝑐𝑜𝑠2𝜔∙𝑡)=𝑈∙𝐼−𝑈∙𝐼∙𝑐𝑜𝑠2𝜔∙𝑡
Qaerda U∙I=𝑈𝑚∙𝐼𝑚2
Yuqoridagi iboralar asosida aktiv energiya ikki qismdan iborat - doimiy 𝑈∙𝐼 va o'zgaruvchan 𝑈∙𝐼∙𝑐𝑜𝑠2𝜔∙𝑡 bu ikki marta chastotada o'zgaradi. Uning o'rtacha qiymati 𝑃=𝑈∙𝐼
1-rasmda P (ωt) grafigi keltirilgan
Do'stlaringiz bilan baham: |
