Mavzu: Aqli zaif bolalarda yozma nutq buzulishlari va uni bartaraf etishda logopedic ishlarning o’ziga xos tomonlari

Shu bilan birga, so‘z boyligining kambag‘alligi tufayli bolalar bir guruh so‘zlardangina foydalanishi natijasida nutqning bir yoqlama, noaniq bo‘lishiga olib keladi. Aqli zaif o‘quvchilar nutqning grammatik qurilishining o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘pgina mualliflar o‘rganib chiqishgan (V.G.Petrov, M.F.Gnezdilov, M.F.Feodanov, A.P.Fedchenko va b.). Afsuski, maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar nutqining grammatik tomoni mukammal o‘rganilmaganligini guvohi bo‘ldik. Hattoki, mehnat ta’limi maktabi 1-sinf o‘quvchilarining nutqidagi grammatik tuzilishlar takomillashmagan bo‘ladi. Ularning jumlalari bir sodda so‘zlardan iborat bo‘ladi, o‘z fikrlarini bayon qilishda juda qiynaladilar (D.Nurkeldieva, 2000). Shuning uchun, aqli zaif bolalarning maktabgacha yosh davrida hali grammatik komponentlardan foydalana olish malakalari shakllanmagan bo‘ladi, degan xulosaga keldik. Aksincha, aqli zaiflikni keltirib chiqargan gidrotsefaliyada esa, ba’zan nutq yaxshi rivojlangandek tuyulsada, aslida unday emas. Bunday bolalar nutqida juda murakkab jumlalar, so‘zlar bo‘ladi. Ular nutqining grammatik tuzilishi ham juda mukammalligi bilan ajralib turadi. Bu bolalarning fikr yuritishlari nasihatgo‘ydek bo‘lib tuyuladi.

• Shu bilan birga, so‘z boyligining kambag‘alligi tufayli bolalar bir guruh so‘zlardangina foydalanishi natijasida nutqning bir yoqlama, noaniq bo‘lishiga olib keladi. Aqli zaif o‘quvchilar nutqning grammatik qurilishining o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘pgina mualliflar o‘rganib chiqishgan (V.G.Petrov, M.F.Gnezdilov, M.F.Feodanov, A.P.Fedchenko va b.). Afsuski, maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar nutqining grammatik tomoni mukammal o‘rganilmaganligini guvohi bo‘ldik. Hattoki, mehnat ta’limi maktabi 1-sinf o‘quvchilarining nutqidagi grammatik tuzilishlar takomillashmagan bo‘ladi. Ularning jumlalari bir sodda so‘zlardan iborat bo‘ladi, o‘z fikrlarini bayon qilishda juda qiynaladilar (D.Nurkeldieva, 2000). Shuning uchun, aqli zaif bolalarning maktabgacha yosh davrida hali grammatik komponentlardan foydalana olish malakalari shakllanmagan bo‘ladi, degan xulosaga keldik. Aksincha, aqli zaiflikni keltirib chiqargan gidrotsefaliyada esa, ba’zan nutq yaxshi rivojlangandek tuyulsada, aslida unday emas. Bunday bolalar nutqida juda murakkab jumlalar, so‘zlar bo‘ladi. Ular nutqining grammatik tuzilishi ham juda mukammalligi bilan ajralib turadi. Bu bolalarning fikr yuritishlari nasihatgo‘ydek bo‘lib tuyuladi.