Mavzu: Asbob-uskunalar yordamida ekologik nazorat qilish usullari. Reja

MSS-SPEKTROMETRIK TAHLIL
Mass-spektrometriya moddalarni aniqlashning eng aniq usullaridan biridir. Mass-spektrometriya 1912 yilda ingliz fizigi ser Jozef jon Tompson tarixda birinchi marta uglerod oksidi, kislorod, azot, fosgen va karbonat angidrid molekulalarini olgan mass-spektrografni yaratganida paydo bo'ldi.
Mass-spektrometrlar organik kimyoda katta talabga ega, chunki ular yordamida oddiy va murakkab moddalarni tahlil qilish mumkin.
Kimyoviy tarkibi moddaning xususiyatlari va kelib chiqishini baholashga imkon berganligi sababli, mass-spektrometriya fan, sanoat va tibbiyotda "mass-spektrometriyaning qo'llanilishi"bo'limiga katta ahamiyatga ega.
Xromatografiya (grekcha, rang va grafiya) - aralashmalarni bo‘linishi va tahlil usuli bo‘lib, ularning komponentlarini ikkita - harakatchan va harakatsiz fazalari o‘rtasida turlicha bo‘linishiga asoslangan.
Xromatografik usulining kashf etilishi tufayli organik kimyo, ayniqsa, tabiiy birikmalar kimyosi jadal rivojlandi. Xromatografiya koʻp komponentli sistemalarni sifat va miqdoriy analiz qilish, sof holda ajratib olishsa (jumladan, sanoat miqyosida) katta axamiyat kasb etadi. Xromatografiya yordamida nodir metallar analiz qilinadi. Sunʼiy tayyorlangan transuran elementlarining ochilishida ham Xromatografiya muhim rol oʻynadi. 
Xromatografiya havo, suv, tuproq, monomerlar tarkibidagi aralashmalarni aniklashda, organik va neft kimyosi sintezi mahsulotlari analizida, doridarmonlar tozaligini aniklashda, kriminalistikada katta axamiyatga ega. Xromatografiya yuqori molekulali birikmalar, ayniqsa, inson, hayvon, oʻsimlik, mikroblar dunyosiga tegishli biologik obʼyektlarning analizi uchun nihoyatda zarur.
Xromatografiya usullari oʻsimlik tarkibidagi birikmalarni aniqlash, ajratib olish, neft, gaz tarkibini oʻrganishda keng qoʻllanadi.
XROMATOGRAFIK TAHLIL
Odatda xromatograflar ishlatiladigan element (mobil faza) turiga qarab ikkita katta guruhga bo'linadi — gaz va suyuqlik. Gaz xromatograflarida element (tashuvchi) gaz (odatda inert, asosan vodorod, geliy, azot va argon metan bilan aralashmada ishlatiladi), suyuq xromatografiyada tashuvchi suyuqlikdir (odatda organik erituvchilar, suv va suvli eritmalar xromatografiyaning maxsus turlarida, masalan, jel filtrlashda ishlatiladi).).

Образец 3 ( сув)
Содержание элементов, % масс.
#	El	C El, %	DC, ± %
1	As	6,33E-04	6,96E-05
2	Ba	5,38E-02	5,38E-03
3	Br	2,50E-03	3,99E-04
4	Ca	6,1	0,3
5	Ce	3,37E-03	1,35E-04
6	Co	1,06E-03	9,52E-05
7	Cr	4,89E-03	4,40E-04
8	Cs	3,96E-04	4,36E-05
9	Eu	4,62E-05	2,31E-06
10	Fe	1,84E+00	7,35E-02
11	Hf	2,97E-04	2,38E-05
12	K	1,25E+00	1,62E-01
13	La	1,45E-03	9,44E-05
14	Lu	2,01E-05	2,21E-06
15	Mn	4,36E-01	2,18E-02
16	Mo	8,03E-04	6,42E-05
17	Na	3,65E+00	2,56E-01
18	Nd	2,30E-03	2,76E-04
19	Rb	6,15E-03	3,69E-04
20	Sb	3,72E-04	3,72E-05
21	Sc	7,22E-04	5,77E-05
22	Sm	3,81E-04	2,29E-05
23	Sr	7,44E-02	4,46E-03
24	Ta	6,67E-05	8,01E-06
25	Tb	5,95E-05	8,33E-06
26	Th	6,62E-04	5,29E-05
27	U	7,26E-04	7,99E-05
28	Yb	1,33E-04	1,06E-05
29	Zn	4,54E-03	3,63E-04