Mavzu: bankda xizmat ko’rsatish xarajatlari auditi

Birinchidan, tijorat banklari xarajatlari auditini muhim, hamda murakkab auditorlik sohalardan biri hisoblanadi. Shu munosabat bilan auditorlar tomonidan ilk e’tibor bank xarajatlarining oqilonaligiga va xaqqoniyligiga qaratilishi lozim.. Bunda avvalo auditorlar analitik hisob ma’lumotlarini yigish va shu orqali bank xarajatlari tahlili o’tkazilishi maqsadga muvofiq;
Ikkinchidan, tijorat banklari xarajatlari auditida auditorlar tijorat banki uchun eng asosiy xarajatlardan biri foizli xarajatlar bo’lib, buning auditini o’tkazish o’ta murakkab va sinchkovlikni talab qiladi. Bunda asosan urg’u mijozlar depozitlariga taklif qilinayotgan foizlarning bozor metodlari asosida shakllanganligiga va hisobvaraqlarda ularning aks ettirilishi to’g’risidagi hujjatlarni rasmiylashtirilishini obdon tekshirish maqsadga muvofiqdir;
Uchinchidan, omonatlarni jismoniy shaxslar hisobvaraqlariga kelib tushishi amaliyotini o’rganish;
To’rtinchidan, mijozning asosiy talab qilib olinguncha hisobraqamiga pul mablag’larining kelib tushushini, jumladan, inkassatsiya orqali naqd pul mablag’lari tushumini tekshirish;
Beshinchidan, asosiy vositalarning balans qiymati va unga hisoblanadigan amortizatsiya summalarini xarajat hisobraqamiga o’tkazilishini to’g’ri rasmiylashtirilishini tekshirish;
Oltinchidan, tijorat banklari aktiv va passivlari auditida nokumulyativ va kumulyativ aktsiyalar hisobi hamda birlashgan ozchilik aktsiyalar egalarining qo’shilgan korxonalardagi ulushlari hisobini sinchkovlik bilan audit qilish lozim;
Ettinchidan, kreditlar bo’yicha tashkil qilinishi lozim bo’lgan rezervlar hisobini tijorat bank xarajatiga to’g’ri olib borilsa, tijorat banki aktsionerlari manfaatlari uchun foydaliroq bo’ladi.
Xulosa kilib aytganda, O’zbekiston banklar tizimida xarajatlar auditining ish faoliyatini tashkil etish va takomillashtirishda xalka­ro standartlardan foydalanilganda maqsadga muvofiq bo’ladi, degan fikrdamiz.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli farmoni. O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida//O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami. – Toshkent, 2017. – № 6 (766). – B. 32.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 12 maydagi PF-5992-sonli “O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloh qilish strategiyasi”gi farmoni//Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.05.2020 y., 06/20/5992/0581-son.
   
3. 
   Синки Дж. Финансовый менеджмент в коммерческом банке и в индустрии финансовых услуг. Пер. с англ. – М.: Альпина Паблишер, 2017. – С.338.
   
4. 
   Усоскин В.М. Современный коммерческий банк: управление и операции. – М.:ЛЕНАНД, 2019. – 328 с.
   
5. 
   Макнотон Д. Банковские учреждения в развивающихся стран. Пер. с англ. – Вашингтон: ИЭР, 1994. – С.71.
   
6. 
   Юдина И.Н. Банковская система в развивающихся экономиках: опыт становления, развития и кризисов. Монография. – М.: ИНФРА-М, 2013. – С. 230-231.
   
7. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 2 sentyabrdagi PF-5177-sonli “Valyuta siyosatini liberallashtirish bo’yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar to’g’risida”gi farmoni//O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami. – Toshkent, 2017. – №36.– 945-modda.
   
8. 
   Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, Sh.Toshurodov, S. Abdullayeva “Bank ishi” O`quv qo`llanma -T.: “Iqtisod-moliya” 2010-yil
   
9. 
   Суркова М.А, Лешина Е.А, Багданова Н.А, Рябова М.А “Аудит банков” учебник. Уляновск 2009
   
10. 
    N.Karimov “Tijorat banklari ichki auditi”:- Toshkent 2006 yil 120 b
    
11. 
    Лаврушин О.И. Развитие банковского сектора и его инфраструктуры в экономике России. – М.: КНОРУС, 2017 — С. 74.
    

[1] Суркова М.А, Лешина Е.А, Багданова Н.А, Рябова М.А “Аудит банков” учебник. Уляновск — 2009
[2] Н.Каримов “Тижорат банклари ички аудити”:- Тошкент 2006 йил 120 б
[3] Суркова М.А, Лешина Е.А, Багданова Н.А, Рябова М.А “Аудит банков”. учебник. Уляновск — 2009
[4] Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, Sh.Toshurodov, S. Abdullayeva “Bank ishi” O`quv qo`llanma -T.: “Iqtisod-moliya” 2010-yil.
[5] Суркова М.А, Лешина Е.А, Багданова Н.А, Рябова М.А “Аудит банков” учебник. Уляновск — 2009