Mavzu: Bobur ruboiylariga g’urbat mativlari. Reja

Sen gulsen-u men haqir bulbuldurmen,
Sen shu’lasen-u men ul shu’lag'a quldurmen.
Nisbat yo'qtur deb ijtinob aylamakim,
Shahmen elga, vale sanga quldurmen,
-deb yozgan edi. Ruboiydagi G u l-u Bulbul, Shu’la-yu Parvona,
Shoh-u Gadolarga yuzaki qarab, hayotiy oshiq-u ma’shuqalaming
o'xshatilmishlari sifatida sharhlash mumkin. Aslida mazkur majoziy
timsollar tasawuf mulkidir. Masalaning zaminiy jilosini inobatga oladigan
bo‘lsak, Bobur Mirzo faqat yozmagan, balki naqshbandiyaning ilm va
amal, ishq va amal xususidagi qat’iy talablarini ado etishga ham harakat
qilgan.
Bobur Mirzo she’riyatida, jumladan, ruboiylarida Vatan sog‘inchi
va hijron iztiroblari eng ko'p nazaiga tashlanadigan tuyg'ulardir. Shundan
bo'lsa kerak ayrim tadqiqotchilar «Hajriy» Bobuming ikkinchi taxallusi
degan fikrga uig'u berdilar. Vatanni unda turib ardoqlash bilan uni
yo'qotib sevish o'rtasida yer-u osmoncha tafovut borligi ayon. Bobur
Mirzo qalb nidolari mag'zini teranroq chaqmoq uchun ikkinchi holatni
loaqal tasawur qilib ko'rmoq lozim bo'ladi. Bobur M irzo jism an
Vatandan uzilgan bo'lsa-da, u ruhan Vatan bilan yashab o'tdi.
Qachonlardir ona yurtga qaytish uchquni uning qalbida so'nish bilgan
emas. Fikrimizga daho shoiming mana bu satrlari guvohdir:

Beqaydmen-u xarobi siym erraasmen,
Ham mol yig'ishtirur laim ermasmen.
Kobulda iqomat yetti Bobur, dersiz,
Andoq demangizlarki, muqim ermasmen.