Mavzu: daromad dispersiyasi


Download 44.87 Kb.
bet4/5
Sana28.10.2023
Hajmi44.87 Kb.
#1732300
1   2   3   4   5
Bog'liq
DAROMAD DISPERSIYASI

Daromad dispersiyasini hisoblash statistikiy analizlar uchun katta ahamiyatga ega, chunki ma'lumotlar jamlanmasidagi har bir ma'lumotni tushuntirishga yordam beradi. Daromad dispersiyasini hisoblash uchun quyidagi formulani foydalanish mumkin:

σ² = ∑(xi - ȳ)² / (n - 1)

Daromad dispersiyasi va qo'shimcha statistik ko'rsatkichlar

Daromad dispersiyasi, statistikiy analizlar uchun muhim bir ko'rsatkichdir. Bundan tashqari, qo'shimcha statistikiy ko'rsatkichlar ham daromad dispersiyasini tahlil etishga yordam beradi. Quyidagi ko'rsatkichlar daromad dispersiyasi bilan birgalikda qo'llaniladi:

Variansiya: Variansiya daromad dispersiyasining kvadrati sifatida ifodalangan statistikiy ko'rsatkichdir. Variansiya jamlanmadagi ma'lumotlarning o'rtacha qiymatidan qanchalik uzoqda bo'lishini aniqlash uchun qo'llaniladi.

Standart chiziqlik: Standart chiziqlik jamlanmadagi ma'lumotlarning o'rtacha qiymatidan qanchalik uzoqda bo'lishini ifodalashda qo'llaniladi. Standart chiziqlik daromad dispersiyasining ildiziga teng bo'lgan statistikiy ko'rsatkichdir.

Koeffitsiyent dispersiyasi: Koeffitsiyent dispersiyasi daromad dispersiyasini o'rtacha qiymatiga nisbatan ifodalaydi. Koeffitsiyent dispersiyasi, jamlanmadagi ma'lumotlarning o'rtacha qiymatidan qanchalik uzoqda bo'lishini tushuntiradi va ma'lumotlar jamlanmasining o'lchov shkalasi bilan nisbatan solishtiriladi.

Daromad dispersiyasi va qo'shimcha statistikiy ko'rsatkichlar, jamlanmadagi ma'lumotlar o'rtacha qiymatidan necha foizlik miqdorda uzoqda bo'lishini va ma'lumotlar jamlanmasining omiliy yondoshuvini tushuntirishda muhim ahamiyatga ega.


Daromad taqsimotini tahlil qilishda ko'pincha ikkita choralar qo'llaniladi: jami daromad va daromadlarning tarqalishi (rad etilishi). Ushbu yondashuvlarning bir qismi sifatida ular daromad qanchalik katta ekanligini va jamiyat a'zolari o'rtasida qanday taqsimlanganligini aniqlashga harakat qilishadi.
Bu erda, birinchi navbatda, o'rtacha daromad miqdorini aniqlash va undan keyin uning atrofidagi daromadlar tengsiz taqsimlanganligini ko'rib chiqing. Tarqatish oralig'i markazi turli xil o'rta turlar bilan tavsiflanishi mumkin. O'rtacha xususiyatga va iqtisodiy tahlilda mavjud bo'lgan ma'lumotlarga qarab, o'rtacha arifmetik, median va moda ishlatiladi.
O'rtacha arifmetik o'rtacha hisoblangan o'rtacha daromad ko'rsatkichi yuqori daromadli yoki kam daromadli populyatsiyalarning o'ziga xos vaznini oshirish yoki kamaytirishga juda sezgir. Eng rivojlangan mamlakatlarning statistika daromad umumiy darajasini, ya'ni o'rtacha darajasini, foydalanish tavsiflovchi uchun yuqori va ishchilar bir xil miqdorda daromad qaysi quyida darajasi. Median-tartibli (tartibli) tarqatish seriyasining o'rtasida joylashgan birlikning belgisi. Daromadlarni o'rganishda qo'llaniladigan yana bir xususiyat-eng keng tarqalgan daromad darajasi bo'lgan moda. Moda-ko'pincha birliklarning muayyan to'plamida topilgan belgining qiymati. O'rtacha daromad, o'rtacha va moda quyidagi tarzda kamayadi: moda o'rtacha qiymatdan kamroq, o'rtacha o'rtacha o'rtacha qiymatdan kamroq. Shunday qilib, eng keng tarqalgan (umumiy) daromad darajasi taqsimotning o'rtacha daromadidan kamroq, bu esa o'z navbatida o'rtacha daromaddan kamroq. O'rtacha daromad o'rtacha va modal daromad darajasidan oshib ketadi. O'rtacha va modal darajadan yuqori bo'lgan o'rtacha daromadning bu miqdori yuqori va yuqori daromadga ega bo'lgan shaxslarning katta qismiga bog'liq. Natijada, o'rtacha daromadni aholi farovonligi ko'rsatkichi sifatida qo'llash odamlarning asosiy daromadlarining sezilarli darajada oshishiga olib keladi. Modal daromad quyi daromadli guruhlarga intiladi va o'rtacha qiymatdan kichikroq yo'nalishda harakat qiladi. Natijada, modal daromaddan farovonlik ko'rsatkichi sifatida foydalanish aholining Real daromad darajasini pasaytirishga olib keladi " shunday qilib, o'rtacha daromad eng ishonchli hisoblanadi1.
Biroq, bu xususiyatlarning barchasi bir guruhning daromadlari boshqa guruh daromadlaridan necha marta oshib ketganligi haqidagi savolga javob bermaydi. Bu erda daromad taqsimotini tahlil qilish aholining yuqori va past daromadli guruhlari o'rtasidagi farqni o'lchaydigan ko'rsatkichlar bilan to'ldirilishi kerak. Bu maqsad detsil, quartil, kvant va boshqa koeffitsientlardir. Daromad konsentratsiyasining dekil koeffitsienti 100% uchun qabul qilingan barcha aholini o'nta teng guruhga ajratish va oxirgi va birinchi guruhlar o'rtasidagi munosabatni aniqlashni o'z ichiga oladi. Daromadlarni differentsiatsiyalashning detsil koeffitsienti eng kam ta'minlangan aholining 10 % minimal daromadi eng kam ta'minlangan aholining 10 % orasida maksimal daromaddan necha marta oshganini ko'rsatadi. Besh daromad guruhlari uchun — xuddi shunday, daromad kontsentratsiyasi choraklik koeffitsienti 25% to'rt teng guruhlar, kvant bilan, butun aholi bo'linishi o'z ichiga oladi.
Aholi daromadlarini differentsiatsiya nuqtai nazaridan tahlil qilish to'plangan chastotalarni hisoblash va Lorenz egri chizig'ini qurishga asoslangan bo'lishi mumkin.
Ov liniyasi mutlaq tenglik liniyasi deb ataladi. Buzilgan OAV liniyasi mutlaq tengsizlikning bir qatoridir. Jamiyatdagi daromadlarning haqiqiy taqsimlanishi ODB egri va bisektriyadan chetga chiqish darajasi bilan tavsiflanadi.
Lorenz egri aholi soni va olingan jami daromad miqdori o'rtasidagi munosabatni belgilaydi.
Agar jami daromad va aholi 100% uchun qabul qilinsa, daromadning 100% nuqtasida aholining 100 % orasida taqsimlanadi. Agar jami daromad shaxslar o'rtasida mutlaqo teng ravishda taqsimlangan bo'lsa, ya'ni. barcha daromadlar tengdir, keyin Lorenz egri 45° (bisector) liniyasiga to'g'ri keladi va daromad oluvchilarning har qanday kvant ulushi daromad oluvchilarning umumiy sonida uning ulushiga to'g'ri keladi.
Daromad taqsimotida bunday tenglik mavjud bo'lsa, aholining 20 % jamiyatning jami daromadining 20 foizini, aholining 40 % ni 40% ni va boshqalarni oladi. Daromad taqsimotidagi tengsizlik, yuqori kvantillarning har bir guruhi jamiyatning umumiy daromadlarining katta qismini oladi va pastki kvantillarning har bir guruhi kichikroq ulushga ega bo'ladi. Mutlaq tengsizlik, 20 va 40 va shunga o'xshash aholining foizlari jamiyatning barcha daromadlarining 100 foizini tashkil etadigan inson taqsimoti ketma-ketligidan tashqari hech qanday daromad olmaydi degan ma'noni anglatadi. Agar kimdir barcha daromadlarni oladigan bo'lsa, Lorenz egri gorizontal eksa bo'ylab joylashgan bo'ladi va keyin vertikal ravishda ko'tariladi.
Lorenz egri bisector dan og'ish bisector va Lorenz egri tomonidan tashkil etilgan butun uchburchak maydoniga Lorenz egri va bisektris o'rtasidagi ko'rsatkich maydoni nisbati orqali o'lchanishi mumkin. Natijada, biz iqtisodiy adabiyotda daromad konsentratsiyasi koeffitsienti yoki jima koeffitsienti deb ataladigan tengsizlik darajasini tavsiflovchi ko'rsatkichga ega bo'lamiz, bu quyidagicha hisoblanadi: G = SODB / SOAB.
Ushbu koeffitsient 0 dan 1gacha bo'lgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Koeffitsientning qiymati qanchalik katta bo'lsa, Lorenz egri bisektriyadan ajralib turadi va tengsizlik kuchayadi. Gini koeffitsientini aniqlashda ideal tenglik tamoyiliga asoslanadi, bu aholining 1% ushbu jamiyatning umumiy daromadining 1 foizini olishi kerakligini ko'rsatadi.
Jahon amaliyotida jamiyatda daromadlarni baholash uchun ishlatiladigan gini koeffitsienti har bir yil uchun hisoblab chiqiladi.
OECD mamlakatlari uchun tavsiya etilgan tasnifga ko'ra, tengsizlik darajasining quyidagi o'lchovi mavjud: juda past bo'lgan iqtisodiyot (gini koeffitsienti 20-22), past (24-26), o'rta (29-31) va yuqori darajadagi tengsizlik (33-35).
Lorenz egri soliqqa tortish va turli xil ijtimoiy dasturlar orqali davlat tomonidan amalga oshiriladigan daromadlarni tenglashtirish siyosatini aniq ko'rsatmoqda. Yuqori daromad bilan ilg'or soliq tizimi bilan yuqori soliq undiriladi. Turli ijtimoiy dasturlar natijasida aholining eng kam ta'minlangan qismi daromadlari ko'paymoqda. Tegishli ma'lumotlarga asoslanib, siz Lorenz egri chizig'ini qurishingiz mumkin, bu soliqlarni to'lashdan oldin daromadlarni taqsimlashni aks ettiradi va ijtimoiy dasturlar uchun to'lovlar va imtiyozlar olgandan keyin
Jamiyatda daromadlarni taqsimlashda tengsizlik darajasini baholash uchun mablag'lar nisbati yordamida amalga oshirilishi mumkin. Jamg'armalarning nisbati aholining ikki guruhining o'rtacha daromadlari o'rtasidagi nisbatni o'lchaydi: eng yuqori daromadli aholining 10% va eng kam daromadli aholining 10%. Jamg'armalar koeffitsienti ushbu aholi guruhlarining umumiy daromadini taqqoslash yo'li bilan hisoblab chiqiladi.
Kambag'allik darajasi aholining daromadlari bo'yicha farqlanishini baholash uchun ishlatiladi. Qashshoqlik darajasi-aholi sonining nisbati sifatida hisoblangan nisbiy ko'rsatkich bo'lib, daromad darajasi eng past darajadan past bo'lib, mamlakat umumiy aholisiga to'g'ri keladi.
Daromadlarning funktsional taqsimlanishi ishlab chiqarish omillari egalari o'rtasida sodir bo'ladi. Biroq, haqiqiy hayotda ko'plab faktor daromadlari bir-biriga bog'langan (masalan, korxona daromadlarida yollangan ishchilarning ishtiroki) va qayta taqsimlanadi (ijtimoiy transfertlarda bo'lgani kabi).
shuningdek, ijtimoiy transfer (pensiyalar, stipendiyalar va boshqalar).
Tadbirkorlik va mulkdan (foizlar, dividendlar, ijara, qimmatli qog'ozlarni sotishdan tushadigan daromadlar) daromadlarning yangi shakllari shakllantiriladi va jadal rivojlanmoqda.
Aholining pul daromadlari nisbati ish haqi va ijtimoiy transferlarning ulushi mehnat motivatsiyasida muhim rol o'ynaydi. Umumiy daromad miqdorini shakllantirishda mehnatga haq to'lashning ustunligi bilan tadbirkor, tashabbus odatda rivojlanadi, ijtimoiy transfertlarning rolini oshirish bilan qaramlik psixologiyasi tez-tez kuchayadi.
Turli mamlakatlarda va turli davrlarda aholi daromadlarini shakllantirishning turli tizimlari mavjud. Ko'pincha quyidagi to'rtta asosiy tarqatish tamoyillari mavjud:
1. Tenglama taqsimoti. Jamiyatning barcha a'zolari (yoki uning ma'lum bir qismi) teng daromad yoki yaxshi bo'lganda sodir bo'ladi. Ushbu tamoyil ibtidoiy jamiyatlarga, shuningdek, Marks va Engels "kazarma kommunizm"deb ta'riflangan rejimga ega mamlakatlarga xosdir. Adabiyotda ushbu printsipning yana bir kitob nomi – egalitar taqsimot mavjud. Odamlar o'z qobiliyatlari va energiyasidan farq qilar ekan, ularning mehnatini mukofotlash tenglamasi muqarrar ravishda "bir uzumzor ekadi, ikkinchisi esa uning mevasini yeyadi"degan vaziyatni keltirib chiqaradi.
2. Bozor taqsimoti ma'lum bir ishlab chiqarish omili (mehnat, tadbirkorlik qobiliyati, er, kapital) egalarining har biri o'z omilining samaradorligi uchun iqtisodiy foydaga muvofiq turli xil daromad olishini nazarda tutadi. Shunday qilib, ishchi kuchi egalari (ya'ni, yollangan ishchilar) bilan bog'liq holda, mehnat taqsimotining ma'lum printsipi mavjud. Bu shuni anglatadiki, har bir ishchining daromadlari miqdori ushbu turdagi mehnatning ahamiyatini aniq bozor bahosiga, shuningdek uning yakuniy natijalariga (qancha, nima, qanday va qanday sifat ishlab chiqarilgan) bog'liq.
3. To'plangan mol-mulk bo'yicha taqsimlash. U har qanday mol-mulkni (er, korxona, uy, qimmatli qog'ozlar va boshqa mol-mulkni) to'playdigan va meros qilib olganlar tomonidan qo'shimcha daromad olishda namoyon bo'ladi.
4. Imtiyozli taqsimot, ayniqsa, rivojlangan demokratiya va fuqarolik passiv jamiyatga ega bo'lgan mamlakatlarga xosdir. U erda hukmdorlar o'zlarining foydasiga jamoat mollarini qayta taqsimlaydilar, ular uchun yuqori ish haqi va pensiyalarni, turmush sharoitlarini, mehnatni, davolanishni, dam olishni va boshqa imtiyozlarni tartibga soladilar. Montaigne to'g'ri: "kerak emas, balki mo'l-ko'llik bizda ochko'zlik hosil qiladi".
Daromadlarni farqlash
Aholi jon boshiga yoki ish bilan band bo'lgan daromad darajasidagi farqlar daromadlarni farqlash deb ataladi. Daromad tengsizligi barcha iqtisodiy tizimlarga xosdir. Daromad darajasida eng katta farq an'anaviy tizimda qayd etilgan. Bu bo'shliq erkin raqobatning kapitalizm davriga qaraganda ko'proq edi. Keyinchalik, zamonaviy bozor iqtisodiyotiga o'tishda daromadlar (va mol-mulk) darajasidagi farqlar sezilarli darajada kamayadi. Ma'muriy-buyruqbozlik tizimidan bozor tizimiga o'tishda daromadlarni differentsiatsiyalashning o'sishi aholining bir qismi avvalgi tizimning qulashi sharoitida yashashni davom ettirishi va ayni paytda bozor iqtisodiyoti qonunlariga muvofiq faoliyat yuritadigan ijtimoiy qatlam paydo bo'lishi bilan bog'liq. Aholining tobora keng qatlamlarini bozor munosabatlariga jalb qilish bilan tengsizlik miqdori kamayadi.
Daromad tengsizligi: uning sabablari va ko'rsatkichlari
Har qanday mamlakatda ijtimoiy keskinlik manbalaridan biri fuqarolarning farovonlik darajalarida, ularning boylik darajasida farq qiladi. Boylik darajasi ikki omil bilan belgilanadi:
1) ayrim fuqarolarga tegishli bo'lgan barcha turdagi mol-mulkning qiymati;
2) fuqarolarning joriy daromadlari miqdori.
Odamlar o'z bizneslarini (tadbirkor bo'lish) yoki boshqa odamlar yoki firmalardan foydalanish uchun o'z mulkidagi ishlab chiqarish omillarini (ularning mehnati, kapitali yoki erlarini) ta'minlash natijasida daromad olishadi. Va ular bu mulkni to'g'ri odamlarga foyda berish uchun ishlatishadi. Daromadlarni shakllantirishning bunday mexanizmida dastlab ularning tengsizligi ehtimoli mavjud. Buning sababi:
odamlarga tegishli ishlab chiqarish omillarining turli qiymati (kompyuter shaklidagi kapital, asosan, belkurak shakliga qaraganda ko'proq daromad keltirishi mumkin);
ishlab chiqarish omillaridan foydalanishning turli muvaffaqiyatlari (masalan, noyob mahsulot ishlab chiqaruvchi firma ishchisi, mol-mulki qiyinchilik bilan sotiladigan firma uchun ishlaydigan bir xil malakali hamkasbiga qaraganda yuqori daromad olishi mumkin);
odamlarga tegishli bo'lgan ishlab chiqarish omillarining turli hajmi (ikki neft qudug'i egasi boshqa narsalar teng, bir quduq egasiga qaraganda ko'proq daromad oladi).
Odamlarda ishlash uchun tug'ma qobiliyatlar farq qiladi va erishilgan malaka va tajribalardagi farqlar (inson kapitali) hali ham qatlam bo'lib, natijada daromad darajasida sezilarli farqlar mavjud2.
Ta'lim daromadlarning yagona determinanti emas. Motivatsiya, ishlab chiqarish tajribasi, qobiliyat darajasi, ijtimoiy kelib chiqishi, sog'liqni saqlash holati - bularning barchasi ish haqi miqdoriga aks etadi. Shuning uchun, turli darajadagi tayyorgarlik guruhlari o'rtasidagi daromadlardagi barcha farqni shakllantirishni o'rgatish ta'limning haqiqiy iqtisodiy ta'sirini yuqori baholashga olib keladi. Birinchi omil-ijtimoiy kelib chiqishi-kim oliy ma'lumotga ega ekanligini tushuntiradi, lekin bu kishilarning daromadlari nima uchun yuqori ekanligini tushuntirmaydi.
Keyingi omil-bu shaxslarning sog'liqni saqlash darajasidagi farqlar. Har bir insonning sog'lig'i inson kapitali kontseptsiyasida kapital sifatida qaraladi, uning bir qismi meros bo'lib, ikkinchisi esa yaxshi qabul qilinadi. Bir kishining hayoti davomida bu kapitalning eskirishi, yoshi bilan tobora tezlashib boradi. Sog'liqni saqlash bilan bog'liq investitsiyalar ushbu jarayonning tezligini sekinlashtirishi mumkin. Sog'liqni saqlash jamg'armasi tomonidan ishlab chiqarilgan xizmatlar oqimi, shuning uchun "kasallikdan xoli"ga tushadi. Eng G'arb tadqiqotchilar yaxshi ta'lim bilan shaxslar ishlab chiqarish va ularning "sog'liqni saqlash poytaxti" foydalanish yanada samarali, deb ishonaman: sog'lom turmush tarzini olib, o'rtacha emas, balki bunday zararli va xavfli kasb-hunar, oqilona foydalanish sog'liqni saqlash xizmatlari, va hokazo. Shu bilan birga, yuqori ta'lim va yaxshi salomatlik ular uchun umumiy sabablarning mustaqil natijalari bo'lishi mumkin. Misol uchun, "vaqtni afzal ko'rishning sub'ektiv normasi" (ya'ni, uning hozirgi foydaning afzalligi darajasi kelajakda), bugungi kunda u ertangi va ertangi kun haqida ko'proq g'amxo'rlik qiladi. Ta'lim investitsiyalar shaklida va "sog'liqni saqlash zaxirasi"investitsiya shaklida - amalda, u kredit tovarlar sotib olish uchun kam istagi, shuningdek, inson kapitali ko'proq investitsiya tayyor, tejash uchun katta istagi qo'yish mumkin. Tabiiy qobiliyatlarning ta'siri ham munozaralarning mavzusi hisoblanadi. Shu bilan birga, o'xshashlik amalga oshiriladi-insonning tabiiy qobiliyatlari erning asl fazilatlari bilan taqqoslanadi, ijara keltiradi. Inson kapitali kontseptsiyasining pravoslav tarafdorlari ta'lim darajasi, ta'lim sifati, yoshi, ishlab chiqarish tajribasi miqdori, ish vaqti davomiyligi va h.k. kabi an'anaviy-iqtisodiy sabablarga ko'ra daromadlardagi farqlarni tushuntirishga harakat qilishadi. Ta'lim olish darajasi asosan insonning tabiiy qobiliyatlariga (uning "genetik jamg'armasi") va uning oiladagi ta'lim sharoitlariga bog'liq. Shuning uchun ta'lim, bu chuqur sabablardan kelib chiqadigan daromadlarni etkazib beradigan vositachi sifatida harakat qilishi mumkin. Shuning uchun, asosiy daromadlarning yanada teng taqsimlanishiga erishish mutlaqo mumkin emas.
O'zgartirish va qayta qurish faqat ikkilamchi daromadlarni taqsimlash (soliq solish, transfer to'lovlari va h.k.).
Radikal iqtisodchilar qarama-qarshi nuqtai nazarga rioya qilishadi. Ularning fikriga ko'ra, daromad ierarxiyasidagi xodimning o'rni uning o'ziga xos fazilatlari bilan emas, balki o'z sa'y-harakatlari bilan emas, balki uning ijtimoiy kelib chiqishi bilan bog'liq. Ularning fikriga ko'ra, ta'lim ijtimoiy kelib chiqishdagi tengsizlikni daromad tengsizligiga aylantiradigan vositachi sifatida harakat qiladi. Ijtimoiy kelib chiqishining ta'siri ta'limni chetlab o'tishga imkon beradigan an'anaviy kanallarga (masalan, ish dunyosidagi aloqalar kabi) radikal siyosat iqtisodiyoti yana bir narsani qo'shib qo'ydi - avloddan avlodga qadriyatlar nuqtai nazaridan, motivatsiya va xatti-harakatlarning stereotiplariga o'tish. Agar ishlab chiqarish ierarxiyasining turli darajalarida turli xulq-atvor xususiyatlariga ega bo'lgan ishchilar talab etilsa va bu xususiyatlarning rivojlanishi asosan oilada amalga oshirilsa, ijtimoiy kelib chiqishi iqtisodiy tengsizlikni qayta tiklashning eng muhim sababi bo'lishi mumkin, hatto uning ta'lim darajasiga ta'siri ham. Bir qator tadqiqotchilar daromad aniqlash jarayoni tabiatda probabilistik va tasodifiy sabablar ta'siri ostida rivojlanadi, deb ishonaman. Misol uchun, bu nuqtai nazar sotsiolog K. kitobida amalga oshiriladi. Jenks" tengsizlik: Amerikada oila va ta'limning ta'sirini qayta baholash", bu erda keng statistik materialda ta'lim va daromad o'rtasidagi korrelyatsiya faqat umumiy guruh miqdori uchun aniqlanadi, individual ma'lumotlarni tahlil qilishda bu munosabatlar deyarli yo'qoladi. Bundan tashqari, olingan hisob - kitoblarga ko'ra, daromad darajasiga ta'sir qiluvchi barcha omillar - kelib chiqishi, genetik salohiyati, jinsi, yoshi, teri rangi, ta'lim, kasb-hunar va boshqalar-daromadlardagi barcha farqlarning 22 foizidan ko'prog'ini tushuntirishga qodir.
Demak, daromad asosan tasodifiy sabablarga bog'liq - "omad"," omad". Radikal iqtisodchilarning fikriga ko'ra, ta'lim kelajakda ishchi kuchini tanlash va sifatli farqlashni ta'minlaydigan "naslchilik" mexanizmiga aylandi. Ular "filtr" nazariyasining asosiy tezislarini xodimlarning kasbiy fazilatlarini tanlash va signalizatsiya qilish vositasi sifatida ta'limdan foydalanish haqida qabul qilishadi.
Daromadlarni differentsiatsiyalashni miqdoriy baholash uchun turli ko'rsatkichlar qo'llaniladi. (Jami daromad % da) ko'rib oilalarning daromad ulushi - tengsizlik darajasi abscissa o'qi daromad tegishli foiz bilan (ularning umumiy sonining%) oilalarning ulushini kechiktirildi qaysi qurish, Lorents egri aks ettiradi.
Daromadni mutlaqo teng taqsimlashning nazariy imkoniyati bisektris tomonidan taqdim etiladi, bu esa oilalarning har qanday ulushi daromadning tegishli foizini olishini ko'rsatadi. Bu shuni anglatadiki, agar 20, 40, 60% oilalar jami daromadning 20, 40, 60% ni olgan bo'lsa, unda tegishli nuqtalar bisektorda joylashgan bo'ladi. Lorenz egri aholi va tegishli daromadlarning kümülatif taqsimoti hisoblanadi. Natijada, barcha daromadlarning foizlari va ularning barcha oluvchilarining foizlari nisbati ko'rsatiladi. Agar daromadlar teng taqsimlangan bo'lsa, ya'ni. qabul qiluvchilarning 10 foizi daromadning o'ndan bir qismi, 50% - yarmi va boshqalar bo'lar edi, unda bunday taqsimot bir xil taqsimot liniyasining shakliga ega bo'lar edi. Tengsiz taqsimot Lorenz egri bilan tavsiflanadi, ya'ni.to'g'ridan-to'g'ri chiziqdan ajralib turadigan haqiqiy taqsimot liniyasi, differentsiatsiya qanchalik katta bo'lsa. Misol uchun, eng kam daromadli aholining 20% jami daromadning 5%, past daromadli 40% - 15% va boshqalar.
Lorenz teng taqsimot va egri chizig'i orasidagi soyali maydon daromad tengsizligi darajasini ko'rsatadi: bu maydon qanchalik katta bo'lsa, daromad tengsizligi darajasi qanchalik katta. Agar daromadlarning haqiqiy taqsimlanishi mutlaqo teng bo'lsa, Lorenz va bisektris egri bir xil bo'ladi.
Lorenz egri turli davrlarda yoki turli populyatsiyalar o'rtasida daromad taqsimotini solishtirish uchun ishlatilishi mumkin.

Download 44.87 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling