Mavzu: Davlat boshqaruvi tushunchasi. Reja: Davlat boshqaruvi va ularning turlari

19-modda. Ma’muriy tartib-taomillar prinsiplarining qo‘llanilishi
Ma’muriy hujjatlar va ma’muriy harakatlar ma’muriy tartib-taomillarning prinsiplariga muvofiq bo‘lishi kerak.
Ma’muriy tartib-taomillar prinsiplariga nomuvofiqlik ma’muriy hujjatlarning va ma’muriy harakatlarning bekor qilinishiga yoki qayta ko‘rib chiqilishiga olib keladi.
Nazorat uchun savollar

1. 
   Ma’muriy tartib taomillar deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi Ma’muriy tartib tamoyillar to’g’risidagi qonun qachon qabul qilingan?
   
3. 
   Ma’muriy tartib taomillarning asosiy tamoyillari qaysilar?
   
4. 
   Ma’muriy organlarga ta’rif bering.
   
5. 
   Manfaaddor shaxs deganda nima tushuniladi?
   

Adabiyotlar

1. 
   O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T. Adolat, 2018.
   
2. 
   Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O'zbekiston davlatining birgalikda barpo etamiz.-Toshkent: O'zbekiston, 2016.
   
3. 
   Mirziyoev Sh.M. Qonun ustivorligi va inson manfaatlarini ta'minlash - yurt taraqqiyoti va хalq farovonligining garovi. Toshkent: O'zbekiston, 2017.
   
4. 
   Mirziyoyev SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy
   

javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Xalq so’zi 15 yanvar 2017 yil.
5. Erkin xojiev, To'lqin xojiev. Ma'muriy huquq: - T.: 2006.
7. Nazarov K. Ma'muriy huquq. O'quv qo'llanma. -T.: SamDU, 2004. - 214 b.
8. Xakimov G. Ma'muriy huquq (maхsus qism). - T.: TDYuI, 2005. - 331 b.
9. Administrative Law. Peter Leyland, Gordon Anthony.Seventh Edition, 2012.
10. Allgemeines Verwaltungsrecht, Aufl., München Hartmut Maurer: 2011.


Mavzu: Ma’muriy ish yuritish


Reja:

1. 
   Ma’muriy ish yurutishning umumiy tavsifi.
   
2. 
   Ma’muriy ish yuritish ishtirokchilari.
   
3. 
   Ma’muriy ish yuritish muddatlari va dalillar.
   

Manfaatdor shaxs va ma’muriy organ o‘rtasidagi litsenziya, ruxsat berish, ro‘yxatdan o‘tkazish va davlat xizmatlarini ko‘rsatish bilan bog’liq boshqa munosabatlar ma’muriy ish yuritish asosida amalga oshiriladi. Yuqoridagi ta’rifdan kelib chikib, shuni ta’kidlash lozimki, ma’muriy ish yuritishga kuyidagilar kiradi: ma’muriy ishni ko‘rib chikish; ma’muriy xujjatni qabul qilish; ma’muriy shikoyat bo‘yicha qayta ko‘rish; ma’muriy xujjatni ijro etish.
Ma’muriy ishni ko‘rib chiqish ma’muriy ishni qo‘zgatish bilan boshlanadi. Ma’muriy ishni boshlash uchun ikkita asos mavjud:
1. Manfaatdor shaxsning arizasi (shikoyati).
2. Ma’muriy organning tashabbusi.
Ma’muriy organga beriladigan arizada quyidagi ma’lumotlar ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak:
1) ariza berilayotgan ma’muriy organning nomi:
2) da’vogar — jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi, uning yashash joyi; agar arizachi yuridnk shaxs bo‘lsa, uning nomi va joylashgan yeri (pochta manznln), shuningdek, agar ariza vakil tomonndan berilayotgan bo‘lsa, vakilning nomi (familiyasi, ismi, ogasining ismi) va manzili;
3) arizachining talabi;
4) arizaga ilova kilinadigan hujjatlarning ro‘yxati (agar bunday hujjatlar mavjud bo‘lsa);
5) ariza berilgan sana.
Ariza arizachi yoki uning vakili tomonidan imzolanadi. Agar ariza vakil tomonidan berilgan bo‘lsa, unga ishonchnomaning yoki vakilning vakolatlarini gasdiklovchi boshka hujjatning ko‘chirma nusxasi ilova qilinishi kerak.
Boshqa jismoniy va yuridik shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab bernlgan arizada yukorida ko‘rsatilgan ma’lumotlardan tashqari o‘z manfaagi himoya qilinayotgan shaxsning nomi (familiyasi, ismi, otasining ismi), uning manzili (pochta manzili) va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa axborot ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.
Ariza va unga ilova qilinadigan hujjatlarga nisbatan qonun hujjatlarida boshqa tapablar ham nazarda tutilgan bo‘lishi mumknn. Ma’muriy organ arizachidan qonun
hujjatlarida nazarda tutilmagan axborotni yoki xujjatlarni takdim etishni talab kilishga, shuningdek, arizaga va unga ilova kilingan hujjatlarga nisbatan tazablar kuyishga hakli emas. Elektron shaklda beriladigan arizalarda arizachining elektron manzili hamda yagona identifikatori, konun hujjatlarida nazarda tutilgan xollarda esa elektron rakamli imzo va boshka rekvizitlar ko‘rsatilishi kerak. Arizada elektron manzilning ko‘rsatilganligi arizachining xabarlarni axborot tizimi orkali kabul qilishga bo‘lgan roziligidir.
Jismoniy va yuridik shaxslar arizalarni og‘zaki shaklda berishga ham hakli, bundan konun hujjatlarida to‘gridan-to‘g‘ri takiklangan xollar mustasno.
Ma’muriy organga kelib tushgan ariza o‘sha kunning o‘zida ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim. Ma’muriy organ arizachiga ariza ro‘yxatdan o‘tkazilganligini tasdiklovchi tegishli hujjat (belgi) berishi, ariza elektron shaklda berilgan takdirda esa ariza ro‘yxatdan o‘tkazilganligini ma’muriy organning rasmiy veb-saytidagi elektron xabar bilan, tegishli Szuvga havola bilan yeki konun xujjatlarida nazarda tutilgan boshka usul bilan tasdiklashi shart. Ma’muriy organda arizani ro‘yxatdan o‘tkazishni rad etishga yo‘l ko‘yilmaydi. Ma’muriy organga ariza berish uchun zarur bo‘lgan axborot ma’muriy organning mansabdor shaxsi yeki axborotni takdim etish o‘z vakolatiga kiritilgan boshka xodimi tomonidan takdim etiladi.
Ma’muriy ish yuritish ishshrokchilari kuyidagilardan iborat:
ma’muriy organ;
qabul qilingan ma’muriy xujjag yoki amalga oshirilayotgan ma’muriy harakag o‘ziga qaratilgan shaxs (adresat);
huquqlari va konuniy manfaatlariga ma’muriy hujjat yoki ma’muriy harakat daxldor bo‘lgan sud daxldor bo‘lishi mumkin bo‘lgan shaxs (uchinchi shaxs).
Ma’muriy ish yuritishning muhim ishgirokchisi bu ma’muriy organdir. O‘zbekiston Respublikasi “Ma’muriy tartib- taomillar go‘grisida"gi Qonunning 4-moddasiga ko‘ra, ma’murny organlar — ma’muriy-huqukiy faoliyat sohasida ma’muriy boshkaruv vakolati berilgan organlar, shu jumladan, davlat boshkaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari. fukarolarning o‘zini o‘zi boshkarish organlari, shunishdek, ushbu faoliyagni amalga oshirishga vakolatln bulgan boshkatashkilotlar va maxsus tuzilgan komissiyalardir.
Har qanday ish yuritish uchun dalnllar aloxida o‘rin tutadi. Ma’muriy ish yuritishni amalga oshirish sohasi kengligi uchun dalillarnnng ahamiyati kattadir.
Ma’muriy ish yuritishda dalillar ma’muriy ishni gu|ri hal kilish uchun axamiyatga ega bo‘lgan xakiqiy holatlar to‘grisidagi har qanday ma’lumotlarlan iboratdir.
Dastlabki dalil bevosita birinchi manbadan olingan dalil bo‘ladi. Misol uchun, hujjatning asl nusxasi (masalan. nikox tuzilganligi hakidagi guvohnoma) — dastlabki dalil; undan olingan nusxa — hosila.
Olingan manbasi bo‘yicha dalillar ikkitaga. ya’ni shaxsiy va ashyoviy dalillarga bo‘linadi. Shaxsiy dalillarga garaflar va uchinchi shaxslarning tilxati, guvohlarning ko‘rsatmasi. ekspertlarning xulosasi; aigyoviy dalillarga turli shakldagi buyu.mlar kiradi. Yozma dalilga kelsak. ayrim mualliflar ularni shaxsiy dazilga kiritati, chunki ular inson tomonidan tuziladi. boshqalar esa hujjatlar keng ma’noda buyumlar, moddiy dunyoning ob’ekgi hisoblanar ekan, demak, ularni ashyoviy datillarga kiritish mumkin, deya hisoblaydilar.

Ma’muriy organning ma’muriy ishni ko‘rib chikaetgan mansabdor shaxsi mazkur ishni xolisona, har tomonlama va tugri ko‘rib chikish uchun zarur bo‘lgan dalillarni yngnshnn amalga oshiradi.

Ma’muriy organ ma’muriy ish yuritishning ishtirokchilari tomonidan dalil sifatida takdim tgiladigan hujjatlarning shakliga iisbatan talablar ko‘yishga haqli emas, bundan hujjatlarning shakli konun hujjatlarida belgilangan hollardan mustasno. Ma’muriy organ faqat ma’muriy ishni to‘gri hal kilish uchun ahamiyatga ega bo‘lgan dalillarni ko‘rib chikishga kabul kiladi.
Ma’muriy organ har bir dalilni ishonchlilik, daxldorlik va maqbullik nuktai nazaridan hamda dapillarning hammasini yetarli darajada to‘planganligi bo‘yicha baholaydi. Qonun bo‘yicha muayyan isbotlash vositalari bilan tasdikpanishi kerak bo‘lgan holatlarni boshka hech kanday vositalar bilan gasdiklash mumkin emas.
Ma’muriy ish yuritishni amalga oshirishda muadaglar ayuhida o‘rin tutadi. Manfaatdor shaxsning ma’muriy ish yuritishdan asosiy e’tirozi ko‘pincha mudsatlar bilan bog’lik bo‘ladi. Ma’muriy organlarning tashabbusi bilan ma’muriy hujjatlarni kabul kilishning eng ko‘p muddatlari qonun hujjatlarida belgilanadi. Ma’muriy ish yuritish muddati qonunla nazarda tutilgan hollarda ma’muriy organ tomonidan uzaytirilishi mumkin.
Ma’muriy ish yuritish muddatining o‘tishi ariza ma’muriy organda ro‘yxatga olingan kundan e’tiboran boshlanadi. ma’muriy hujjatni ma’muriy organnish gashabbussh a ko‘ra kabul kilish uchun esa ushbu muddatning o‘tishi adresat ma’muriy ish yuritish boshlanganligi xakida tegishli tarzda xabardor kilingan kundan e’tiboran boshlanadi. Xabarnomani topshirilganligi ma’lum qilinadigan buyurtma xat orkali yuborish yoki tilxat olib topshirish yoxud xabardor kilishanligi fakti qayd etilishini ta’minlaydigan axborot tizimlaridan foydazangan xolda xabardor qilish ma’muriy ish yuritishda tegishli tarzda xabardor qilish hisoblanadi. Tegishli xabarnoma manfaatdor shaxs tomonidan olingan xabardor qilish vaqtidir.