Mavzu: Elеktr toki. O’lchov birliklari. Reja

MAVZU: Parallеl va ketma-kеt ulash, o’tkazgichlarlarning qarshiligini hisoblash. Kondеnsatorlarni ulash.
REJA:
1. Parallеl va ketma-kеt ulash.
2. O’tkazgichlarlarning qarshiligini hisoblash.
3. Kondеnsatorlarni ulash.
Amalda, ko'pincha kichik (va juda kichik) o'lchamlarga ega bo'lgan jismlar ishlatiladi, ular kichik potentsialga ega bo'lsa-da, katta zaryadni to'plashi mumkin. Bunday ob'ektlarga kondansatörler deyiladi. Kondensatorning asosiy xususiyatlaridan biri uning quvvatidir. Turli xil parametrlarga ega bo'lgan kondansatkichlar to'plamini zaxirada bo'lgan holda, agar ularning ulanishlari ishlatilsa, sig'im qiymatlari diapazoni va ish kuchlanishlari oralig'ini kengaytirish mumkin. Kondensator ulanishining uch turi mavjud: ketma-ket, parallel va aralash (parallel va ketma-ket).
Kondensatorlarning ketma-ket ulanishi
Kondensatorlarning ketma-ket ulanishi rasmda ko'rsatilgan. 1

Bu erda (1-rasm) bitta kondansatörning musbat plitasi keyingi kondansatörning manfiy plastinkasiga ulanadi. Ushbu ulanish bilan qo'shni kondansatkichlarning plitalari bitta o'tkazgich hosil qiladi. Plitalar ustida ketma-ket ulangan barcha kondansatörler teng zaryadga ega. Kondensatorlarning ketma-ket ulanishining sig'imi quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:
i-kondansatorning elektr sig'imi qayerda.
Agar ketma-ket ulanganda kondansatkichlarning sig'imlari teng bo'lsa, ularning ketma-ket ulanishining sig'imi:
bu erda N - ketma-ket ulangan kondansatkichlar soni. Bunday holda, bunday kondansatör banki bardosh beradigan cheklovchi kuchlanish (U) bo'ladi:
har bir ulanish kondensatorining cheklash kuchlanishi qayerda. Kondensatorlarni ketma-ket ulashda, akkumulyator kondansatkichlarining hech biri maksimal ish kuchlanishidan oshib ketadigan kuchlanishga ta'sir qilmasligiga e'tibor berish kerak.
Kondensatorlarning parallel ulanishi
N kondensatorlarning parallel ulanishi rasmda ko'rsatilgan. 2.

Kondensatorlar parallel ulanganda, bir xil ishorali zaryadga ega bo'lgan plitalar ulanadi (ortiqcha ortiqcha bilan; minus bilan). Ushbu ulanish natijasida har bir kondansatörning bir plitasi bir xil potentsialga ega, masalan, ikkinchisi. Parallel ulanganda barcha kondansatörlarning plitalaridagi potentsial farqlar tengdir.
Kondensatorlar parallel ravishda ulanganda, ulanishning umumiy sig'imi alohida kondansatkichlarning sig'imlarining yig'indisi sifatida hisoblanadi: