Mavzu: Elеktrolitlardagi kimyoviy muvozanat reja

Misol: kislota— asos
HCl + NH₃→ NH₄⁺ + Cl ^-
HCl + H₂O → H₃O ⁺ + Cl ^-
NH₄⁺ + OH^- → NH₃ + H_2­O
H₃O⁺ - OH^- → H₂O + H₂O
Yuqorida kislota deb atalgan moddalar orasida bir umumiylik bor. U ham bo’lsa, ular tarkibida vodorodning bo’lishidir. Reaksiya vaqtida vodorod ioni (proton) kislotadan asosga o’tadi, ya’ni asos kislota bilan reaksiyaga kirishib, kislota protonini biriktirib oladi. Shunday qilib, kislorta -asosga quyidagicha ta’rif beriladi: kislota uzidan proton ajralib chiqarish xossasiga ega modda (protonlar donori), asos-proton biriktirib olish xossasiga ega modda (protonlar akseptori)
Bu nazariya quyidagi natijalarga olib keladi.
a) kislota - asos xossasi ionlar (shu jumladan kompleks ionlar) va ionlanmagan molekulalarda ham bo’lishi ham mumkin.
b) kislota-asoslarning ionlanishi kislota (asos) xossasi bo’lgan erituvchi moddalarning reaksiyaga kirishuvi natijasida yuz beradi.
c) erituvchining kislota yoki asosligiga qarab biror modda yo kislota, yoki asos bo’lishi mumkin. Bunday anfoterlik xossa ko’pgina moddalarda uchraydi.
Kislota o’z protonini berish uchun asos bo’lishi shart.
kislota₁ aCl + H⁺ aS₂ + H⁺ → kislota₂
HCl→ Cl^- + H⁺ NH₃H⁺ → NH₄⁺
kislota₁ + aS₂ → aCl + kislota₂