Mavzu: Funksiyaning limiti va uzluksizligi
Cheksiz kichik funksiyalarni taqqoslash
Download 263.6 Kb.
|
funksiyaning limiti va uzluksizligi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Funksiyaning uzluksizligi
Cheksiz kichik funksiyalarni taqqoslash(x) va (x) funksiya xa (yoki x) da cheksiz kichik funksiyalar bo’lsin. Bu funksiyalarning yig’indisi, ayirmasi va ko’paytmasi ham cheksiz kichik funksiya bo’lishini ko’rdik. Ularning nisbati, ya‘ni bo’linmasi haqida gapirilmagan edi. Ikkita cheksiz kichik funksiyalarni ularning nisbatlarini limitiga qarab taqqoslanadi. 1-ta„rif. Agar lim 0 (yoki lim ) bo’lsa, funksiyafunksiyaga nisbatan yuqori tartibli cheksiz kichik funksiya deyiladi. Masalan x 0 da sin2 x funksiya x funksiyaga nisbatan yuqori tartibli cheksiz 2 x 0 , lim x 0 va lim sin2 x lim sin x lim sin x 10 0. kichik funksiya, chunki limsin x0 x0 x0 x x0 x x0 2-ta„rif. Agar lim A 0 bo’lsa, va funksiyalar bir xil tartibli cheksiz kichik
Masalan x 0 da sin3x va x funksiyalar bir xil tartibli cheksiz kichik sin3x funksiyalardir, chunki limsin3x 0 , lim x 0 va lim 3 0. x0 x0 x0 x 3-ta„rif. Agar lim 1 bo’lsa, va cheksiz kichik funksiyalar ekvivalent deb ataladi va ~ yoki kabi yoziladi. sin x tg x Masalan, x 0 da sinx~x, chunki lim 1 va x 0 da tgx~x, chunki lim 1. x0 x x0 x Amaliyotda qo’yidagi teoremadan ko’p foydalaniladi. Teorema. Agar ~1, ~1 bo’lsa, lim lim1 tenglik to’g’ridir. 1 Haqiqatan lim lim 1 1 lim lim1 lim1 1lim1 1 lim1. 1 1 1 1 1 1 sin5x 5x
Funksiyaning uzluksizligiArgument va funksiyaning orttirmalari y f (x) funksiya a; b intervalda aniqlangan bo’lsin. Bu intervaldan ixtiyoriy x0 nuqtani olamiz, unga funksiyaning y0 f (x0 ) qiymati mos keladi (90-chizma). a; b intervaldan olingan argumentning boshqa х qiymatiga funksiyaning y f (x) qiymati mos keladi. x x0 ayirma х argumentning x0 nuqtadagi orttirmasi deyiladi va x orqali belgilanadi.
orqali belgilanadi. Shunday qilib, x = x x0 , y = f (x) f (x0 ). Bundan x x0 x, y = f (x0 x) f (x0 ). 90-chizmada a; b intervalning hech bir nuqtasida grafigi uzilmaydigan funksiya tasvirlangan. Undan ko’rinib turibdiki argumentning kichik x orttirmasiga funksiyaning ham kichik y orttirmasi mos keladi. Boshqacha aytganda argument х ning bir-biriga yaqin qiymatlariga funksiyaning ham bir-biriga yaqin qiymatlari mos keladi. Bu qoida har qanday 1
ancha yaqin x1 106 va x2 106 qiymatlariga funksiyani bir-biridan katta farq qiladigan y1 106 va y2 106 qiymatlari mos keladi. Boshqacha aytganda argumentning juda kichik x x2 x1 2106 orttirmasiga funksiyaning ancha katta y y2 y1 2106 1 orttirmasi mos keladi. Agar biz y funksiyani x grafigini (91-chizma) kuzatsak grafikning uzilishga ega (u ikki bo’lakdan iborat) ekanligini va uzilish х ning х=0 qiymatida sodir 90-chizma. bo’lishini ko’ramiz. Shuning uchun ham argumentning x0 =0 nuqtaga yaqin nuqtalardagi kichik orttirmasiga funksiyaning kichik orttirmasi mos kelmaydi. Bu kabi hollar barcha funksiyalar sinfini ikkiga, ya‘ni grafigi uzilmaydigan va grafigi bir nechta qismlardan iborat funksiyalar sinfiga bo’lib o’rganishni taqozo etadi. Funksiyaning nuqtada va intervalda uzluksizligi y f (x) funksiya x0 nuqtada va uning biror atrofida aniqlangan bo’lsin. 1-ta„rif. lim f (x) f (x0) , (18.1) xx0 ya‘ni funksiyaning x0 nuqtadagi limiti uning shu nuqtadagi qiymatiga teng bo’lsa, y f (x) funksiya x0 nuqtada uzluksiz deb ataladi. Bu ta‘rifga teng kuchli yana bir ta‘rifni keltiramiz. 91-chizma.
x0 bo’lsa, y f (x) funksiya x0 nuqtada uzluksiz deb ataladi. 90-chizmada tasvirlangan y f (x) funksiya x0 nuqtada uzluksiz, chunki (18.2) shart bajariladi. 92-chizmada tasvirlangan y f (x) funksiya x0 nuqtada uzluksiz emas, chunki lim y 0. x0 92-chizma.
y = f (x0 x) f (x0 ) (x0 x)2 x02 x02 2x0x x2 x02 2x0x x2 . Demak, lim y lim2x0xx2 0 va y x2 funksiyani ixtiyoriy x0 x0 x0 nuqtada uzluksiz. Shunday qilib, y x2 funksiya aniqlanish sohasining har bir nuqtasida uzluksiz ekan. 2-misol. y sin x funksiyani ixtiyoriy x0 nuqtada uzluksizligini ko’rsating. Download 263.6 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling