Мавзу: Газсимон ёнилғиларнинг турлари

2. Табиий ва генератор газлари. Биогаз

• ИЁД учун ГОСТ 27577 – 2000 бўйича табиий ёнилғи газлари ҳам қўлланилади. Ушбу газлар табииий газдан олиниб, таркиби асосан метан ва этандан иборат бўлади. Газ қуйиш шахобча ушбу газлар учун махсус компрессорлардан иборат бўлиб, улар газни юқори босим остида автомобил газ баллонига компримирлайди.
• Двигателни ёнилғи билан таъминлаш тизимида 19,6 МПа ишчи босимли темир баллонлар киради. Газ баллонган заправка қилинаётган газ ҳарорати атроф-муҳит ҳароратидан 15С гача ошиб кетмалиги лозим.

Генератор гази

• Бундай газ тури қаттиқ ёнилғиларда махсус қурилмлар – газогенераторлар ёрдамида олинади. Қаттиқ ёнилғи сифатида тошкўмир ёки паст навли кўмир, торф, турли қишлоқ хўжалиги қолдиқлари брикетлари (ёғоч қипиғи, кунгабоқар пўчоғи) кабилар қўлланилади. Қаттиқ ёнилғи таркибидан келиб чиққан ҳолда генератор газлари таркиби қуйидаги оралиқларда ўзгариб туради, %: СО – 25-30, - 12-15, - 0,5-3,5, - 5-8, - 0,2-0,5, - 45-50.

•  

Биогаз

• Бу таркибида метан сақлаган газ бўлиб, юқори сифатли органик ўғитларни олиш вақтида ҳосил бўлади. Анаэробли микробиологик реакторларни кўплаб турлари ишлаб чиқилган. Биогаз таркибида метан миқдори 70% гача бўлиши мумкин. Биогазни хоҳлаган иссиқлик қурилмасида қўллаш мумкин.

Биогаз олиш технологик схемаси

3. Газсимон ёнилғиларни қўлланилишини ўзига хослиги

• Газмисон ёнилғилар бензин ва дизель ёнилғиларига нисбатан бир қанча афзалликларга эга. Газ баллонли автомобиллар сезиларли даражада суюқ ёқилғиларга нисбатан камхарждир.
• Газсимон ёнилғиларда ҳаракатланувчи двигателлар суюқ ёнилғиларда ҳаракатланувчи двигателларга нисбатан кўпроқ эксплуатцион вақт хизмат қилади. Шу билан бирга, газсимон ёнилғиларни қайта ишлаш, уларни сифатини яхшилаш жараёнлари жуда арзон ва оддий ҳисобланади.

Мавзуга оид адабиётлар

• 1. Чулков П.В., Чулков Н.П. Топлива и смазочные материалы: ассортимент, качество, применение, экология. М.: Машиностроение, 1996. 302 с.
• 2. Милованов А.В., Ведищев С.М. Топливо и смазочные материалы: Учеб. пособие. Тамбов: Изд-во Тамб. гос. техн. ун-та, 2003. 80 с.
• 3. Ҳамидов Б.Н., Фозилов С.Ф., Сайдахмедов Ш.М., Мавланов Б.А. Нефт ва газ к и м ё с и. Тошкент «Муҳаррир» – 2014 й. 596 б.

Эътиборингиз учун рахмат!