Мавзу: Грунтли тўғонлардаги сув ташламалар

1-расм. Қирғоқда жойлашган сув ташлагичлар:

• 1-расм. Қирғоқда жойлашган сув ташлагичлар:
• а,б ва в-очиқ сув ташлагич, мос равишда тезоқар, кўп поғонали шаршара ва консолли шаршара билан;
• г, д ва е-мос равишда юза, чуқур ва туб ҳамда затворлар билан бошқариладиган ёпиқ сув ташлагичлар;
• ж-босимсиз туннелли шахтали сув ташлагич

Кириш (бош) қисмининг конструкцияси бўйича очиқ сув ташлагичлар фронтал, хандакли (траншеяли), полигонал,елпиғичсимон ва бошқалар; ёпиқ сув ташлагичлар эса - хандакли, шахтали, чўмичли ва бошқа кўринишларда бўлади.

• Кириш (бош) қисмининг конструкцияси бўйича очиқ сув ташлагичлар фронтал, хандакли (траншеяли), полигонал,елпиғичсимон ва бошқалар; ёпиқ сув ташлагичлар эса - хандакли, шахтали, чўмичли ва бошқа кўринишларда бўлади.
• Бошқариш шароитлари бўйича сув ташлагичлар бошқариладиган (затворлар билан) ва бошқарилмайдиган (затворсиз, автоматик) турларга бўлинади. Сув чиқаргичлар кўп белгилари бўйича ёпиқ сув ташлагичларга ўхшаш. Уларни ҳар доим табиий грунтларда жойлаштирилади. Юқори бьефда сув сатҳи ўзгариши кичик бўлса очиқ ростлагични қўллаш мумкин. Кўп ҳолларда юқори бьефдаги сатҳ ўзгариши сезиларли бўлса ёпиқ сув чиқаргичлар ўрнатилади. Сув чиқаргичлар босимли ва босимсиз режимда ишлаши мумкин.
• Конструкцияси бўйича сув чиқаргичлар қувурли, туннелли ва комбинациялашган (қувурли ва туннелли белгилар бирикмаси) турларга бўлинади.

Ростловчи затворлар жойлашиши бўйича сув чиқаргичлар қуйидагича фарқланади: 1) сув чиқарувчи тракт бошланишидаги затворлар билан (асосан қувурли сув чиқаргичлар учун), бу ҳолатда одатда қуйи қисмида затворлар камераси, юқорисида эса туташтирувчи механизмли эстакадага эга затворларни бошқарувчи минора ўрнатилади; айрим ҳолларда минора ўрнида пастки бьеф томонидан ёки юқори қияликда (ёнбағирда) ётқизилган махсус нишаб галерея бўйлаб кириш мумкин бўлган алоҳида хона кўзда тутилади; 2) сув ташлаш тарктининг ўрта қисмидаги затворлар билан; затворларни бундай жойлаштириш бошқарадиган минора ўрнатиб ёки ўрнатмасдан қувурли ҳамда туннелли сув чиқаргичларда мумкин; 3) сув чиқаргич тарктининг охирида затвор билан; затворларни бундай жойлаштириш босимли режимда ишлайдиган сув чиқаргичлар учун, ҳамда галерея ичидаги босимли қувурли туннеллар ва қувурли сув чиқаргичлар учун характерлидир.

• Ростловчи затворлар жойлашиши бўйича сув чиқаргичлар қуйидагича фарқланади: 1) сув чиқарувчи тракт бошланишидаги затворлар билан (асосан қувурли сув чиқаргичлар учун), бу ҳолатда одатда қуйи қисмида затворлар камераси, юқорисида эса туташтирувчи механизмли эстакадага эга затворларни бошқарувчи минора ўрнатилади; айрим ҳолларда минора ўрнида пастки бьеф томонидан ёки юқори қияликда (ёнбағирда) ётқизилган махсус нишаб галерея бўйлаб кириш мумкин бўлган алоҳида хона кўзда тутилади; 2) сув ташлаш тарктининг ўрта қисмидаги затворлар билан; затворларни бундай жойлаштириш бошқарадиган минора ўрнатиб ёки ўрнатмасдан қувурли ҳамда туннелли сув чиқаргичларда мумкин; 3) сув чиқаргич тарктининг охирида затвор билан; затворларни бундай жойлаштириш босимли режимда ишлайдиган сув чиқаргичлар учун, ҳамда галерея ичидаги босимли қувурли туннеллар ва қувурли сув чиқаргичлар учун характерлидир.