Mavzu: Jahon bozorining ahamiyati va qiyosiy ustunlik hamda global savdoda ustunlik Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Ko‘pmillatli kompaniyalar (KMK) strategiyasini shakllan-tirishning shart-sharoitlari. M.Porterning xalqaro raqobat nazariyasi asosiy qoidalari
Xalqaro bozorga chiqish qo‘shimcha imkoniyatlar beradi, biroq shu bilan birga raqobat nuqtayi nazaridan yangi muammolarni ham vujudga keltiradi. Baynalmilallashtirish haqida qaror qabul qilishdan oldin quyidagi savollarga javob berish lozim:
1. Korxona xalqaro bozorga chiqish strategiyasini amalga oshirish uchun qaysi raqobatli afzalliklarga ega?
2. Potentsial muvaffaqiyat nuqtayi nazaridan geografik joylash-tirish strukturasi qanday bo‘ishi mumkin va lozim?
3. Bozorga kirib borish va faoliyat ko‘rsatishning qaysi shakllari tanlab olinishi lozim?
4. Xalqaro biznesni boshqarishning qaysi kontseptsiyasi tanlab olinishi lozim?
5. Firmaning xalqaro faollik xususiy strategiyalarida (moliyaviy, sotuv, ITTKI va h.k.) xalqaro miqyosda boshqaruv konstepstiyasi qanday aks ettirilishi va aniqlashtirilishi mumkin?
Birinchi savolga javob berishga M.Porterning xalqaro raqobat nazariyasi ancha yordam beradi. Ushbu nazariyaga muvofiq, raqobatli
afzallik kelgan mamlakat sharoitlariga uzviy bog‘liqlikda yaratiladi va qo‘llab-quvvatlanadi; kelgan mamlakat deb firma strategiyasi, asosiy mahsulotlar va va texnologiyalar ishlab chiqiladigan hamda zarur tajribaga ega ishchi kuchi mavjud bo‘lgan mamlakat tushuniladi. KMK ko‘plab mamlakatlarda faoliyat ko‘rsatadi, biroq raqobatli afzallik-larning asosi bitta yoki kamdan-kam hollarda bir nechta mamlakat-larda shakllanadi.Firmalar quyidagi hollarda raqobatli afzallikka ega bo‘ladi:
kelgan mamlakatda ixtisoslashtirilgan resurslar va ko‘nikma-larni tezda to‘plash imkoni bo‘lsa;
kelgan mamlakatda potentsial mijozlarning joriy va istiqboldagi ehtiyojlari haqida ochiqroq va aniqroq axborot mavjud bo‘lsa;
kelgan mamlakatda ta’minotchi-korxonalar yoki turdosh korxonalar jahon bozorida raqobatbardosh bo‘lsa;
kelgan mamlakatda milliy tadbirkorlik tizimi ushbu faoliyat sohasida raqobatli afzalliklarni yaratish va qo‘llab-quvvatlashga xizmat qilsa.
Sanab o‘tilgan omillar bir-biri bilan aloqada bo‘lib, tizim samarasini shakllantiradi.
Xulosa
O‘ziga xos tabiiy resurslar, arzon yoki malakali ishchi kuchining mavjudligi u yoki bu mamlakatda ishlab chiqarish xarajatlarini pasaytiradi va firmaga past xarajatlar tufayli raqobat qilish imkonini beradi. Xalqaro amaliyotda ko‘p mehnat talab qiladigan ishlab chiqarishni ishchi kuchi arzon bo‘lgan mamlakatlarga ko‘chirish keng tarqalgan (masalan, televizorlar ishlab chiqarish — AQShdan Meksikaga, chiplar ishlab chiqarish — Yaponiyadan Janubiy Koreyaga va h.k.). Qulay ishlab chiqarish omillariga ega mintaqada bir nechta raqobatchi firmalarning paydo bo‘lishi ular o‘rtasida raqobatning kuchayishi va natijada ularning tarmoqagi yetakchilik pozitsiyalari mustahkamlanishiga olib keladi. Nou-xaularni bir korxonadan boshqasiga ko‘chirib o‘tkazuvchi va yangiliklar kiritishni
tezroq joriy qilishga xizmat qiluvchi malakali ishchi kuchi mahalliy bozori vujudga keladi. Mintaqaviy hukumatlarning o‘lka farovonligining asosini tashkil etuvchi muhim soliq to‘lovchilarga e’tiborning kuchliligi bu vaziyatning mustahkamlanishiga xizmat qiladi. Mahalliy iste’molchi haddan ortiq talabchan bo‘lib qoladi va shu tariqa sifatni oshirish va narxni pasaytirishni rag‘batlantirib, chet ellik raqobatchilardan o‘zib ketishga yordam beradi.


Imkoniyatlar

Talab sharoitlari

Ishlab chiqarish omillari

Yo’ldosh va qo’llab ^Hukumat quvvatlovchi