Mavzu: Jismoniy madaniyatning jamiyatdagi vazifalari va shakllari Kirish. I. Bob. Jismoniy madaniyatning umumiy badiiyligi

1.2.Jismoniymadaniyat faoliyat turi sifatida

Jismoniy madaniyat bir xil faoliyat sifatida insonning foydali vosita faoliyati o'zining aniq asosiga ega. Boshqacha qilib aytganda, u motor faoliyatining ratsional shakllari bilan ifodalanadi (faoliyat, ularning muhim momentlari faol, mushak-skelet harakatlari tizimiga tashkil etilgan harakatlardir). Bundan tashqari, jismoniy madaniyat nafaqat barchani o'z ichiga oladi, balki ratsional motorli faoliyatning bunday shakllari, asosan, hayotda zarur bo'lgan motor ko'nikmalarini va qobiliyatlarini shakllantirishning eng kam usuli, hayotiy hayotiy jismoniy qobiliyatlarning yo'naltirilgan rivojlanishini ta'minlash, sog'liqni saqlash va ishlash holatini optimallashtirish imkonini beradi.

Bunday inson faoliyatining mazmuni jismoniy mashqlar bo'lib, ular maqsadli harakatlarga asoslanadi. Harakat - bu fiziologik mexanizmlar bilan tartibga solinadigan va organizmning ko'plab, morfologik va funktsional tizimlari tomonidan ta'minlangan muayyan usulda tashkil etilgan mushak faoliyatining samarasidir. Harakatlarning maqsadga muvofiqligi jismoniy mashqlarning operativ, joriy va uzoq muddatli maqsadlari bilan belgilanadi. Bir muayyan mashg'ulotning maqsadi to'g'ri yo'nalishdagi harakatni rivojlantirish va ma'lum bir o'lcham, tana bog'lanishlarining harakati, sport proyeksiyasi yoki o'quv qurilmasining elementlari bo'lishi mumkin. Bir qator yoki mashqlar to'plamini bajarishdan maqsad har qanday jismoniy sifat, qobiliyat yoki mahoratni olish yoki yaxshilash bo'lishi mumkin. Uzoq muddatli jismoniy mashqlarning maqsadi insonning jismoniy potentsialining yuqori darajasiga erishish, uning motor qobiliyatlari, harakatlarni to'g'ri bajarish bo'yicha ko'nikmalarni egallash, jismoniy salomatlikni shakllantirish, qat'iyatlilik, g'ayrat va shaxs uchun va jamiyat uchun muhim bo'lgan boshqa axloqiy fazilatlar va xarakter xislatlarini tarbiyalashdir. Jismoniy mashqlarning mazmuni o'z-o'zidan qarama-qarshi va ziddiyatli.
Bunday ikkilik, birinchi navbatda, jismoniy mashqlar fenomeni o'z tabiatiga ko'ra ham tabiiy, ham ijtimoiy ekanligi bilan belgilanadi.
Jismoniy mashqlardagi tabiiylik o'zining eng umumiy shaklida insonning tub harakatlari tirik sistema sifatida organizmining faolligi natijasida sodir bo'lishi bilan belgilanadi.
Taniqli sovet fiziologi N.A.Bernshteyn yozganidek, harakatlar "yashaydi va rivojlanadi" va harakatlarning "hayoti" ularning rivojlanishi jarayoniga jalb qilinishi va tanamizning hayotiy faoliyatining barcha manbalarini - hujayradan tortib bosh miyagacha amalga oshirishi tufayli mumkin bo'ladi.
Har qanday motor akti, u ong nazorati ostida bajarilishidan qat'i nazar yoki shartsiz refleks mexanizmi bilan amalga oshiriladi, qandaydir tarzda harakat energiyasini ta'minlashning fiziologik mexanizmlari va biokimyoviy jarayonlarini joylashtirish bilan birga keladi.
Insonning jismoniy faolligi, nihoyat, organizm holatini o'zgartirishga, jismoniy sifat va qobiliyatlarning yangi darajasini egallashga qaratilgan. Ikkinchisiga treningdan boshqa yo'l bilan erishib bo'lmaydi. Trening effektining asosi, uning mexanizmi barcha tirik mavjudotlarning asosiy mulkini, moslashish qobiliyatini, tashqi ta'sirlarga moslashish asosida rivojlanish qobiliyatini belgilaydi. Bu xususiyat organizmlarning yashash imkoniyatini ta'minlashda, organizmning o'zida to'xtovsiz o'zgarib turadigan holatlarida ularning yashashi va o'z-o'zini rivojlantirishini ta'minlashda asosiy narsa hisoblanadi.
O'qitish jarayonida moslashishning fiziologik mexanizmini joriy etish natijasida odam tobora ko'proq yangi jismoniy sharoitlarni to'playdi, organizmning ko'proq yangi ichki resurslarini safarbar qiladi va joylashtiradi.
Motor faoliyati tarkibining tabiiy asosining muhim elementi - bu jismoniy mashqlarni bajarishda apparatning ko'p sonli morfologik elementlari, inson harakatlari va unga bog'liq funktsional ko'rinishlarning genetik jihatdan aniqlanishidir.
Jismoniy mashqlarni ijtimoiy tashkil etishning xususiyatlarini, uzoq muddatli individual jismoniy tayyorgarlik jarayonida aksessuarlarni to'g'ri joylashtirishni, uning vositalarini ratsional tanlashni tushunish uchun inson morfofunksional tizimlarining shakllanishiga jismoniy tarbiyaning ta'sir darajasini bilish va hisobga olish muhimdir.
Zamonaviy fanlar jismoniy mashqlarning inson organizmiga ta'sirining mohiyati va natijalari, uning morfofunksional holati [G]ga oid muhim ma'lumot to'pladi.
Shunday qilib, jismoniy mashqlarning qariyalar organizmiga taʼsiri toʻgʻrisidagi qiziqarli maʼlumotlarni B.Saltib va G. oldi. 50-59 yoshdagi uch guruh abiturientlarni qiyoslagan Grimbi. Birinchi guruhdan iborat 20 yil oldin mashg'ulotlarni to'xtatgan sobiq sportchilar. Ikkinchi guruh aynan shu mutaxassisliklarning sobiq sportchilaridan iborat bo'lib, ular ushbu davrda muntazam ravishda mashq qilishni davom ettirgan. Uchinchi guruh umuman sportchi bo'lmaganlardan iborat edi. Maksimal kislorod iste'moli sportchi bo'lmagan kishida tana vazniga 30 ml / min, 38 ml / min / kg - mashq qilishni to'xtatgan sobiq sportchilar guruhida va 53 ml / min / kg - butun umr davomida muntazam motor faoliyatini amalga oshiradigan sobiq sportchilar guruhida. P. koʻrsatganidek. Sportdan pensiyaga chiqqanidan soʻng muntazam jismoniy tayyorgarlikni davom ettirgan sobiq sportchilar Shnorr yurak-qon tomir kasalliklaridan kamroq aziyat chekadi va bu kasalliklardan oʻlish ehtimoli kam boʻladi.
Ko'rib turganingizdek, muntazam jismoniy mashqlar ishtirokchilarning sog'lig'i holatidagi funktsional holatga sezilarli ta'sir ko'rsatadi.
Jismoniy mashqlar jarayonida morfologik va funksional tartibda sezilarli o'zgarishlar sodir bo'ladi; Shu bilan birga, ta'sirning tabiati turli tana tizimlari uchun noaniq va ontogenezning turli davrlarida bir xil emas.
Konservativ (rivojlanish ritmi, chiziqli o'lchov belgilari, histologik xususiyatlari) va muqobil (funktsional tizimlar, vazn), inson tanasining morfologiyasi va vazifalarining tarkibiy qismlari, iloji bo'lsa, ularning jismoniy mashqlar yordamida o'zgarishi, inson ontogenezida morfologik va funksional rivojlanishning regulyatori va stimulyatori sifatida jismoniy mashqlarning roli ayon bo'ladi.