Mavzu: Kartografiya va geoinformatika Geoaxborot tizimida ma’lumot lar tushunchasi

Vektor formatdagi fayllarning ko‘rinishi

Fayl formati	To‘liq tavsifi	Dasturda qo‘llanilishi
Coverage MDB DWG DXF DLG XPGL MIF/MID TAV DGN SDTS TIGER VPF SHP	ARC/INFO Coverage Personal Geodatabase AutoCAD Drawing File Data Interchange (Exchange) File Digital Line graphs Xewlett-Packard GRAPHIC Language MapInfo Data Transfer Files MapInfo Table MicroStation Design Files Spatial Data Transfer System Topologically Integrated Geographic Encoding and Referencing Vector Product Format Arc View SHape	ARC/INFO ArcGIS AutoCAD/ Autodesk Map Ko‘p dasturlarda Ko‘p dasturlarda Ko‘p dasturlarda MapInfo MapInfo MicroStation Ko‘p dasturlarda Ko‘p dasturlarda Harbiy kartografiyada ArcView

6. 
   rasm. Ma’lumotning bir nechta modellarda tasvirlanishi
   

(Manba: Internet)

4. 
   Atribut ma’lumot larni olish
   

Atributlar bu ma’lumotlar bazasidan o‘rin olgan matnli, sonli va belgili tavsiflardir.Atributlarda saqlanadigan ma’lumotlar umumiy, tarkibiy va belgili turlarga tegishli bodishi mumkin.
Atribut to‘g‘risidagi fikrlarni yanada kengroq yoritish uchun quyida bir misol keltiramiz (3.7-rasm). Masalan, bizga berilgan tumanda har xil turdagi uylar berilgan. GAT yordamida uning raqamli kartasini tasvirlaganimizdan so‘ng, u poligon ko‘rinishida tasvirlanadi, vaholanki bizga bu uy to‘g‘risida to‘liq ma’lumot kerak bo‘lishi mumkin. Bunda bizga atribut ma’lumotlar tushunchasi yordam beradi. Atribut ma’lumotlar bazasida bu uy to‘g‘risidagi barcha ma’lumotlar, jumladan uning maydoni, pochta manzili, qavatlar soni, ishlatilgan materiallar to‘g‘risidagi ma’lumot, poydevor turi, qurilgan yili, aholi soni va boshqalar saqlanadi.

6. 
   rasm. Atribut ma’lumotning joyda va ma’lumotlar bazasida joylashuvi
   (Manba: Muallif)
   

6. 
   rasm. Atributlarning jadvallarda joylashuvi (Manba: Longley, 2005)
   

Demak, yuqoridagi fikrlardan ko‘rinib turibdiki, atributlar jadval, belgi, son (kodlar, sonli axborot) va grafik belgi (rang, tasvir, konturlarni toddiruvchi) ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.
GATning ma’lumotlar bazasida atribut ma’lumotlarni tasvirlashning asosiy shakllaridan biri bu jadval ko‘rinishdir. Obyektning belgilarini ko‘rsatib beradigan va ma’lumotlarning mavzuli ko‘rinishiga mos keladigan atributlar jadval ko‘rinishda saqlanadi. Bunda har bir obyekt qatorlarga joylashtirilsa, ularning atribut ma’lumotlari ustunlarga joylashtiriladi (3.8-rasm).
GATda atribut ma’lumotlarning miqdori ulkandir. Ular ijtimoiy-iqtisodiy, tabiiy va aniq bo‘lgan ma’lumotlar asosida tuzilishi mumkin. Ba’zi atributlarning vazifasi faqatgina joy yoki obyektni ko‘rsatib berib, ularni bir-biridan ajratishdan iboratdir. Ko‘cha manzillari, uchastka tartib raqamlari bunga misol bo‘la oladi. Atributlar vazifalariga binoan turlarga bodinishi mumkin va ular quyidagilardan iborat:

• 
  nominal;
  
• 
  ordinal;
  
• 
  interval;
  
• 
  koeffitsiyentli;
  

• siklik.