Mavzu: keynsning tоvarlar va xizmatlar bоzоridagi makrоiqtisоdiy muvоzanat mоdeli

MAVZU: INFLYATSIYA VA ANTIINFLYATSIYA SIYOSATI.

Tuzuvchi: UrDU iqtisodiyot fakulteti, Iqtisodiyot kafedrasi dotsenti, Iqtisodiyot fanlari bo’yicha falsafa doktori Tadjiev B.U.

4.1 Inflyatsiya: mohiyati, hisoblanishi va turlari. Inflyatsiya sur’ati. Inflyatsiyaning sabablari, pulning miqdoriy nazariyasi. Pul massasining ko’payishi. Pulning aylanish tezligi ortishi. Mahsulot ishlab chiqarish hajmlarining pasayishi. Iqtisodiyotdagi monopolizm darajasi. Davlat xarajatlari. Inflyatsion soliq. Inflyatsiyaning sur’atlariga ko’ra turlari. 4.2 Talab inflyatsiyasi: mohiyati va modeli. Inflyatsion kutish. Inflyatsiyaning kritik nuqtasi. Xarajatlar inflyatsiyasi: mohiyati va modeli. Firmalar monopolizmi va kasaba uyushmalari monopolizmi. Xomashyo va energiya baholarining o’sishi. Talab va taklif inflyatsiyasining qo’shilishi modeli. Inflyatsion spiral. Ochiq va bosib turilgan inflyatsiya. Bozor mexanizmi deformatsiyasi. Baho signallarining buzilishi. Kutilgan va kutilmagan inflyatsiya. Inflyatsiya va foiz stavkalari. Fisher samarasi. Inflyatsiyaning ijtimoiy oqibatlari. 4.3 Inflyatsiya va ishsizlik. Fillips egri chizig’i. Inflyatsiya sur’ati va ishsizlik darajasi o’rtasidagi optimal mutanosiblik. 4.4 Aksilinflyatsiya siyosatining mohiyati, vositalari. “Karaxt qilib davolash” va gradualizm. Adaptatsiya syosati. Baholar va daromadlar siyosati. O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotidagi inflyatsiya jarayonlari va aksilinflyatsiya siyosati xususiyatlari.

INFLYATSIYA

• Inflyatsiya ( lotincha inflatio - shishish, bo’rtish, taranglashish) – ma’lum davr mobaynida mamlakatda baholar o’rtacha (umumiy) darajasining barqaror o’sishi, pulning xarid qobiliyatini uzoq muddatli pasayishi. Inflyatsiya bozor iqtisodiyotining asosiy izdan chiqaruvchi omillari jumlasiga kiradi, uning sur’ati qanchalik yuqori bo’lsa, iqtisodiyotga xavfli ta’siri shunchalik katta bo’ladi. Ayniqsa bir iqtisodiy tizimdan ikkinchi bir iqtisodiy tizimga o’tayotgan mamlakatlarda inflyatsiyaning iqtisodiyotga ta’siri ancha xavfli. Chunki, bu davr narxlarning erkinlashuvi va shunga muvofiq ularning umumiy darajasi keskin oshib ketishi bilan bog’liq.