Mavzu: keynsning tоvarlar va xizmatlar bоzоridagi makrоiqtisоdiy muvоzanat mоdeli

Инфляция ўлчаниши

Истеъмол нархлар индекси ёрдамида
ИНИ0 – ўтган йилнинг ИНИ
ИНИ1 – жорий йилнинг ИНИ
70 миқдор қоидаси ёрдамида:
70
инфляция суръати
Инфляция суръатини ҳисоблашда ИНИ кўрсаткичининг фойдалилиги истеъмол саватини тўғри аниқланишига боғлиқ
= неча йилдан кейин нархлар даражаси икки баравар ошади

INFLYATSIYA DARAJASI

• Baholar o’rtacha (umumiy) darajasining nisbiy o’zgarishi inflyatsiya darajasi (baholarning o’sish sur’ati) deb ataladi. Makroiqtisodiy modellarda inflyatsiya darajasi quyidagicha ifodalanishi mumkin:
• Инфляцияни миқдоран ўлчаш учун макроиқтисодиётда «70-миқдор қоидаси» деб аталган усулдан ҳам фойдаланилади. Бу усул нархларнинг барқарор ўсиши шароитида инфляция даражаси неча йилда икки бараварга ошишини аниқлаш имконини беради.

bunda: – yillik inflyatsiya sur’ati; P - joriy yilning narxlar indeksi; P-1 - o’tgan yilning narxlar indeksi.

70-MIQDOR QOIDASI

Misol uchun, yillik inflyatsiya darajasi 7 % ga teng bo’lsa, taxminan 10 yilda baholar ikki martaga oshadi, ya’ni, (70:7 = 10).
Реал ЯММ ва жамғарманинг неча йилдан сўнг икки марта ошишини ҳисоблаш зарур бўлган ҳолларда ҳам «70-миқдор қоидасидан» фойдаланилади.

Инфляциянинг келиб чиқиш сабабларига кўра

Инфляция
Талаб инфляцияси
Таклиф инфляцияси

TALAB INFLYATSIYASI

Talab inflyatsiyasi iqtisodiyotda talab keskin oshib ketishi va uni ishlab chiqarishning real hajmi bilan qondirish mumkin bo’lmay qolgan sharoitlarda kelib chiqadi. Ya’ni, to’liq bandlilikka yaqin sharoitda iqtisodiyotning ishlab chiqarish imkoniyatlari o’sib borayotgan yalpi talabni qondirolmaydi. Ortiqcha talab esa real tovarlar bahosining ko’payishiga iqtisodiy bosim beradi va talab inflyatsiyasi kelib chiqadi. Yoki, oddiy so’zlar bilan aytganda, «haddan ziyod pullar haddan kam tovarlarni ovlaydi». Talab inflyatsiyasini keltirib chiqaruvchi asosiy sabablar aholining ish bilan to’liq bandligi va ish haqining oshib borishi hisoblanadi. Demak, inflyatsiya talab, taklif, ish bilan bandlik, baho, ishlab chiqarish sur’atlari kabi ko’pgina omillarga bog’liq.