Mavzu: Korxonaning moliyaviy resruslari

 
3. Aktsiyalarni chiqarish va joylashtirish. 
Aktsiya - xissadorlik jamiyati mablagiga kushilgan ulushni ifodalovchi, 
uning egasiga sof foydaning bir kismini olish va ushbu jamiyatni boshqarishda 
qatnashish huquqlarini beruvchi kimmatli kogozdir. 
Aktsiya kimmatli kogozlar bozorida oldi-sotdi kilinadi. Aktsiya qiymati 
aktsiyada kayd etilgan pul mikdoridir. U sotiladigan narx aktsiya kursi deb 
ataladi. 
Aktsiya o’zining maxsus va o’ziga xos sifatlariga ega bo’lib, u boshqa 
turdagi kimmatli kogozlar orasida aloxida urin tutadi. Ana shunday 
xususiyatlaridan biri amal qilish muddati belgilanmagan kimmatli kogoz 
ekanligidir. U aktsiyani chiqargan xissadorlik jamiyati faoliyati tugatilgunga 
kadar amal kilaveradi. Sotib olingan aktsiya o’z xissadorlarga jamiyat 
ixtiyoridagi umumiy mulkdan o’ziga tegishli ulushga huquqi borligi to’g’risida 
guvoxlik beradi. 
Xar qanday aktsiyani, u fukaro yoki yuridik shaxs tomonidan sotib 
olinganmi yoki bepul ega bo’linganmi, mulkdor Qonunchilikka mos ravishda 
cheklanmagan xolda sotishi mumkin. 
Aktsiya egasi, agar xissadorlik jamiyatining faoliyati tugatilsa, shu 
jamiyatning mulkini taksimlashda ishtirok etish huquqiga egadir. 
Boshqa kimmatli kogozlar (xazina majburiyatlari, obligao’iyalar, veksellar, 
depozit sertifikatlari) amalda kredit kuroli bo’lib, kredit munosabatlarini o’zida 

---

aks ettirsa, aktsiya mulkchilik munosabatlarini boshqaruvchi vosita hisoblanadi. 
Aktsiya egasi kompaniya xissadorlarining umumiy yigilishida u yoki bu qaror 
uchun ovoz berar ekan, mazkur jamiyatni boshqarishda ishtirok etish huquqiga 
ega hisoblanadi. 
Mamlakatimiz xududida chiqarilayotgan aktsiyalar quyidagi turlarga 
bo’linadi: 

Nomi yozilgan va "ko’rsatuvchiga". Nomi yozilgan aktsiyada egasining 
ismi sharifi albatta yozilgan bo’lishi shart, agar aktsiyaning egasi yuridik shaxs 
bulsa, u xolda aktsiyaga korxonaning nomi yoziladi. Nomi yozilgan aktsiyalar 
odatda nisbatan balandrok qiymatli qilib chiqariladi. Bu ularning fond 
bozoridagi muomalasi xususiyati bilan belgilanadi. 
