Mavzu: M41 avtomobil yo‘li bilan Termiz daryo portini birlashtiruvchi k-600 avtomobil yo‘lining 4 km qismini rekonstruksiya qilish loyihasini ishlab chiqish

AVTOMOBIL YO‘LINING TEXNIK-IQTISODIY KO‘RSATKICHLARI
Avtomobil yo‘lining texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarida talabalar mavjud yo’lning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini SHNQ 2.05.02-07 da keltirilgan talablar asosida 1-jadvaldagi kabi aks ettiradilar va qayta qurilayotgan yo’lning ko’rsatkichlarini ham keltirib o’tadilar.
Avtomobil yo‘lining poyi va qatnov qismi ko‘ndalang kesimining asosiy o‘lchamlari yo‘lning toifasi va vazifasiga ko‘ra SHNQ 2.05.02-07 ga asosan qabul qilinadi I va II toifali avtomobil yo‘llari qismlarida, yo‘ldan foydalanishning birinchi besh yilligidagi harakat jadalligi istiqboldagi hisobning 50 % ni tashkil qilsa va undan oshsa, loyihada aniqlangan va asoslangan joylarda, shuningdek kesishma, tutashmalarda va I va II darajali yo‘llaridan chiqish (tezlikni o‘zgartirish tasmalari qurish ko‘zda tutilmaydigan) tarmoqlarida, yo‘l yoqasining ikki tomonida, kamida 100 m masofada kengligi 2,5 m bo‘lgan to‘xtash tasmasi qurilishini SHNQ 2.05.02-07 7.31-bandga muvofiq ko‘zda tutish lozim.
1-jadval

Ko‘rsatkichlar	O‘lchov birligi	Qiymatlar	Qiymatlar
Yo‘l toifasi	-	2-toifada	1b-toifada
Hisobiy tezlik	km/s	120	120
Harakat tasmasining soni	dona	2	4
Harakat tasmasining kengligi	m	3.75	3.75
Qatnov qismi kengligi	m	7.5	15
Yo‘l yoqasi kengligi	m	3.75	3.75
Yo‘l yoqasidagi chetki tasma kengligi	m	0.75	0,75
Yo‘l yoqasining mustahkamlangan qismi kengligi	m	3	3
Yo‘l poyi kengligi	m	15	27.5
Eng katta bo‘ylama nishablik	‰	40	40
Harakat qismining ko‘ndalang nishabligi	‰	15	15-20
Yo‘l yoqasining ko‘ndalang nishabligi	‰	20-25	25-30
Rejadagi egri radiusi -tavsiya etilgan -eng kichik	m		2000(3000) 800
Bo‘ylama profildagi vertikal egri radiusi Qavariqda -tavsiya etilgan -eng kichik Botiqda: -tavsiya etilgan -eng kichik	m		70000 15000 8000 3000

I va II toifali avtomobil yo’llari qisimlarida, yo’ldan foydalanishning birinchi besh yilligidagi harakat jadalligi istiqboldagi hisobning 50 % tashkil qilsa va undan oshsa, loyihada aniqlangan va asoslangan joylarda, shuningdek kesishma, tutashmalarda I va II darajali yo’llardan chiqish (tezlikni o’zgartirish tasmalari qurish ko’zda tutilmaydigan) tarmoqlarida, yo‘l yoqasining ikki tomonida, kamida 100 m masofada kengligi 2.5 m bo’lgan to’xtash tasmasi qurilishini SHNQ 2.05.02-07 ning 7.31-bandiga muofiq ko’zda tutish lozim.

№	Ko’rsatkichlar	O’lchov birligi	Qiymati
1	Yo’l toifasi	II
2	Harakat tasmasining soni	Ta	2
3	harakat tasmasining kengligi	M	3.75
4	Qatnov qismining kengligi	м	7.5
5	Yo’l yoqasining kenligi	м	3.75
6	Yo’l yoqasining chetki tasma kengligi	м	0.75
7	Yo’l poyining kengligi	м	15

Yo’llarning toifasi ularning belgilangan vazifasi va istiqboldagi harakat jadalligiga qarab SHNQ 2.05.02-07 ga asosan qabul qilinadi.

Yo’lning kelajakdagi kutilgan harakat jadalligini hisoblash.
Kelajakdagi sutkalik harakat jadalligi iqtisodiy qidiruvlar asosida aniqlanadi.
M41 avtomobil yo‘li bilan Termiz daryo portini birlashtiruvchi 4k-600 avtomobil yo‘lining 2-5.4 km avtomobil yo’lining mavjud va kelajakdagi xarakat jadalligi va tarkibi quydagicha 2021-yilning birinchi choragida : M41 avtomobil yo‘li bilan Termiz daryo portini birlashtiruvchi 4k-600 avtomobil yo‘lining 2-5.4 km bo’lagida xarakat jadalligi Njad=5700 dona/sut ni tashkil etadi. Shunga asosan kelajaldagi o’rtacha yillik, o’rtacha sutkalik harakat jadalligi quyidagi emperik formula yordamida aniqlanadi.
N_kel N _jad (1)^t
Бу ерда: N jad - Joriy yildagi o’rtcha sutkalik harakat jadalligi;
 -yillik o’sish kaefitsenti;
t -yo’ldan foydalanish yili kaefitsenti.
Mavjud avtomobil yo’lida harakat jadalligi 5700 dona/sutkani tashkil etib, uni 10, 15 va 20 yildan keyingi kutilayotgan harakat jadalligini bashorat qilishimiz lozim bo’ladi. Loyihalaniyotgan аvtomobil yo’li Surxondaryo viloyatidan o’tgan bo’lib undagi yillik o’sish kaefitsentini 0,03 % deb qabul qilamiz.
U holda (1)^t ning miqdori 10 yildan keyin 1,34 ni, 15 yildan so’ng 1,55 ni, 20 yildan keyin esa 1,80 ni tashkil qiladi.
Kutilayotgan kelajakdag sutkalik harakat jadalligining qiymati quyidagicha bo’ladi :