Mavzu: mehnat tarbiyasi

2. MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA MEHNAT TARBIYASINING VAZIFALARI

Mehnat tarbiyasi bolalarga mehnatning mohiyatini chuqur anglatish, ularda mehnatga ongli munosabat, shuningdek, muayyan ijtimoiy foydali harakat ko‘nikma va malakalarini shakllantirishga yo'naltirilgan pedagogik faoliyat jarayoni bo‘lib, ijtimoiy tarbiyaning muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi. Mehnat tarbiyasining maqsadi bolalarda mehnatga ongli munosabatni shakllantirishdir. Shuningdek, mehnat orqali bolalari har tomonlama rivojlantirish, m a’naviy-axloqiy fazilatlarni tarkib toptirish, kelajakdagi mehnat faoliyatiga ruhiy jihatdan tayyorlash, ularga mehnat qilish xohishini singdirib borish ham alohida ahamiyatga ega. Maktabgacha ta’lim muassasasidagi mehnat tarbiyasining vazifalari xilma-xil bo‘lib, ularni quyidagi uch katta guruhga tasnif etish mumkin: Birinchi guruh vazifalari bolalarning mustaqil mehnat faoliyatiga pedagogik ta’sir ko'rsatish bilan belgilanadi:

-bolalarni maqsad qo‘yishga, mehnat ko‘nikma va malakalari, mehnat madaniyati bo‘yicha kerakli materiallar va mehnat qurollarini tanlab olishga o‘rgatish;
- bolalarda bo‘lajak mehnat faoliyatini shakllantirish, mehnat jarayonlarini mehnatda qatnashuvchilar o‘rtasida taqsimlash, mehnatda yaxshi natijalarga erishish malakalarini shakllantirish;
- mehnat faoliyatining dastlabki ijtimoiy sabablarini shakllantirish, buyumlar va harakatlarga qiziqish uyg'otish orqali mehnat natijalariga erishish, katta guruhlarda esa mehnatning ijtimoiy ahamiyatli ekanligini anglab etish.
Ikkinchi guruh vazifalari kattalar mehnatiga ijobiy munosabatni tarbiyalashga qaratilgan:
- bolalarga kattalarni qanday natijalarga erishish uchun mehnat qilayotganini tushuntirish;
- bolalarda mehnat ahliga hurmatni, ularga qo‘lidan kelganicha yordam berish xohishlarini tarbiyalash;
- kattalarning mehnat natijalarini asrab-avaylashga o ‘rgatish.
Uchinchi guruh vazifalari mehnat faoliyatida bola shaxsini shakllantirishga qaratilgan:
- bolalarda mehnatsevarlik, har qanday mehnatga qatnashish, boshlagan ishini oxiriga yetkazish uchun bor kuchini ayamaslik, o'z shaxsiy mehnatiga nisbatan to‘g‘ri munosabatni tarbiyalash:
- javobgarlik, mustaqillik, maqsadga qaratilganlik, qat’iylik, tashabbuskorlik va faollik, sabr-matonatlilik, chidamlilik kabi bola shaxsining axloqiy sifatlarini tarbiyalash.
- madaniy xulq va o‘z tengdoshlariga nisbatan ijobiy munosabatni tarbiyalash, o‘zaro kelishgan holda birga ishlay olish, jam oa ishida natijaga erishguncha o'z mehnati bilan qatnashish, o‘zi va o‘rtoqlarining mehnatini xolisona baholash, yordam berish.
Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni kattalar mehnati bilan tanishtirish orqali ularga kattalar mehnati ijtimoiy-foydali, ishlab chiqarish mehnati bo‘lib, moddiy va ma’naviy boyliklami yaratishga qaratilganligi haqida tushuncha berish, kattalar mehnati haqida aniq bilim va tasavvur hosil qilish, mehnat va mehnat natijalarini qadrlashga o‘rgatish, mehnatga qiziqish va muhabbatni uyg'otish, mehnat qilish xohishini tarbiyalash kabilar amalga oshiriladi. Kattalar mehnati bilan tanishtirish “Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar rivojlanishiga qo'yiladigan Davlat talablari” asosida ishlab chiqilgan “Ilk qadam” tayanch dasturining “Atrof-olam to‘g‘risida bilimga ega bo’lish va uni anglash” bo’limida berilgan. “Ilk qadam" dasturiga binoan har bir yosh guruhidagi bolalar kattalar mehnati to‘g‘risida quyidagi bilim va tasavvurlami egallab olishlari lozim: