Mavzu: Minerallar va togʻ jinslari, ularning tasnifi mundarija I. Kirish
Download 193 Kb. Pdf ko'rish
|
(о)Minerallar va togʻ jinslari, ularning
|
24 III. Xulosa Tog 'jinslari va minerallar o'rtasidagi farq shunchaki tashqi ko'rinish emas. Bu ularning vaqt o'tishi bilan yaratilgan uslubi, shuningdek, ularning noyob makiyaj tarkibi bilan bog'liq. Ehtimol, foydali qazilmalarning tijoriy qiymati juda katta va bu minerallarni qazib olish uchun tog 'jinslari qazib olinadi, deyish yaxshiroq bo'lar edi. Toshlarda maqtovli darvozabonlar o'ynaydilar, ular o'zlarining xazinalarida foydali qazilmalarni topadilar. Keling, tog 'jinslari va minerallar o'rtasidagi asosiy farqni, tabiatning ushbu ikki ajoyib mo''jizasini yaxshiroq bilib olishingiz uchun ajratib qo'yaylik. Yer qobig‘ining ichida va uning sirtida bo‘lib turadigan xima-xil fizik- kimyoviy va termodinamik jarayonlar natijasida vujudga kelgan tabiiy kimyoviy birikmalar yoki sof tug‘ma elementlar minerallar deb yuritiladi. Yerning ustki qattik qobig‘i litosfera deb ataladi. U turli tog‘ jinslaridan, kamroq ma’danlardan tuzilgan. Tog‘ jinslari va ma’danlar har xil minerallardan tashkil topgan. Bu atama qadimiy "mineral", ya’ni ma’danli tosh, ma’danning parchasi degan so‘zdan kelib chiqqan. Minerallar Yer qobig‘ida sodir bo‘ladigan xilma-xil fizik-kimyoviy jarayonlarning tabiiy birikmalaridan iborat. Tabiatdagi minerallar, asosan qattiq holatda uchraydi, lekin simob, suv va neft kabi suyuq minerallar ham bor. Gazsimon minerallardan esa karbonat angidridi, vodorod sulfidi, sulfid angidrid gazi va boshqalarni misol qilib ko‘rsatish mumkin. Hozirgi vaqtda taxminan 4000 dan ortiq minerallar va ularning turi turi aniqlangan. Tog‘ jinslarining hosil bo‘lishida, asosan faqat 50 taga yaqin mineral qatnashadi. Bunday minerallar jins hosil qiluvchi minerallar deb yuritiladi. |
