Mavzu: Moddiy resurslar bilan taminlanganlik tahlili Reja

Xususiy ko’rsatkichlarning material sig’imining umumlashtirma ko’rsatkichiga ta’siri

Ko’rsatkich	Reja bo’yicha	Hisobot bo’yicha	Rejadan og’ish
Taqqoslama narxlarda mahsulot ishlab chiqarish, ming so’m	220388	254550	+34162
Moddiy xarajatlar, ming so’m, jumladan:	143252	166730	+23478
xom ashyo va materiallar	45179	52946	+7767
Yarimfabrikatlar	84629	96474	+11845
Yoqilg’i	7934	8909	+975
Energiya	2865	5092	+2227
boshqa materia xarajatlar	2645	3309	+464
umumiy material sig’imi, tiyin, jumladan:(2q:1q)	65,0	65,5	+0,5
xom ashyo qismida material sig’imi (3q:1q)	20,5	20,8	+0,3
yarimfabrikatlar material sig’imi (4q:1q)	38,4	37,9	-0,5
yoqilg’i material sig’imi (5q:1q)	3,6	3,5	-0,1
energiya sig’imi (6q:1q)	1,3	2,0	+0,7
boshqa materiallar bo’yicha material sig’imi (7q:1q)	1,2	1,3	+0,1

Ma’lumotlar shuni ko’rsatadiki, mahsulot material sig’imining rejaga nisbatan 0,5 tiyinga ortishi boshqa material sarflari bo’yicha xom ashyo sig’imi, energiya sig’imi va mahsulot sig’imi mos ravishda 0,3; 0,7; 0,1 tiyinga ortishi oqibatida sodir bo’lgan. Boshqa teng sharoitlarda ushbu omillar hisobiga material sig’imi 1,1 tiyinga kamayishi mumkin edi (0,3 + 0,7 + 0,1). Qolgan materiallar bo’yicha mahsulot material sig’imining 0,6 tiyinga kamayishi e’tiborga loyiq (0,5 + 0,1).
6. Moddiy resurslarning ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmiga ta’sirini omilli tahlili
Mahsulot(ish, xizmat)lar ishlab chiqarish tannarxida moddiy resurslar xarajatlari salmoqli o’ringa ega bo’lib, ulardan samarali foydalanish bugunning dolzarb masalalaridan sanaladi. Shuning uchun, ulardan samarali foydalanish ko’rsatkichlarining dinamik o’zgarishiga omilli baho berilib, boy berilgan imkoniyatlar aniqlanadi.
Moddiy resurslardan samarali foydalanish ko’rsatkichlarini omilli tahlili

Ko’rsatkichlar	Biznes reja	Haqiqatda	Farqi (,-)
1. Ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmi, ming so’m	197000	201000	+4000
2. Moddiy resurs xarajatlari, ming so’m	63000	72000	+9000
3. Material qaytimi, so’m (1/2)	3,13	2,79	-0,34
4. Material sig’imi, so’m (2/1)	0,32	0,36	+0,04

5. Material qaytimining o’zgarishi, so’m:	x	x
-0,34
5.1. Ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmining o’zgarishi hisobiga, so’m	x	x	0,06
5.2. Moddiy resurs xarajatlarining o’zgarishi hisobiga, so’m	x	x	-0,40
6. Mehnat sig’imining o’zgarishi, so’m:	x	x	0,04
6.1. Ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmining o’zgarishi hisobiga, so’m	x	x	0,06
6.2. Moddiy resurs xarajatlarining o’zgarishi hisobiga, so’m	x	x	-0,40

Tahlil etilayotgan jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, xo’jalik yurituvchi sub’ekti hisobot davrida moddiy xarajatlardan samarasiz foydalangan. Natijada, biznes rejada belgilangan material qaytimi haqiqatda 0,34 (2,79-3,13) so’mga kam bo’lgan. Unga mos ravishda bir so’mlik mahsulot(ish, xizmat)lar hajmida material xarajatlari 0,04 (0,36-0,34) so’mga ortgan. Moddiy resurslardan samarali foydalanish ko’rsatkichlariga omillar ta’siri hisob-kitoblarda aks ettirilgan.
1. Mehnat unumdorligiga omillar ta’siri quyidagicha bo’lgan:
1.1. Ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)larning o’zgarishi hisobiga
1.2. Moddiy resurs xarajatlarining o’zgarishi hisobiga
2. Mehnat sig’imining o’zgarishiga omillar ta’siri quyidagicha bo’lgan:
2.1. Ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)larning o’zgarishi hisobiga
2.2. Moddiy resurs xarajatlarining o’zgarishi hisobiga
Hisob-kitoblar:
Moddiy resurslardan samarali foydalanish tahlili asosida ortiqcha sarf-xarajatlar hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot(ish, xizmat)lar hajmidan boy berilgan tovarlar miqdori yoki ulardan unumli foydalanish natijasida qo’shimcha yaratilgan boyliklarni aniqlash mumkin