Mavzu. Nuklein kislotaning genetik roli

N
N
N
N
NH
2
C C C C C H
2
OH
H H H H
OHOH
O
Аденозин
Тимидин
N
N
O
O
H
C H
3
O
OH
OH
H
H
H
H
C H
2
OH
C
C
C
C
N
N
N
N
NH
2
C C C C C H
2
O
H H H H
OHOH
O
P O
OH
OH
АМФ ( аденозин-5-монофосфат)

---

Nukleoziddifosfat va nukleotidtrifosfat tarkibidagi fosfat kislotalari bir-birlari 
bilan yuqori potentsial energiyaga ega bo’lgan angidrid bog’lari orqali bog’lanib, 
ularni makroerglar deb ataladi. Makroergli ribonukleatidtrifosfatlar RNK va 
DNKlarning biosintezida dastlabki substrat hisoblanadi. 
Hujayra metabolizmida ATF markaziy o’rin egallab oksidlanishi, substratli 
va fotosintetik fosforlanish reaktsiyalarining mahsuli bo’lib, organizmda 
akkumulyatorlik vazifasini o’taydi. Har qanday biologik jarayonlarda energiya 
manbai sifatida ATF xizmat qiladi. ATF dan tashqari bo’lgan trifsfatlar ham 
muayyan 
biologik 
vazifalarni 
bajaradilar. 
Jumladan, 
GTF 
oqsilning 
translyatsiyasida, UTF uglevodlar sintezida va TSTF esa glitserofosfolipidlar 
biosintezida ishtirok etadilar. 
Nukleotidlarning molekulyar og’irligi 330 ga teng. Bakteriofagdagi nuklein 
kislotasining molekulyar massasi 1,9.10
6
Da. Demak, tarkibida 5760 nukleotid 
qoldig’i bor (900000:330). 
Hujayrada oddiy nukleotidlardan tashqari yana tsiklik -3
/
,5
/
-adenil va tsiklik 
3
/
,5
/
guanil kislotalar ham uchraydi: 
TSiklik nukleotidlar biologik faol moddalar bo’lib, hujayraga tashqaridan 
keladigan xabarlar (gormon, neyromediator va boshqa) uchun vositachilik rolini 
bajaradilar. Ular tsiklaza fermentlari yordamida sintezlanib, faolliklari esa har xil 
effektorlar, jumladan, gormonlar orqali boshqariladi.