Қумтуткичлар тозаланадиган оқава сувларнинг суткадаги миқдори 100 метр кубдан ошганда лойиҳаланади.
Қумтуткичларнинг горизонтал оқава сувларни айланма ва тўғри чизиқ бўйлаб ҳаракатланадиган, аеротсияланадиган, тангенатсиал турлари мавжуд.
Қумтутгич тагига чўккан қумларни учида жойлаштирилган чуқурчага суради ва тўпланган қумлар ундан ташқарига гидроелеваторлар ёрдамида чиқарилади.
Горизонтал қумтуткичлар ишлатилганда иншоотдан оқава сув билан биргаликда қум зарралари ҳам оқиб ўтади ва шу билан бирга зарраларнинг катта-кичиклиги ва солиштирма оғирлигига кўра, бу зарралар оғирлик кучи таъсирида пастки қисмига чўка бошлайди. Оқава сувларнинг қумтуткичлардан оқиб ўтиш тезлиги маълум бир чегарада бўлиши керак. Маиший-хўжалик оқава сувлари минимал оқими учун 0,15 м/сек, максимал оқим учун 0,3 м/сек.
Қумтуткичлар йиғма темир-бетондан қурилади. Тангенсиал қумтуткичлар доира шаклида бўлиб, оқава сувларга тангенсиал ҳолатда юборилади. Бундай ҳолларда оқава сув таркибидаги қум зарраларига оғирлик кучи таъсиридан ташқари, марказдан қочирма куч ҳам таъсир қилади. Тангенсиал қумтуткичлар ёрдамида органик ифлос моддалардан холи бўлган қумларни тўла миқдорда сувдан ажратиб олиш мумкин.
Аеротсияланадиган қумтуткичлар узайтирилган резервуар шаклида қурилиб, уларга сувларни аеротсиялаш учун ҳаво юборилади, натижада қумтуткичларда оқава сувлар айланма ҳаракат қилади, қумларнинг қумтуткичда тутилиш имконияти ошади.
Горизонтал қумтуткичларда суткада тутилган қум миқдори 0,5 метр кубдан кўп бўлганда, қумни ташқарига чиқариш механизатсиялаштирилади.
Қумтуткичларнинг оқава сувларни тозаловчи стансиясининг суткадаги тозалаш қуввати 100 метр куб ва ундан юқори бўлганда, Қурилиш меъёрлари ва қоидаларининг 7.248 бандидаги кўрсатмаларга амал қилган ҳолда лойиҳаланади. Қумтуткичлар сони ёки бўлимларининг сони иккитадан кам бўлмаслиги, шу билан бирга қумтуткичларнинг ҳаммаси ёки бўлимларининг барчаси ишлайдиган бўлиши шарт. Қумтуткичлардаги тутилган қумларни тўдалаш механизатсиялаштирилган бўлса, у ҳолда ишлайдиган қумтуткичлардан ташқари яна резерв қумтуткичлар ўрнатилиши мўлжалланиши керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |
