Mavzu: Ochiq iqtisodiyotda tashqi savdoning ahamiyati-Kapital va Valyutaga ta’sirlar

Iqtisodiyotning ochiqligi va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi darajasiga ta’sir etuvchi omillar:

Iqtisodiyotning ochiqligi va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi darajasiga ta’sir etuvchi omillar:

Mamlakat ichki bozorining xavfi;

Mamlakatning iqtisodiy rivojlanish darajasi;

Mamlakatning xalqaro mehnat taqsimotida ishtirok etishining roli;

Eksportning import bojlar darajasi.

Ochiq iqtisodiy mezon:

Iqtisodiyotning iqtisodiy muvofiqligi va xalqaro raqobatbardoshlik oqimini rag’batlantiruvchi qulay sarmoyaviy muhhitni rag’batlantiradi.

Iqtisodiyotning ochiqligi darajasini o'lchash maqsadida foydalaniladigan ko'rsatkichlar ko'pincha qo'llaniladi: eksport kvotasi, import qilingan kvota, tashqi savdo kvotasi.

Eksport kvotasi - bu eksportning umuman, butun va yakka tartibdagi sanoat tarmoqlari yoki boshqa mahsulotlar shaklida bo'lgan miqdoriy ko'rsatkich. Butun milliy iqtisodiyot doirasida eksport (E) eksport xarajatlarining foiz hisobiga yalpi ichki mahsulot (YaIM) qiymati deb hisoblanadi.

Eksport kvotasi - bu eksportning umuman, butun va yakka tartibdagi sanoat tarmoqlari yoki boshqa mahsulotlar shaklida bo'lgan miqdoriy ko'rsatkich. Butun milliy iqtisodiyot doirasida eksport (E) eksport xarajatlarining foiz hisobiga yalpi ichki mahsulot (YaIM) qiymati deb hisoblanadi.

Import kvotasi - bu milliy iqtisodiyot va turli xil mahsulotlar bo'yicha individual sanoat uchun import va individual sanoat ahamiyatini tavsiflovchi miqdoriy ko'rsatkich. Butun milliy iqtisodiyot doirasida import kvotasi import qiymati (lar) ning YaIM narxiga nisbati sifatida hisoblanadi.

Tashqi savdo kvotasi eksport va importning umumiy narxining yarmiga bo'linganligi, yalpi ichki mahsulotning narxiga nisbatan yarmiga bo'linadi.

Biror mamlakatning tashqi iqtisodiy faoliyatiga bevosita va bilvosita aralashuv jarayoni eksport va import hajmi va tarkibiga ta'sir ko'rsatish orqali ichki bandlikni ta'minlash, iqtisodiy o'sishga erishish, makroiqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, to'lov balansini yaxshilash hamda valyuta kursini tartibga solish maqsadlarini ko'zda tutadi. Davlat tomonidan amalga oshiriladigan bunday tadbirlar savdo siyosati deb yuritiladi. Savdo siyosati-budjet soliq siyosatining tashqi savdo hajmlarini soliqlar, subsidiyalar, valyuta nazorati va import va eksportni to'g'ridan-to'g'ri cheklashlar orqali tartibga solishni o'z ichiga olgan nisbatan mustaqil yo'nalishdir.