Mavzu: Operatsion tizim rivojlanish bosqichlari va sinflari

Jarayon konteksti va Process Control Block (jarayon diskriptori)
OT, jarayon ustidagi amallarni bajara olishi uchun, har bir jarayon OTda ma’lum ma’lumotlar strukturasi sifatida tasvirlanishi lozim bu struktura(tuzilma) shu jarayonga xos ma’lumotlarni o`z ichiga oladi. Bu ma’lumotlar quyidagilar:

• 
  Jarayon xolati
  
• 
  Jarayon dasturli(schyotchigi) hisoblagichi, yoki boshqacha qilib aytganda, jarayon uchun keyingi bajariladigan komanda adresi.
  
• 
  Protsessor registri tarkibi.
  
• 
  Xotirani boshqarish va protsessordan foydalanishni rejalashtirish uchun zarur ma’lumotlar(jarayon prioriteti, adres makoni, o`lchami va joylashgan o`rni va xokazolar.)
  
• 
  Xisob(qayd) ma’lumotlari jarayon identifikatsiya nomeri, qaysi foydalanuvchi uning ishini initsializatsiya qildi, jarayonning protsessordan foydalanish umumiy vaqti va xokazolar
  
• 
  Kiritish –chiqarish qurilmalari bilan bog`liq ma’lumotlar(masalan, jarayonga qanday qurilmalar bog`langan, ochiq fayllar jadvali va xokazolar).
  

Albatta bu ma’lumotlar tizimini va tarkibi xar bir OTga bog`liqdir. Ko`pgina OTlarda jarayonni xarakterlovchi ma’lumot bitta emas, balki bir nechta ma’lumotlar strukturasida saqlanadi. Bu strukturalar har xil nomlanishi, yuqorida keltirilgan ma’lumotlarni bir qismini yoki qo`shimcha ma’lumotlarni ham o`z ichiga olishi mumkin. Uni jarayon diskriptori, PCB(Process Control Block) yoki jarayonni boshqarish bloki deb nomlash mumkin.


Bir martalik amallar (operatsiyalar)
1.Jarayonni yaratish. 2. Jarayonni tugallatish.
Jarayonning kompyuterdagi murakkab xayot yo`li uni tug`ilishidan boshlanadi. Jarayonlar konsepsiyasini qo`llovchi ixtiyoriy OT, jarayon yaratish vositasiga ega bo`lishi kerak.
Eng oddiy tizimlarda(masalan, faqat bitta aniq ilova ishi uchun loyixalashtirilgan tizimlarda) xamma jarayonlar tizim satrida tug`ilishi mumkin. Murakkabroq operatsion tizimlar, jarayonlarni zaruriyat bo`yicha dinamik xolda yaratadilar.
Operatsion tizim startidan so`ng, yangi jarayon tug`ilishi sababchisi bo`lib maxsus tizimli chaqiriq bajargan foydalanuvchi jarayoni yoki operatsion tizim bo`lishi mumkin, ya’ni natijada yana jarayon bo`lishi mumkin.
Yangi jarayon tug`ilishiga sabab bo`lgan jarayon ota jarayon(parent process) deyiladi, qaytadan yangi yaratilgan jarayon–farzand jarayon deyiladi(child process). Farzand jarayon o`z navbatida yana yangi farzand jarayonni yaratishi mumkin va tizim ichida jarayonning geneologik daraxtini to`plamini xosil qiladilar, ya’ni geneologik o`rmon xosil bo`ladi.