Mavzu: O’Z – O’zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy madanyatni boshqarish tizimlari

Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi tizimida jismoniy tarbiya va sport ishlari
Yuqorida ta’kidlanganidek, o’quv yurtlariga ega bo’lgan barcha vazirliklar, Davlat qo’mitalari o’z sohalarida jis-moniy tarbiya va sport ishlarini tashkil qiladilar. Un-dan tashqari, o’z ixtisosliklarida faoliyat ko’rsatayotgan mehnat jamoalari, muassasalar va tashkilotlardagi aholi-ning jismoniy jihatdan sog’lom bo’lishini ta’minlash ularning muhim vazifalariga kiradi.
Ma’lumki, qishloq va suv xo’jaligi vazirligi tizi-mida ham ko’pgina o’rta maxsus va oliy o’quv yurtlari mav-juddir. Ularning o’quv rejalari va dasturlarida jismo-niy tarbiya darslari hamda ommaviy sport tadbirlari asosiy faoliyatlar tarkibidan o’rin egallagan. CHunki mu-taxassislarni jismonan baquvvat qilib tarbiyalash umum-davlat ahamiyatga molik bo’lgan pedagogik jarayon hisob-lanadi. Mehnatkash yoshlarning ish qobiliyatlarini, mehnat unumdorligini oshirish va ularning jismonan tetik bo’li-shida jismoniy tarbiya va sport mashg’ulotlari muhim omillardan biridir. SHu sababli ishlab chiqarish korxo-nalari, ularning sport majmualarida sport klublar fao-liyat ko’rsatadi. Unda yetakchi murabbiylar, tajribali us-lubiyatchilar mehnat qilishadi.
Sport klublar tarkibida quyidagi ish turlari mavjud:

1. 
   Ishchi va mehnatkashlarning bo’sh vaqtlarida sog’lom-lashtiruvchi jismoniy mashqlar, o’yinlar, gimnastika va h.k.ni tashkil etish.
   
2. 
   Sport turlari bo’yicha terma jamoalar (komanda) tuzish, mashg’ulotlar tashkil qilish, ularning shahar, tu-man, viloyat va respublika sport musobaqalaridagi ish-tirokini ta’minlash.
   
3. 
   Sport turlari bo’yicha korxona xodimlarining bola-lari uchun sport maktabini tuzish.
   
4. 
   Sog’lomlashtiruvchi guruhlar tashkil qilish.
   
5. 
   Sport inshootlarini ko’paytirish, ta’mirlash, ular-da pullik xizmatlarni tashkil qilish (mashg’ulotlar, mu-sobaqalar, ijara va h.k.).
   

Madaniyat ishlari vazirligi tizimida jismoniy tarbiya va sport
Respublikamizdagi eng ko’p tarmoqli tizimlar qato-riga Madaniyat ishlari vazirligi ham kiradi. Uning tar-kibida quyidagi sohalar va tarmoqlar mavjud:

1. 
   Konservatoriya, madaniyat, san’at, musiqa va boshqa sohalardagi bilim yurtlari va Oliy o’quv yurtlari.
   
2. 
   Kino uylari, kinoteatrlar va shu sohadagi ishlab chiqarish muassasalari.
   
3. 
   Istirohat, ko’ngil ochish va dam olish bog’lari.
   
4. 
   Ilmiy - tadqiqot muassasalari.
   

Barcha turdagi ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya darsi olib boriladi. O’quvchi-yoshlar va talabalarning ixtisosliklari hisobga olingan holda ommaviy sog’lom-lashtiruvchi jismoniy tarbiya va sport tadbirlari, mu-sobaqalari tashkil qilinadi. Aktyorlar, san’atshunoslar, rassomlar, ko’rgazma zallari, madaniyat klublari va ular bilan bog’liq tashkilotlar, muassasalarning xodimlari bilan maxsus jismoniy tarbiya mashg’ulotlari (balet, ritmik gimnastika, milliy raqslar tipidagi turli mashq-lar^ tashkil qilinadi. O’zbekiston mustaqilligi sharoitida ommaviy mada-niy sport tadbirlarining shakli va mazmunlari kengay-ib, tobora boyib bormoqda. Bu jihatlar «Navro’z», «Mus-taqillik kuni» bayramlari, teatr va san’at bayramlari-da keng namoyon bo’lmoqda. Madaniyat ishlari vazirligi Daalat jismoniy tarbiya va sport qo’mitasi hamda boshqa idoralar, jamoat tashki-lotlari, sport jamiyatlari bilan hamkorlikda xalqmil-liy o’yinlari respublika musobaqalari, festivallar va boshqa tadbirlarni o’tkazib kelmoqda. 2000 yilda O’zbekls-ton mudofaasiga ko’maklashuvchi «Vatanparvar» tashkilo-ti «O’zbekkontsert» uyushmasi va boshqa daa^at jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda «Hech kimga bermaymiz seni, O’zbekiston» mavzusida respublika aholisiga manzur bo’lgan festivalni tashkil etdi. Bunday ulkan madaniy tadbir-lar zamirida sog’lom avlod tarbiyasi, o’quvchi-yoshlarning ma’naviy va jismoniy kamolotlarini yuksaltirish, Va-tan tuyg’usini tarbiyalash kabi hozirgi kun vazifalari mujassamlashgan. Umumiy xulosa qilib aytganda, yurtimiz aholisini sog’lom qilib tarbiyalash, ularning salomatligini muho-faza qilish va o’quvchi-yoshlarning jismoniy kamolotini o’stirishda turli davlat idoralari hamda ularning quyi tarmoqlarida faoliyat ko’rsatayotgan xodimlarning mehna-ti yaxshi samaralar bermoqda. Bu jarayonlarni tashkil qilish va boshqarishda O’zbe-kiston Prezidentining «Sog’lom avlod uchun» farmoni, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaror-lari, «Sog’lom avlod uchun» daapat dasturining mohiyatla-ri g’oyat bebahodir. O’quvchi-yoshlar va talabalarning kasb-hunar egallash-lari, ularning jismoniy jihatdan rivojlanishlari uchun davlat ta’lim standartlari tarkibidagi «Jismoniy tar-biya» dasturlari, «Alpomish» va «Barchinoy» maxsus test-lari keng yo’l ochib bermoqda.Buyuk kelajak sari dadil borish va yangi asr avlodlarini jismoniy jihatdan tarbiyalash ishlarida o’quv yurt-lariga ega bo’lgan vazirliklar, davlat qo’mitalarining faoliyati va ish mas’uliyati tobora oshmoqda⁶.
O’zbekistonda yosh avlodning o’sib kelayotgan yoshlarga sog’lomligini xamda baquvat bo’lib yetishishi uchun bollarimizni maktabgachom talimdan boshlab jismoniy tarbiya mashiqlarni o’tish va maktablarimizda jismoniy tarbiya darslarini olib boorish va o’rgatish maktablarimizda sport musobaqalarni tashkil qilish vazifalari qo’yilgan .Hozirgi kunda qaysi kasib egasi bo’lishdan qatiiy nazar jismonan sog’lom bo’lishi xox u sanatkor bo’lsin xox rassom bo’lsin jismoniy tarbiyaga kotta axamiyat qaratish kerak .Xalq talim oliy va o’rta maxsus talimning vazifalari sog’lom avlod yoshlarni jismoniy chiniqtrib kasib hunarga yo’naltrish bo’lajak mutaxxasislarmiz jismonan baquvat bo’lishi lozim. Xarbiy soxadegi yoshlarimizning jismonan chiniqtrib yurtimiz chegaralarda turgan xarbiylarimiz baquvat bo’lishi va ularni spor musobaqalarni tashkil qilish xarbiy yurtalimiz kotta axamiyat qilish lozim. Har qanday davlat idorasi spor mashg’uloti xamda spor

2.