Mavzu: pedagog psixologiyasi. Reja

6.O’qituvchikasbiytayyorgarliginingpsixologikasoslari
Uzoqvayaqinxorijpsixologikadabiyotlarinio’rganarekanmiz, o’qituvchikasbiytayyorgarliginingpsixologikasoslarivabujarayongata’siretadiganijtimoiy-madaniy, milliy-hududiyvapedagogik-psixologikomillarningahamiyatigadoirqimmatliilmiynatijalarqaydetganliginiko’ramiz.
Jumladan, G.Jaxodaning (1982)ta’kidlashicha, insonningshaxssifatidashakllanishivakasbiykamolotidamadaniyomillarningta’siribeqiyos. Uningfikricha, baliqsuvsizyashayolmaganidek, insonhammadaniyatmahsulotlarisizyashayolmaydi. Madaniyat – atrof-olambilaninsono’rtasidagiasosiyvosita. Insonanashuvositayordamidao’zligininamoyonetadi. Madaniyatvaturmushtarzio’zvakillariga (shumadaniyatgamansubkishilarga) o’ziniqandaytutishi (shaxssifatida) hamdaqandayvazifavaburchlarniadoetishi ( kasbiy) zarurliginiuqtiradi.
V.X.Durxamningfikricha, insoniymadaniyatlarvainsonbiologiyasiningevolyutsiyasibir-biribilanchambarchasbog’liq. Odamlarningxilma-xilligigenetikomillarhamdamadaniyomillarbilanbelgilanadi. Bir-biridangeografikuzoqjoylardayashabrivojlanayotganxalqlarningtafovutlariaynangenetikvamadaniyomillarta’sirigabog’liqdir. Biologikmexanizm (organizm) larningevolyutsiyasidamadaniyurf-odatlarvaqadriyatlarningrolimuhimdir. Birnechaavlodlarningmadaniymuhitdabirgalikdarivojlanishjarayonibiologikxususiyatlardagibugungitafovutlargaolibkelgan.
A.BanduravaG.V.Kapraralarningta’kidlashicha, o’qituvchiningkasbiytayyorgarligidao’quv-tarbiyajarayonlarinitashkiletishvao’quvchilarpsixologiyasigaxosqonuniyatlarnio’rganishmuhimahamiyatkasbetadi.
O’qituvchiningshaxslilikvakasbiytayyorgarlikdarajasi (obro’-e’tibori, namunasi) qanchalikyuqoribo’lsa, o’quvchilarbilanta’limvatarbiyaviymunosabatlarniyaxshiyo’lgaqo’ysa, o’qituvchiningfikrlari, o’quvchixulq-atvorivamehnatigaberayotganbahosiuningo’zyutuqvanuqsonlariniqandayizohlashlarigata’siretadi.
O’quv-tarbiyajarayonidaerishilganyutuqnio’quvchiningo’ziizohlabberishitasodifyokiomadkelishidebbilishdanko’rakuchliroqdir. O’quvchilarningxizmatitanolinadigan, to’g’ribaxolanadiganta’limiyjarayon, o’ziyaxshio’qishimumkinligito’g’risidata’savvurvabilimegallashgabo’lganijobiymunosabatlarningshakllanishigayordamberishimumkin. O’qituvchiningshaxsiynamunasivaobro’-e’tiborita’lim-tarbiyajarayonidaboladaqat’iynuqtainazarshakllanishidamuhimrolь o’ynaydi.