Mavzu: Pul-kredit siyosati modellari. Pul-kredit siyosati Reja: Kirish Pulni tartibga solishning maqsadlari

Monetaristik yondashuv.
Keyns krizisi 70-yillarga to'g'ri keldi. Monetarizm g'oyalari ushbu maktab g'oyalaridan ustundir, uning asosiy nazariyotchisi - taniqli amerikalik iqtisodchi Milton Fridman.
Monetaristlar bozor iqtisodiyoti ichki barqaror tizim deb hisoblashadi. Barcha noqulay daqiqalar davlatning asossiz aralashuvi natijasidir, uni kamaytirish kerak.
Monetarizm pulga qaratilgan. Ushbu maktab vakillari GNP va pul ta'minoti o'rtasidagi munosabatlar sarmoyalar va GMP o'rtasidagi munosabatlarga qaraganda kuchliroq deb hisoblashadi. Ushbu xulosa I. Fisher tenglamasidan olingan:
MxY \u003d PxG (M - pul massasi, Y - pul muomalasi darajasi, P-narx indeksi, G - tovarlar soni). Oxir oqibat, agar GNP \u003d PxG va Y turg'un deb hisoblasak (yoki uning o'zgarishi oldindan aytib bo'lmaydi), unda YaMM muomaladagi pul massasiga bevosita bog'liqdir.
Xulosa qilib shuni ta'kidlashni istardimki, pul-kredit siyosatining zamonaviy modellari Keyns va monetaristik g'oyalarga asoslangan.
Mamlakatimizda bozor munosabatlarining shakllanishi iqtisodiy tartibga solish mexanizmlarining butun spektrini mohirona belgilaydi. Umuman iqtisodiyotning samaradorligi va hayotiyligini belgilovchi deyarli barcha asosiy munosabatlar tartibga solinadi va juda qat'iydir. Ular orasida pul vositalari muhimligi bilan ajralib turadi.
2 Pul-kredit siyosati vositalari va usullari.
Yuqorida men pul-kredit tartibga solish maqsadlarini belgilab berdim. Endi keling, markaziy bank siyosatini olib boradigan asosiy vositalarni ko'rib chiqaylik tijorat banklari. Bularga, birinchi navbatda, qayta moliyalashtirish stavkasining o'zgarishi, normalarning o'zgarishi kiradi zarur zaxiralar, ochiq bozorda qimmatli qog'ozlar va chet el valyutasi bilan operatsiyalar, shuningdek qattiq ma'muriy xarakterga ega bo'lgan ba'zi choralar.
Hozirgi vaqtda minimal zaxiralar barcha kredit tashkilotlari talab qiladigan eng likvid aktivlar bo'lib, ular qoida tariqasida banklarning kassalarida naqd pul ko'rinishida yoki markaziy bankdagi depozitlar ko'rinishida yoki markaziy bank tomonidan belgilanadigan boshqa yuqori likvidli shakllarda bo'lishi kerak. Zaxira talablari koeffitsienti minimal zaxiralarning passiv (depozitlar) yoki faol (kredit qo'yilmalari) operatsiyalarining mutlaq (hajm) yoki nisbiy (o'sish) ko'rsatkichlariga nisbati foiz nisbati. Standartlardan foydalanish ta'sirning umumiy (majburiyatlar yoki zayomlarning butun miqdorini belgilash) va tanlangan (ularning alohida qismlariga) xususiyatiga ega bo'lishi mumkin.
Minimal zaxiralar ikkita asosiy funktsiyani bajaradi:
Birinchidan, ular likvidli zaxiralar sifatida tijorat banklarining o'z mijozlari depozitlari bo'yicha majburiyatlarini ta'minlash uchun xizmat qiladi. Vaqti-vaqti bilan zarur zahira koeffitsientini o'zgartirgan holda, Markaziy bank iqtisodiy vaziyatga qarab tijorat banklarining likvidlik darajasini minimal maqbul darajada ushlab turadi.
Ikkinchidan, minimal zaxira bu markaziy bank tomonidan mamlakatda pul massasini tartibga solishda qo'llaniladigan vositadir. Zaxira jamg'armalari me'yorlarini o'zgartirib, markaziy bank tijorat banklarining faol operatsiyalarini (asosan ular tomonidan berilgan kreditlar hajmini) va shunga mos ravishda ularning depozitlarini berish imkoniyatlarini tartibga soladi. Kredit tashkilotlari, agar markaziy bankdagi zarur zaxiralar belgilangan me'yordan oshsa, kredit operatsiyalarini kengaytirishlari mumkin. Muomaladagi pul mablag'lari (naqd va naqdsiz) zaruriy ehtiyojdan oshib ketganda, markaziy bank ajratmalar miqdorini, ya'ni markaziy bankdagi zaxira fondlari foizini ko'paytirish orqali kreditni cheklash siyosatini olib boradi. Shunday qilib, u banklarni faol operatsiyalar hajmini kamaytirishga majbur qilmoqda.
Majburiy zaxira miqdorining o'zgarishi kredit tashkilotlarining daromadliligiga ta'sir qiladi. Shunday qilib, zarur zaxiralar ko'paygan taqdirda, foyda etishmasligi ko'rinadi. Shuning uchun, ko'plab G'arb iqtisodchilarining fikriga ko'ra, bu usul inflyatsiyaga qarshi eng samarali chora bo'lib xizmat qiladi.
Ushbu usulning noqulayligi shundaki, ba'zi institutlar, asosan kam miqdordagi omonatlarga ega bo'lgan ixtisoslashgan banklar katta resurslarga ega tijorat banklariga nisbatan imtiyozli mavqega ega.
Ushbu usulni AQShda 1933 yilda birinchi bo'lib qo'llagan. Pulni tartibga solishning ushbu mexanizmi bank tizimining asoslariga ta'sir qiladi va umuman moliya-iqtisodiy tizimga kuchli ta'sir ko'rsatishi mumkin. 1999 yil 19 martdan boshlab Rossiyada kredit tashkilotlarini Rossiya Bankining majburiy zaxiralariga ajratmalar standartlari quyidagicha bo'ldi: yuridik shaxslarning jalb qilingan mablag'lari rublda - 7%; yuridik shaxslarning xorijiy valyutadagi jalb qilingan mablag'lari - 7%; rubldagi jismoniy shaxslarning jalb qilingan mablag'lari - 5%; jismoniy shaxslarning xorijiy valyutadagi jalb qilingan mablag'lari - 7%; Rossiya Federatsiyasining Sberbankidagi jismoniy shaxslarning rubldagi omonatlari - 5%.
So'nggi bir yarim-yigirma yigirma yil ichida pul-kredit tartibga solishning ushbu usulining ahamiyati kamaydi. Bunga hamma joyda (G'arbiy mamlakatlarda) talab qilinadigan zaxiralar koeffitsienti pasayishi va hattoki depozitlarning ayrim turlari uchun uning bekor qilinishi ham guvohlik beradi.